Иһинээҕитигэр көс

Бугера Владислав Евгеньевич

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Владислав Евгеньевич Бугера[2], Арассыйа философ[1][3] , учуонайа уопсастыбаннай[4] -хаҥас хайысхатын политическэй публициһа[5].


Тохсунньу ыйын 24 күнүгэр 1971 сылга Уфа куоркка төрөөбүтэ [1][9][10]. Убайа — М. Е. Бугера[11][12]. 

В 1988—1993 Киевтааҕы сударстыбаннай университетын философия факультетыгар үөрэммитэ г[1][9][10][13]. 

1996 сылын Олунньу ыйыттан саҕалаан УГНТУга учууталлыыр , 2002 сылын от ыйыттан саҕалаан . — УГНТУ философия кафедратын доцена , 2010 сылын олунньу ыйыттан саҕалаан-УГНТУ филосрфия кафедратын профессора [1][9][10][13][14]. 

2001 сылга Ломоосов аатынан МГУга Р.Б.Камаев, Башктортостан өрөспүүбүлүкэитин үтүөлээх наука деятелин, философскай наука докторын салайыытынан диссектацияны көмүскээбитэ. Тиэмэтэ -" Ницше үөрэҕэ уопсастыба феомена урду: суолтата уонна оруолата. Социальнай-философскай чинчийии.

2002 сылын от ыйыгар Орто-Европатааҕы университеккэ билии теориятыгар квалификациятын үрдэтии курсугар үөрэммитэ[13].

2004 сыллаахха - доцент аата иҥэриллибит.

2006 с. М. В. Ломоносов аатынан МГУга философскай наука докторын аатын ылыыга «бас билии уонна киһи үлэтин сөптөөҕүн быһыытынан салайыы» (09.00.11 — социальнай философия) диэн диссертацияны көмүскээбитэ. Сүрүн оппоненнара - философскай наука доктора В. П. Леньшин, А. В. Назарчук, Ю. А. Ющенко буолбуттара[10][13][15]. Глазго Хиллель Тиктин уонна Калифорния колледжын профессора Сибэтиэй Мария Сьзан Вайсман диссертацияныүчүгэйдик саыналаабыттара; Р.И Косолапов эмиэ диссертацияны көрдөрүүгэ кыттын ылбыта диссертацияны .

2006-2009 сс. — СР искусственнай интеллект методологиятыгар научнай Сэбиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы[9][10][17].

2008 с. суруйааччы уонна философ Э. А. Байковтыын сэһэргэһии «Джонсон Бюллетенэ» 44 №- дээх (дьоппуоннарга нуучча тылын учуутала) бэчээттэммитэ.[18]

100- чэ чичийэр уонна үөрэтэр- методическай бэчээт автора[19], ол иһигэр 3 монография.[10][15] сүрүн үлэлэрэ: "бас билии уонна салайыы» (2003), «Социальная буолуу уонна Ницше философиятын оруола» (2004), «киһи ис туруга» (2005). Историятааҕы материализам суурбэ биирис үйэҕэ диэн хомуууьукка таһаарааччыан, тылбаасчыдынан уонна редакторынан буолбута. , Философскай уонна прикладной ыйытыылар искуственнэй өйгэ диэн монография ааптара (2009).

С. Ю. Маркелов чугас доҕоро.[4][20]

«Сулустаах кулууп» биэрии , ФМ[21], Башкир судаарыстыбаннай университетын философия уонна социология факультетын иһинэн билиини олохсутуу проблемата» методологическай семинар кыттыылааҕа [22]. Билиҥҥи социализми чинчийэр эдэр ыччат университетын кытта бииргэ үлэлиир.[23]

Теоретическай көрүү

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

В. Е. Бугера аҕа дойду философиятыгар экономика культуратын проблемаларын чинчийэр дьарыктанар.[24] Историятааҕы материализм төрүтүэн киһини уопсастыба сыһыанынан эрэ сайыммат диэн өйдөтүөн баҕарар,уонна бастатан туран, салайыы уонна бас билии сыһыанын сайыннарыы нөҥүө быһаарарга холонуу оҥоһулунна.[25]

