Дивриги куорат

General view of Divriği district

Дивриги (туур. Divriği) - Туурсуйа киин өттүгэр, Анатолияҕа баар куорат. Нэһилиэнньэтин ахсаана, 2007 с. ыытыллыбыт перепись түмүгүнэн - 17176 киһи.

Б.э 850 с.Өстөөхтөргө улахан утарсыыны оҥорор кыахтаах Тефрика кириэппэс диэн тутуллубута сабаҕаланар. Кириэппэһи, павликианнар(парахристианныы итэҕэл) итэҕэллэрин диэйэтэлэ Карвей Византия да, Араб халифата да бас билиитигэр киирбэтэх сиргэ төрүттээбит. Хрисохерис салайар кэмигэр, Тефрика, павликианнар киин куораттара диэн ааттанар эбит. 870 с. Тефрикаҕа, Пётр Сицилийскай тиийэ сылдьан, эрэгийиэн устуоруйатын туһунан арыый сиһилии суруйбут. 878 с.кириэппэһи византия аарымыйата сэриилээн ылбыт, Леонтоком клисуратын салайар тэрилтэ олохтоммут, быһа холоон 940 с.фема(византия байыаннай уокуруга) административнай киининэн анаммыт. 1019 с.бүтэһик ыраахтааҕы Васпуран Сенекерим Арцруни уолун бас билэр сирдэрэ, Византия импиэрийэтин састаабыгар киирбитигэр, кини куорат баһылыгынан анаммыта. 1068 с.сельджук-туроктар илиилэригэр баар Тефриканы, импэрээтэр Роман lV салайар византия аарымыйата ылбыта. Ол эрээри, 1071 с.кыргыһыы кэнниттэн Дивриги туркменнарга, Данишмендидтар судаарыстыбаларын састаабыгар киирбитэ. Хll-Хlll ү. Дивриги куоракка бастакылартан биирдэстэринэн, осман архитектурата истииллээх дьиэлэр тутуллубуттара. Ол курдук, 1229 с.тутуллубут дьиэлэри, 1985 с. ЮНЕСКО Аан дойдутааҕы баай испииһэгэр киллэрбитэ. Хlll үйэ иккис аҥаарыгар куораты, Данишмендидтар былаастарын суулларбыт монгуоллар халаабыттара. 1516 с.Дивриги Осман импиэрийэтин састаабыгар киирбитэ.

Куорат, Евфрат өрүс салаата Чалтисую өрүс оройуонугар турар. Өҥ буордаах сиргэ турар буолан араас отонноох мастар, үүнээйилэр хото үүнэллэр. Куорат соҕуруу өттүгэр, дьоҕус томторго Хlll үйэҕэ, Византия импиэрийэтэ баар эрдэҕинэ тутуллубут, бөҕө истиэнэлэрдээх ис куорат урусхала сытар.

Дивриги куоракка, Турция Өрөспүүбүлүкэтин тимир рудатын улахан аҥаара хостонор. Тимир руданы, Хара муораттан хотугулуу 900 км. тэйиччи турар, тимири уһаарыы тэрилтэлэрэ сайдыбыт Карабюк уонна Эрегли куораттарга ыыталлар.

Дивригига тимир суол Сивас-Эрзурум вокзала баар.

Сигэлэр

• https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%B2%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%B8
• https://w.histrf.ru/articles/article/show/divrigi_divrigi Архыыптаммыт 2020, Бэс ыйын 30 күнүгэр.