Иһинээҕитигэр көс

Габышев Михаил Фёдорович

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Габышев Михаил Фёдорович — (1902 алтынньы 29 — 1958 балаҕан ыйын 1) — ил дьайыксыта, учуонай, экэниэмикэ билимин дуоктара, коллекционер.

Михаил Федорович Габышев 1902 сыллаахха алтынньы 29 күнүгэр Өлүөхүмэ улууһун Үҥкүр сэлиэнньэтигэр төрөөбүт.

1918 с. Өлүөхүмэ куоратыгар түөрт кылаастаах училищены бүтэрбит. 1920 с. РКП (б) чилиэнэ буолбут. Онтон Я. М. Свердлов аатынан Коммунистическай университекка үөрэммит.

1921 с. Өлүөхүмэ уокуругар онтон Дьокуускайга Атыы-эргиэн уонна промышленность наркомаатыгар үлэлээбит. Онно бастаан нарком сэкиритээрэ, онтон экэниэмикэ салаатын салайааччыта буолбут.

1923-24 сс. Г. В. Плеханов аатынан Норуот хаһаайыстыбатын институтун бүтэрбит.

Бүтүн Саха сиринээҕи Сэбиэттэр III сийиэстэригэр ЯЦИК чилиэнинэн талыллар, ЯЦИК эппиэтиир сэкиритээрэ буолар.

1925 с. М.Ф. Габышев - Саха АССР ис дьыалатын наркомун эбээһинэһин толорооччунан үлэлээбит. 1925 сылтан 1928 сыл ыам ыйыгар диэри потребкооперацияҕа хаһаайыстыбаннай үлэҕэ үлэлээбит[1].

1928 сыллаахха Саха АССР сири оҥоруутун наркома.

1931—1934 сс. — Москубатааҕы сопхуос институтун аспираана.

1937 с. — хандьыдаакка диссэртээссийэни көмүскээбит, младшай научный сотрудник, Москубатааҕы билим-чинчийэр сопхуос институутун билимҥэ салаатын салайааччыта; онтон 1937—1938 сс. — Бүтүн Сойуустааҕы Тыа хаһаайыстыбатын НИИ страшай научнай үлэһитэ.

1938 с. — ССРС сопхуостарын Наркоматын техническэй отделын начаалынньыга.

1939 сыллаахха экономикаҕа дуоктар диссэртээссийэтин көмүскээбит; Москубатааҕы пушно-меховой институт экономикаҕа уонна салайыыга кафедратын сэбиэдиссэйэ. 1940 сыллаахтан — Москубатааҕы пушно-меховой институт бэрэпиэссэрэ.

1945—1947 сс. Михаил Габышев Саха сиригэр сылгыны иитиини чинчийэр комплекснй эспэдииссийэни тэрийэн үлэлэппит;

1947 с. — Саха АССР билимин үтүөлээх диэйэтэлэ диэн ытык аат иҥэриллибит.

1954—1958 сс. — директор Белорусского НИИ животноводства АН БССР, руководитель аспирантов и докторантов в Институте экономики АН СССР.

«Якутская лошадь», «Кормовые травы Якутии», «Якутское коневодство: Экономика и организация табунного коневодства в Якутской АССР» диэн монографиялар ааптардара.

М. Ф. Габышев уонунан сыллар тухары Арҕаа Европа живопиһын айымньыларын хомуйбута. Кини хомуйбут 300 хартыынатыгар, гравюратыгар уонна скульптуратыгар олоҕуран 1970 сыллаахха Дьокуускайга Арҕаа Европа ускуустубатын түмэлэ арыллыбыта. Түмэл 1995 сыллаахха М.Ф. Габышев аатынан Арҕаа Европа ускуустубатын галереята буолбута.

Үлэ Кыһыл Знамята уордьанынан наҕараадаламмыт.

1958 сыллаахха балаҕан ыйын 1 күнүгэр өлбүт, Ваганьковскай кылабыыһаҕа көмүллүбүт (18 учаастак).

  1. Габышев Михаил Федорович. Заслуженный деятель науки Якутской АССР