Бугера санааларын тустарынан араас Арассыйа уонна атын дойду ааптардар кэпсээтилэр. Биллиилээх англо- америкатааҕы чинчийээччи, «Нуучча фашизма: традициялар тенденциялар, хамсааһыннар» диэн кинигэ ааптара, Стивен Д. Шенилд, (англ. Stephen D. Shenfield), Бугера постмарксистскай көрүүлээх буоларын саныыр[26][27], оттон немецкай политолог Андреас Умланд Бугера неомарксист буоларын саныыр [8]. Г. Е. Белоногов Бугера саҥа материалист-философ көлүөэттэн тахсаччы дии этэр, [29]уонна Эдуард Байков кинини саҥа философскай оскуола төрүттээччитинэн ааттыыр.[9] Башкирс энциклопедията В. Е. Бугерова тэрийбит марксизм концепциятын бэлиэтиир[30], ону тэҥэ[1] кини научнай чинчийиилэрэ марксистскай философия проблемаларын бэлиэтииллэр.

Кылаассабай ньымаҕа олоҕуран В. Е. Бугера нацизм уонна сталинизм национальнай концепциятын икки олоххо киллэриллибит вариант быһыытынан сыаналыыр, ол тэҥҥэ Фридрих Ницше санаалара нацистскай Германия рассовой уонна радикальнай- националистическай политикатыгар теориялаах төрүтүэн буолбуттарын ыйар.[3]

Киһи айылгыта 

Бугера Киһи айылгыта диэн монографиятыгар «авторитарнай салайыы» курдук, оҥорон таһаарар күүстэри уонна сиэри- туому үллэрии процеһынан туһаныы концепциятын сайыннарбыта[9]: 

  • Атыы-эргиэн тиксээччитэ эбэтэр атыыһыт — кистээбит авторитарнай салайаччынан процеһын тэотйэр банкир эбэтэр хаһаайын-атын үлэһит күүһүн атыылаһааччы (2 баһылык) оруолугар көстөр. 
  • Бу көлөһүннүүр кылаастар патриотизмын бэйэлэрэ холбоон, туһанааччылар өттүлэриттэн албыны (5 баһылык) холбоон көрдөрөллөр. 
  • Сорох психологтар чинчийиилэригэр көрөн, нэһилиэнньэҕэ буолбакка, сорох типтээх дьоҕус бөлөхтөргө салайыы сыһыанын комбинацияларын уонна уопсайынан, маннык бөлөхтөрү оҥорон таһаарааччылар болҕомтолорун уураллар. 
  • Туһаныы маассабай культура туһанааччылары айымньыга көҕүлүөн сөп.[31] 
  • «Былаас»диэн уопсасстыбанай өйдөбүлү ырытыы ыытылынна.[32] 

«Киһи ис туруга» (гл. 3) уонна «бас билии уонна салайыы» (гл.3) үлэлэригэр СССР уонна да атын дойдуларга производственнай сыһыаннаһыыларынан Азия оҕолорун оҥорон таһаарыы ньыматыгар маарынныыр, ол гынан баран производственнай күүһү сайыннарыы атын таһымҥа олоҕурарын бигэргэттэ. Класс структуратын чинчийэргэ холонуу оҥоһулунна.[9][33][34]. 

Компьютеризация 

Бугера социалистическай революция материальнай төрүттэрин быһыытынан көрөр уонна кылааһа суох уопсастыбаҕа көһүү процеһыгар пролетариат авангардины аахтарар.[35] бу сороҕор биллиилээх экономист П. Друкер: «билии- көрүү үлэһиттэрэ„үгүстэрэ“ билии уопсастыбатыар „буолбатахтар, ол эрээри салайар кылаас буолбуттар“, - диэн санаатын үллэстэр.[36]

Оккама бритаватын критика

Оккама бритватын критикалаан, Бугера компьютеразицияннны социалистическай революция төрүтүнэн көрөр. Кини клаһа суох уопсастыбаҕа пролетариады киһи аймах авангардынан көрөр :

1.Буолууну элбэтии наадата суох, ол эрээри биир- биир саҥа өрүттэр баалларын сэрэйиэххэ наада, дьиҥэр, итинник сабаҕалааһын наадата хаһан да өйдөммөт. 

2.Көстүүлэр бастакы биричиинэлэрэ бу көстүү олоххо киллэриллэр объект баарын үрдүнэн алын структурнай таһымҥа буолбакка, дьиҥинэн, көрдүөххэ наада. Кинилэри эмиэ саамай үрдүк структурнай таһымҥа көрдүөххэ дуу. 

