Иһинээҕитигэр көс

Буҕарҕана

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
(Мантан: Боҕурҕана көстө)
Буҕарҕана
Rallus aquaticus

Буҕарҕана биитэр боҕурҕана, кииллэҥи[1]. (нууч. коростель, пастушок, лат. Rallus aquaticus). Күрэҥ өҥнөөх. Көхсүн түүтэ усталыы хара сурааһыннардаах, оттон иһин ортотунан туора сурааһыннаах. Харахтарын аннынан хара хаймыылаах. Атыырын уонна тыһытын өҥнөрө майгыннаһаллар. Ыйааһына 100-130 г. Аймаҕа коростельтан уһун, арыый токур тумсунан уратылаах.

Буҕарҕана Евразияҕа, Хотугу Африкаҕа киэҥник тарҕаммыт. Саха сирин соҕуруу өттүгэр олохсуйар. Бүлүүгэ 64-с параллелинэн ааһар. Бу көтөр Индигиир өрүс үөһээ тардыытыгар, Үөһээ Дьааҥы киинигэр тиийэ сылдьыбыта биллэр. Саха сирин киин улуустарыгар ыам ыйын 18 күнүгэр кэлэр. Ол курдук, ити кэмҥэ Мэҥэ Хаҥалас улууһугар, Кэҥкэмэ үрэххэ, Дьокуускай тулатыгар бэлиэтэммит. Күһүнүн, балаҕан ыйын бастакы аҥаарыгар, төттөрү айанныыра биллэр.

Буҕарҕана ордук уу таһынааҕы хойуу хомуска ордууланарын сөбүлүүр. Үчүгэйдик харбыыр, умсуоҕун эмиэ сөп. Дьикти көтөр саҥата сибиинньэ хоһуҥурааһынын, часкыйыытын санатар. Сүрүн аһылыгынан уу харамайдара, чиэрбэлэр, моллюскалар буолаллар. Уйатыгар сэттэ-тоҕус, ардыгар уон биэс сымыыттаах буолар. Оҕолорун иккиэн солбуһа баттыыллар. Сэдэх көтөр Саха сирин Кыһыл кинигэтигэр киллэриллэн сылдьар.

  1. Булчут кинигэтэ. В.Н. Сивцев. Дь. Бичик, 2017, С.55