Булт саата
Булт саата — булка туттуллар саалар.
Сааны сөпкө тал
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]МЦ 21—12 МР — полуавтомат. Бу саа эһиннэҕинэ бэйэтэ иитиллэр. Биэстэ эстэр. Үс насадкалаах: чок (доруоп бөлөхтүү барар); получок (арыый да ыһа соҕус); цилиндр (сүнньүөҕүнэн ытыллар). Маҕаһыыныгар 5 ботуруон киирэр. Дэлэй кустаах сиргэ эр дьон эбии өссө 4 ботуруон киирэр маҕаһыын (насадка курдук) олордон биэрэллэр. Ботуруонун уһуна 70 мм, 12 калибрдаах.
МР-153 — евростандарт ньыматынан оҥоһуллубут саа. Буорах эстибит гааһынан бэйэтин ииттэр.
ТОЗ-134 — саамай киэҥник тарҕаммыт саа. Икки уостаах, уоһа үрүт-үрдүгэр олорор, 12 калибрдаах, ботуруонун уһуна 70 мм.
ИЖ-43 — уоһа үрүт-үрдүтэр олорор, 12-с калибрдаах доруоп. Үөһээҥҥи уоһа — чок, алларааҥҥыта — получок.
ИЖ-58 — кэккэлэһэ икки уостаах саа (сы-тыары), 16-с калибрдаах.
СКС — улахан булка туттуллар карабин. Уруккута сэрии саата. Калибра — 7,62*39. Маҕаһыыныгар 10 ботуруон киирэр. Буораҕа эстибит гааһынан бэйэтин ииттэр.
ТОЗ-16 — 5,6 калибрдаах. Биир уонна эл-бэх зарядтаах буолар, затворунан иитиллэр. Тииҥҥэ, мас көтөрүгэр, киискэ тутталлар.
Сааны харайыы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Булт саатын ыйга биирдэ хайаан да ыраастаныллыахтаах. Ону тэҥэ булт кэмэ бүттэҕинэ, ууруох иннинэ, сааны кичэйэн туран буорах, сибиньиэс суола суох буолуор диэри кылбаччы сотуллуохтаах.
Саҥа атыылаһыллыбыт саа хап-халыҥ оҕунуохтаах буолар. Ону сымнаҕас кумааҕыннан эбэтэр ыраас таҥаһынан ыраастаныллар, ол кэннэ арыынан сотуллар.
Саа уоһун ботуруон угар өттүттэн ыраастыыр ордук. Манна кумах, буор киирэриттэн ордук сэрэниэххэ наада. Харахха быраҕыллыбат кыра да сурааһын баар сиринэн тимир дөбөҥнүк дьэбиннирэр. Оччотугар саа уоһун кыраһыыҥҥа илитиллибит чуум-пурунан аалаллар. Дьэбин улаханнык сиэбит буоллаҕына, уоһугар кыраһыын кутан, икки өттүттэн бүөлээн баран суукка устата туруораллар, кичэйэн ыраастыыллар.