Информатика сайдыытын тенденцията

Кылгас ис хоһооно

Аныгы үйэҕэ технология сайдыыта баран үөрэхтээх буолуу сытыы, сүрүн проблема буолан турар. Ону сөпкө туһанан оҕону, үөрэнээччини үөрэхтээх оҥорооһун.

Күлүүс тыллар

информатика, технология, үөрэх, сайдыы, көмпүүтэр, тенденция.

Сүрүн чааһа

Билиҥҥи кэм барыта көмпүүтэр үйэтэ буолла диэтэхпитинэ сыыспаппыт. Араас үлэҕэ туттуллар массыыналар, аппарааттар, прибордар олоххо өтөн киирэн эрэллэр. Ол гынан араас информация сүүрээнэ дьоҥҥо-сэргэҕэ быдан түргэнник тарҕанар буолла, дьон барыта туттар-туһанар, тутар-хабар, аралдьыйар диэххэ сөп. Бу глобальнай иһитиннэрии быһыытынан буолара саарбахтаммат.

Билигин Россияҕа информационнай-үөрэх эйгэтигэр киириигэ туһуламмыт үөрэх саҥа тиһигин үөскэтии бара турар. Көнөтүк эттэххинэ барыта дистанционна көһүөн сөп диэн боппуруос аһаҕас турар. Бу процесс педагогика теориятыгар уонна практикатыгар үөрэхтээһин процеһыгар аныгы техническэй кыамталарга сөп түбэһиэхтээх үөрэх технологияларыгар көннөрүүнү кытта сибээстээх уонна идэтийбит компетенцияны үөскэтиигэ үөрэнэр оҕо информационнай обществоҕа сыһыарыытын олохтооһуҥҥа боччумнаах уларыйыылар буолаллар.

Кэнники сылларга көмпүүтэринэн туттар оҕо ахсаана 10 төгүл элбээтэ диэн тута бэлиэтиэххэ наада. Ол гынан чинчийээччилэр бэлиэтииллэринэн, үксүлэрэ бу тенденциялар оскуолаттан тутулуга суох, оҕо бэйэтэ интириэһинэн тутта, сатыы үөрэнэр. Ол эрээри сорох чинчийиилэргэ биллэринэн, оҕолор сүрүннээн оонньуур көмпүүтэр программаларынан үчүгэйдик булгуччу тутталлар, аралдьыйарга уонна оонньуур эрэ сыаллаах туһаналлар диэн. Оҕо боростуой да программаны сатаабат, өйдөөбөт кутталлаах. Билии-көрүү, чуолаан үөрэх программалара бастакы миэстэҕэ турбаттар. Ол иһин үөрэх эйгэтигэр көмпүүтэр технологиялары киэҥник туһаныы проблемата аҕа дойду педагогическай наукатыгар үрдүк интириэһи үөскэппитэ.

Информатикаҕа билии-көрүү интириэһин хайдах үрдэтиэххэ сөбүй диэн сүрүн боппуруос туруоруллар. Информатиканы үөрэтии боппуруостарыгар сөпкө сыһыаннаһыахха уонна бу өйдөбүл ис хоһоонун быһаарыахха наада.

Информатика диэн тугуй? Бикипиэдьийэ этэринэн информатика французскай тылыттан “informatique” уонна омук тылыттан “computer science” диэнтэн тахсыбыт – дьайаан ньыматын хомуйуутун, харайыы, чочуйуу, биэрии, анализ уонна информацияны сыаналааһын билимэ, көмпүүтэр технологиятын туттуу.

Бэйэ тылынан эттэххинэ, бастатан туран информацияны ылыы, мунньуу уонна биэрии ньымаларын үөрэтэр фундаментальнай наука. Ол аата информация уонна информационнай процесстар тустарынан наука.

Информатика соруктара диэн: саҥа соругу үөскэтии, процесстары ырытан оҥоруу, олору тупсарарга, алгоритымнары үөскэтиигэ уонна бу барытын толорууларыгар туһуланаллар. Бу соруктартан ордук үөрэнээччилэри эбии информация араас көрүҥүн, араас процесстары салҕыы үөрэтиэхтээх. Сорох үөрэнээччи маны сөпсөспөт, кинилэргэ үөрэтэргэ уустук буолан тахсар. Ол туохха наадатын өйдөөбөттөр, тоҕо диэтэххинэ номнуо араас бэлэм программалар бааллар. Бу быратыас үөскээһинигэр биһиги информатикаҕа уонна ИКТ-ны профильнай үөрэхтээһин программатынан үөрэтэр кыаҕы көрөбүт. Бу боппуруоска сөптөөх хардыыны оҥорорго общество уонна информационнай технологиялар садйыыларын кыра анализ ыытыахха наада.

19 үйэ индустриальнай олох информационнай олоххо улахан хардыы оҥорбута. Онуоха 5 информационнай өрөбөлүүссүйэҕэ араарабыт:

1. Сурук-бичик үөскээһинэ;
2. Бэчээттиир массыына баар буолуута;
3. Электричествоны айыы, ону сэргэ радио, телефон, телеграф;
4. Электроннай суоттуур массыыналар баар буолуулара;
5. Интернет ситимэ киириитэ.

