Коммунарка (өлөрөр сир)

Коммунарка — XX үйэ 30-40-с сылларыгар ССРС НКВД-тын уорганнара үрдүкү миэрэҕэ бириигибэрдэммит дьону өлөрөр сирдэрэ, аныгы Москуба куорат Саҥа Москуба уокуругун Сосенское сэлиэнньэтигэр баар. Манна политбюро чилиэннэрэ Н. Бухарин, А. Рыков, Ленини харабылын начаалынньыга А. Беленькай, Джержинскэй солбуйааччыта Я. Петерс, суруйааччы Б. Пильняк, суруналыыс С. Эфрон (Марина Цветаева кэргэнэ), элбэх байыаннайдар, аҕабыыттар ытыллыбыттара, олор истэригэр, ааттара туоһуламмытынан 8 Саха сиригэр төрөөбүт дьон бааллара: салайааччылар Аммосов М.К., Барахов И.Н., Гаврилов К.О., Донской-II С.Н., Шараборин Х.П., учуонай Ксенофонтов Г. В., Бокий-Москвина С. А., Терновская Е.П. Эмиэ манна Германия, Латвия, Румыния, Франция, Турция, Финляндия уо.д.а. 11 дойду хомуньуустара ытыллыбыттара, 1941 сыллаахха Монголия бырабыыталыстыбата бүттүүнүн кэриэтэ ытыллыбыта.

1937 сыллаахха диэри бу сир ОГПУ (кэлин НКВД) бэрэстээтэлэ Генрих Ягода даачата (сайылыга) этэ. 1937 сыл балаҕан ыйын 2 күнүттэн ытан өлөрөр полигоҥҥа кубулуйбута. 1993 с. Куттал суох буолуутун министиэристибэтэ бэчээттээбитинэн бу полигоҥҥа 10-тан 11,4 тыһыынчаҕа диэри киһи ытыллыбыта уонна көмүллүбүтэ.

Билигин бу анал эбийиэк мемориальнай кылабыыһа буолан турар. 2002 сыллаахха балаҕан ыйын 27 күнүгэр СӨ бэрэсидьиэнин уурааҕынан Саха сирин аатыттан мэҥэ бэлиэ туруоруллубута.