Брокер
брокер (ааҥл. Broker), ол аата дьону ортотунан сибээстиир киһи эбэтэр тэрилтэ. Үксүн брокер диэн фондовай биржа уонна дьон икки ардыгар сибээстиир ааттыыллар, холобура бааннар.
Брокердар категориялара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Биржа брокера[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Биржаҕа регистрацияламмыт уонна биржаҕа регистрацияламмыт буолуохтаах, эбэтэр чилиэнинэн буолуохтаахтар. Ырыынакка сыаналаах атыы- эргиэн бэрэстэбиитэлэ, юридическай сирэй, сыаналаах кумааҕылары оҥорор, клиент сорудаҕынан эбэтэр кини аатыттан эбэтэр клиент суотугар иэстэбиллээх дуогабарга олоҕуран, сыаналаах кумааҕылары оҥорор бырааптаах. Биржа ирдэбилэ, хардыы араас көрүҥнэригэр специалистар нөҥүө, Үөһээ бүлүүлэр нөҥүө оҥоһуллуохтарын сөп. Клиент ирдэниини ыытыыга, тутуу- хабыы болдьоҕо, сыана курдук параметрдары ыытарга сорудаҕы биэрэр. Бэйэ аатыттан ситэриилээх былаас отчуотун биэриэхтээх. Биржаларга үксүн брокер хонтуоратын нөҥүө оҥоһуллар. Өссө биржаҕа сыаналаах кумааҕылары атыылаһыыга, ону тэҥэ дохуоттаах харчыны тутталлар. Брокер эмиэ сыаналаах кумааҕыларынан хааччыйыыга клиены туттарыан сөп.
Брокер бэрэстэбиитэлэ — бу биирдиилээн тэрилтэ эбэтэр юридическай сирэй, ол гынан баран, счеттарын бэйэтэ илдьэ барбат, департамент эбэтэр маржи төлөбүрүгэр сыаннастары ылбат.
Брокер өҥөтүгэр клиеннэр сорудахтарынан сыаналаах кумааҕылары атыылааһын эбэтэр атыылааһын. Ырыынак кыттааччыга итинник өҥөнү биэрэргэ лицензия баар. Брокер бэйэтин клиенигэр ол эбэтэр сыаналаах кумааҕыга туттуон сөп уонна атыыланарын туһунан рекомендация биэриэн сөп. Олорго брокердар рынокка (сыаналаах кумааҕы, табаарынай ырыынак, валютнай ырыынак) сыананы арыйарга уонна сылтахтыырга уонна сылтахтыырга
Страховой брокер[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Страховой брокер бэйэтэ туспа ырыынак субъега буолар,бу аатыттан страховкалааһын эбэтэр уларытыы иһин бэйэтин клиеннэрин интэриэстэригэр (страховкалааһыҥҥа наадыйааччы эбэтэр страховкалааһыҥҥа ирдэбил ирдэнэр). Страховой брокер страховкалааһын табыгастаах усулуобуйатын биэрэр компаниялар (бөлөхтөр) клиеннэригэр көрдүүр. Страховой түбэлтэ үөскээтэҕинэ, клиеҥҥа көмө ыларга көмөлөһөр. Страховой усунуос төлөбүрүгэр эмиэ эппиэтинэстээх.
Фрахт брокера[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Брокер фрахт биржатыгар оҥорорго семемех: суднолары страховкалааһын, суудуналары атыылааһын, транспортнай- экспортнай операциялары ыытыы. Кини үлэтин иһин манньыат (фронтовой комиссия) ылар. Фрахтовай брокер дьыалабыай контактардаах. Брокердар бэйэ-бэйэлэрин уонна клиеннэр иннилэригэр суобастаахтык кыттыгастаахтарын мэктиэлээһин быһыытынан сылдьаллар. Брокер- аквизитордар аан дойдутааҕы линейнэй судоходство үлэлииллэр, кинилэргэ экспедитордар уонна суут агеннара эбии функциялара сүктэриллибиттэр.
Бизнес-брокер[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Бизнес- брокер- юридическай эбэтэр биирдиилээн сирэй, атыы- эргиэн уонна бэлэм бизнес атыылаһааччы икки ардыларыгар холбоһуу уонна бизнес тэрээһинин көҕүлээһин. Бизнес- брокер икки өрүттээх Медиатор буолар, суол тутуутун интэриэһигэр үлэлиир.
Таможня брокера[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Таможня представитель - таможняҕа операцияны оҥорор боломуочуйалаах сирэй. Брокердар таможня ыраастыыр тэрилтэлэр, таможня ыраастыыр уорганнар транспортнай- экспедиционнай компаниялары эбэтэр атын да таһаҕаһы тиэйээччилэри кытта анал сбордарынан, таможнялаах тэрилтэлэр буолуохтарын сөп. Таможня брокер аатыттан уонна кини счетуттан, дойдубутугар чэпчэтиилээх киириигэ сокуонунан көрүллүбүт бары үбүнэн үлэлиир. Дойдуларга таможня брокер лицензияҕа олоҕуран үлэлиир[1].