20 үйэҕэ электроннай суоттуур массыына үөскүүрүгэр 4 араас сайдыыны асспыта. Бастатан туран, бастакы суоттуур массыына электроннай вакуумнай лаампаларга олоҕуран оҥоһуллубута. Олор улахан буолан анал сылытар систиэмэнэ наада буолбута, тоҕо диэтэххинэ аһара итийэллэр эбит уонна үлэлиир сири ититэн кэбиһэллэр. Иккис суоттуур массыына кээмэйинэн лаппа аччаппыттара, кинилэр транзистарынан тутуллубут этилэр. Онтон үһус интегральный схемаларга олоҕуран тутуллубута. Төрдус суоттуур массыына саамай сайдыылаах буолбута, аныгы технология тупсан процессордар кыра кээмэйдээх буолбуттара. Аппаратнай чааһын сэргэ программанан хааччыйыы сайдыбыта. Уопсай уонна аналлаах прикладной программалар үөскээбиттэрэ, операционнай система тупсубута. Чуолаан прикладной программа үлэлиир эйгэтэ буолар. ОСС уонна анал программалар тас тэриллэри салайар буолбуттара.

Аны өссө тугу айыахха сөбуй? Ол эрээри олох сайдан технология сайлан, киһи өйө-санаата биир сиргэ турбат. Билигин хас биирдии киһиэхэ суотубай төлөпүөннээх, смартфон, айфон эбэтэр планшеттаах. Аны билиҥҥи үйэҕэ сайдыбыт технологияларын көмөтүнэн хайдах үөрэнээччи интириэһин тардыахха сөбүй диэн. Бастакы ньыма – көмпүүтэр технологиятын нөҥүө. Иккиһэ – оонньуур технология көмөтүнэн эбэтэр атын аныгы педагогическай технологиялары туһанан. Бу ньымаларынан билиҥҥи үйэҕэ хас биир киһи туттар. Оҕолору көрдөххүнэ бары төлөпүөннээхтэр, ол гынан сөптөөх хайысхаҕа илдьэн биэриэххэ наада.

Саҥа үөрэх стандарта практическай дьарык ньыматынан үөрэтэллэр. Практическай чаас учуутал бэйэтэ үөрэтэриттэн элбэх буолан тахсар. Оннук гынан оҕо бэйэтэ толкуйдуур дьарыга сайдар, бэйэтэ материал булар, холобура кинигэттэн, интернеттан, электроннай библиотекаттан, араас видеолары көрөн. Онтон иккиһинэн буолар оҕо бэйэтэ кэпсиир. Араас презентация, ыстатыйа оҥорон көрдөрөр бэйэтин санаатын тириэрдэргэ үөрэнэр. Билигин хас биир киһи презентация оҥорорун сатыыр буолла, оскуолаттан саҕалаан улахан ВУЗтарга тиийэ. Бу баҕас нуобас буотах, маннык технология киирбитэ син ыраатта. Ол гынан билигин да маннык ньыма актуальнай буола сылдьар. Үөрэннээччини бириэмэ бириэмэннэн салайан, көннөрөн биэриэххэ наада. Кини аныгы технологиялары сөпкө туһана үөрэнэрин курдук.

Аан дойду үрдүк уонна орто профессиальнай үөрэхтээһин түргэн тэтимнээх сайдан иһэригэр сибидиэтил буолар. Үөрэхтээһин итиннэ экономическай уонна социальнай сайдыыга кини тыын суолтатынан буолар. Онуоха аан дойду бары дойдуларыгар билии-көрүү кэмэ олох тубуста. Идэҕэ үөрэтии салаатыгар аныгылыы тенденциялар уонна кини иннигэр турар саҥа соруктар оруолларын уонна миссияларын саҥалыы көрүү-истии, саҥа ньымалары оҥорон таһаарыы уонна сайдыы саҥа приоритеттарын быһаарыы наадатын ыйыллар. Кэнники сылларга Россия үөрэҕин тиһигэр информатизация үрдүк уонна орто профессиональнай үөрэхтээһин концепциятыгар сөп түбэһиннэрэн информационнай технологиялары, мультимедиялары, электроннай үөрэтии средствоваларын тэрийии үлэтэ күүскэ сайдан барда. Аныгы информатика ньымаларын тупсаран уонна сайдыы баран үөрэх уонна научнай чинчийиилэр эйгэлэригэр эрэллээхтик киирэллэригэр кыах бөҕө биэрбитэ. Чопчу үөрэхтээһин информатизациятын көмөтүнэн биһиги бүгүн хас биирдии киһи бэйэтэ үөрэтэр тракториятын талар туһугар үөрэх тиһигин тэрийиигэ чахчы кыахтары үөскэтэрин көрөбүт.

Туһаныллыбыт литература

• http://informby.cn/sovremennye-tendencii-razvitiya-informatiki-i-informacionnyx-texnologij/
• http://www.intellsyst.ru/publications/_text/TOM7.shtml Архыыптаммыт 2010, Атырдьах ыйын 14 күнүгэр.
• https://sah.m.wikipedia.org/wiki/Информатика
• http://ru.wikipedia.org/wiki/