Иһинээҕитигэр көс

Биир уларыйааччылаах тэҥнэбиллэр

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

(1)

уонна

(2)

тэҥнэбиллэр хаҥас да, уҥа да өттүлэрэ - бүтүн этиллиилэр. Маннык тэҥнэбиллэри бүтүн тэҥнэбиллэр дииллэр.

(1) тэҥнэбилгэ скобкалары аһыаҕыҥ, бары чилиэннэри хаҥас өттүгэр көһөрүөҕүҥ, атылыы чилиэннэри холбооттуоҕуҥ. Оччого ылабыт:

(2) тэҥнэбили, маҥнай икки өттүн 4-кэ төгүллээн баран, эмиэ ситинник кубулутабыт:

Бу икки холобурга бэриллибит тэҥнэбилгэ тэҥнээх тэҥнэбил тахсар кубулутууларын оҥордубут. Ол түмүгэр көрүҥнээх (манна - стандартнай көрүҥнээх элбэх-чилиэн) тэҥнэбили ыллыбыт. Уопсайынан, ханнык баҕарар тэҥнэбили бэйэтигэр тэҥнээх, хаҥас өттө стандартнай көрүҥнээх элбэх-чилиэн, уҥа өттө нуль буолар тэҥнэбилинэн солбуйохха сөп.

Тэҥнэбил көрүҥнээх ( - стандартнай көрүҥнээх элбэх-чилиэн) буоллаҕына, элбэх-чилиэн степенэ тэҥнэбил степенэ дэнэр. Холобур, тэҥнэбил - үһүс степеннээх тэҥнэбил.

Ханнык баҕарар бүтүн тэҥнэбил степенэ диэн ол тэҥнэбилгэ тэҥнээх, көрүҥнээх ( - стандартнай көрүҥнээх элбэх-чилиэн) тэҥнэбил степенэ ааттанар. Холобур,

(3)

тэҥнэбили кубулутан ылабыт:

Тахсыбыт тэҥнэбил степенэ биэскэ тэҥ. Ол аата, бу тэҥнэбилгэ тэҥнээх (3) тэҥнэбил степенэ эмиэ биэскэ тэҥ.

Маҥнайгы степеннээх тэҥнэбил

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Маҥнайгы степеннээх тэҥнэбили көрүҥҥэ киллэриэххэ сөп, манна - уларыйааччы, , - хайа эрэ чыыһылалар, .

тэҥнэбилтэн, буоллаҕына, ылабыт. чыыьыла - тэҥнэбил төрүтэ. Ханнык баҕарар биир степеннээх тэҥнэбил биир төрүттээх.

Иккис степеннээх тэҥнэбил

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Иккис степеннээх тэҥнэбили көрүҥҥэ киллэриэххэ сөп, манна - уларыйааччы, , , - хайа эрэ чыыһылалар, . Бу тэҥнэбил хас төрүттээҕэ дискриминантан тутулуктаах. буоллаҕына, тэҥнэбил икки төрүттээх; буоллаҕына, тэҥнэбил биир төрүттээх; буоллаҕына, тэҥнэбил төрүтэ суох. Хайа баҕарар иккис степеннээх тэҥнэбил иккиттэн элбэх төрүтэ суох. буоллаҕына, төрүттэри буларга квадраттаах тэҥнэбил төрүттэрин формулата туттуллар.

  1. Тэҥнэбил. Бикипиэдьийэ аһаҕас билии.
  2. Этиллии. Бикипиэдьийэ аһаҕас билии.
  3. Уларыйааччы. Бикипиэдьийэ аһаҕас билии.
  4. Төрүт. Бикипиэдьийэ аһаҕас билии.

Туһаныллыбыт сирдэр

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
  1. Алгебра 9 кылаас. Автордара Ю. Н. Макарычев, Н. Г. Миндюк, К. И. Нешков, С. Б. Суворова. Нууччалыыттан сахалыы тылбаастаата И. Г. Егоров.

Ыстатыйаны суруйда Никитин Михаил Спартакович ФИИТ-17.