3.Теория ханнык эрэ силиэстийэни быһаарар буоллаҕына, бу силиэстийэ тугунан уонна туох буоларын сиһилии суруйдаҕына эрэ, ол теория кэнэҕэски усулуобуйаны тутуһар эрэ буоллаҕына: кэлин ити теорияҕа урут ыйыллыбыт төрүөтү сэргэ быһаарар төрүөттэр бастакы, урут ылыллыбатах биричиинэлэр киллэрилиннэхтэринэ эбэтэр ол теория урут ыйыллыбыт төрүөттэри сэргэ эбэтэр кини оннугар хааллаҕына эрэ, — син биир бу теория бэйэтэ бэйэтинэн хаалар

4. Психическэй (ол иһигэр духовнай) бэрээдэги быһаарыыга бастакы биричиинэлэрэ тирэҕирэр Концепция теорията эрэ буолбакка, гипотеза быһыытынан түмүктэммэт.

Политическай үлэ

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
  • 1989-90 сс. Киев, «Аҕа дойду форума» түмсүү чилиэнэ (укр. Вітечний Форум)[39] (Украина неоаисттарын утары хамсааһын) н Политическай охсуһуу түмүгэр Бугераны кытта биир бөлөххө үөрэммит Украина националистарын түмсүүтүн лидерэ Вячеслав Кирилленко биир бөлөххө буруйдааһыҥҥа түбэспитэ.[26]
  • 1991-92 — «үлэһиттэр союзтара»Координационнай сэбиэт чилиэнэ[40] - «Социалистическай уларыта тутуу иһин» куорат тэрилтэтэ (укр. Спілка трудящих України за соціалістичну перебудову).[39] 20 августа 1991 г. Украина студеннарын Социалистическай союһун тэрийэр комитетын Председателин быһыытынан,ГКЧП [41], ол кэнниттэн С. Шенфилды кыытта кэпсэн интервьюга этиллибитин эттэ[26]. 
  • 1992-96 - «марксист үлэһит түмсү » чилиэнэ (МРП) Сэбиэтин чилиэнэ[42] уонна «Марксист»сурунаал редакционнай коллегиятын чилиэнэ[43][44]. МР Советын санкт- Петербургтан рабочай комитеты кытта бииргэ үлэлээбитэ. 1995 сыллаахха Утатааҕы Мрп диэбит тэрилтэтин тэрийбитэ[46], чилиэннэрин кытта 1996 с. тохсунньуга партияттан тахсыбыт[43] 
  • 1994-96 - «рабочай утарсыы» профсоюз холбоһугун инструктора (Станислав Маркеловы кытта бииргэ үлэ) 
  • 1996-98 — «норуоттар икки ардыларынааҕы рабочай партия» тэрийэр комитетын кытта бииргэ үлэлиир. 
  • 1998-2000 — «революционнай рабочай партия» фракциятын чилиэнэ. Фракцияҕа эмиэ Марл Инсаров (интернет- псевдоним) баар этэ. 
  • 2000-2005 — төрүттээччи (Марлен Инсаробы кытта) уонна «пролетарскай революционердар бөлөхтөрө» (ГПК) чилиэнэ[5][47]. 2005 сыллаахха В. Бугера уонна М. Инсаров икки ардыларыгар гпк уонна фактическай арахсы аҕалбыт иирсээн үөскээбитэ[48]. ГПК диэбит пролетарскай революционердар Интернациональнай союзтара»үөскээбитэ. 2008 сыллаахха ИСПРК куоракка " революционнай социалистар союзтара»тэрилтэ састаабыттан араарыллан кэлбитэ. 
  • 2006 сылтан күн бүгүнүгэр диэри «коллективистар союзтара»политическай бырайыагыгар үлэлии турар[49]. Араас кэмҥэ урукку ССРС территориятыгар Интернациональнай коммунистическай сүүрээн өрүттэрин уонна, сорох хайысхаларынан теоретическай уонна публицистическай үлэ сорох хайысхаларынан, анархист- интернационалистары кытары бииргэ үлэлэспитэ[50][51]. Билигин СНГ ИКТ өттүттэн төрүттээбит Левокомунистическай блогар кини элбэх политическай ыстатыйалара уонна «демократические централистов „докумуоннара“» диэн кинигэтэ бэчэээккэ тахсаллар.[52]

Аан дойду билиниини ылбыт политологическай чинчийиилэргэ сорох публицистическай үлэни уонна политологическай чинчийиилэри таһаартарбыта.[53][54] Бугер чинчийиилэригэр уонна публицистикатыар улахан миэстэни антифашистскай тематика ылар. Аан дойду уонна аҕа дойду чинчийээччилэрэ кини үлэлэригэр сигэнэллэр, автор дьиҥнээх араспаанньатын быһыытынан ахталлар[55] уонна кини биир псевдонимынан - «Г. Васильев» диэн [56] үлэлэрин публикациялыыр.

В. Бугера бэйэтин урукку официальнай блогыгар уонна интернет- форумнарга (холобура Mail.Ru) актыыбынайдык бэчээттэппитэ. Интернационалистическай тенденция тиэкиһэ (2009 сылга диэри тэрилтэ революционнай партияҕа Интернациональнай бюро диэн ааттаммыта[57]) бу тенденция националистары кытта бииргэ үлэлээһин саҕалана илигинэ [58]. 

В. Бугера таһаарыаҕыттан «коллективизм» диэн тиэрмини постсовет лексиконугар, атын функцияларыттан ураты, туһааннаах политика бөлөхтөрүн бэйэ аттааһынынан курдук ылыммыта.

Сөптөөх

АН СР академига, экономическай билим доктора, профессор А. Х. Махмутов " бас билии уонна салайыы: философскай- экономическэй сурутар» кинигэтигэр( 2004, т. 9, 1, с. 68-69) бэчээттэммит: «киһи аймаҕан периодизааһын проблематын материалистическай ньыманан историяны өйдүүр аапптар формационнайдык быһаарар; онуоха традиционнай марксистскай категориялары барыларыгар саҥа ис хоһоонноохтук туолаллар, ол түмүгэр ааптар көрүүтүн систематын баччааҥҥа диэри биллиилээх оскуолалары уонна хайысхалары марксизмҥа уурбаттар. - Апптпр туруорсар санаалара үгүс аспектарга теоретическай сыаналар, бастатан туран, салайыы дириҥ ис хоһоонугар бас билии сыһыанын чинчийэргэ ситиспиттэрэ: экономика сыһыаннаһыыларын үөрэтии бу хайысхата олус актуальнайдык барда, ол гынан баран баччааҥҥа диэри кырата суох, научнай сыаннастарын үрдэтэр».


2013 сыллаахха философскай наука кандидата, Новосибирскайдааҕы государственнай университет доцена И. В. Борисов В. Е. Бугераны, Л. Д. Троцкайы, С. Ф. Одуевы, А. Н. Тарасовы кытта «абстрактнай уонна редукционистскай" философка кылаастыыр , онтон ис хоһооно уонна стилэ философия»диэн этнографическай, социальнай- политическай уонна социальнай- психологическай характеристикаларга быһаччы сыһыаннаах" диир. Борисов санаатыгар Ничше көрүүлэрэ ХІХ- с үйэ бүтүүтэ финансовай- монополистическай эргимтэҕэ империалистическай санаалаахтар. Ону кытта бу реакционнай уонна фашизоидная санаалар үөрэхтээх публикаҕа баҕарбыт буолбуттара, Бугера өйдөөһүнүнэн интеллигенция бөлөх курдук элитаризмынан уонна шизоид буолуунан толору. Борисов көоүүтүнэн анал философскай сүүрээн чэрчитинэн локализацияны утары буолбакка, аныгыскы социальнай бөлөххө анаан- минээн көрүү- истии, тэгилитиилээх уонна айымньылаах буолуу философскай бэйэлээх буолуутун уратыларын учуоттаан, бу эйгэҕэ идеологическай бэйэни өйдөтүү уратытын учуоттуохтаах.

2013 сыллаахха социологическай наука кандидата, СГУ социологияҕа уонна салайыы кафедратын доктора В. Е. Смирнова " болҕомто уурбакка, профессор Бугера атын учуонайдыын санааларын толору үллэстэбит, д. м. Н, Советскай психиатр уонна сибээс сексолога Свядоща А. М.: „киһи ис туруга хайдаҕый?“

  1. Биография А. Ф. Кудряшева на сайте Российского Онтологического общества(суох сигэ — история). Тургутулунна 25 Ахсынньы 2019.
  2. Об А. Ф. Кудряшеве на сайте БашГУ(нууч.)(суох сигэ — история). Тургутулунна 25 Ахсынньы 2019.