Аита Шапошникова
Шапошникова Аита Ефимовна — суруналыыс, тылбаасчыт, литератураны ырытааччы.
1974 сыллаахха, Саха сирин биллиилээх суруйааччытын Семен Данилов модьуйуутунан, А.М. Горький аатынан Литературнай үнүстүүккэ үөрэнэ киирбитэ. Үнүстүүккэ Саха сириттэн үөрэххэ талыллыбыт оҕолору кытта бөлөҕүнэнсахалыыттан нууччалыыга тылбаастыырга үөрэммиттэрэ. Ол кэмҥэ тылтан тылга тылбаас уһулуччу суолталааҕа, дьоҥҥо-сэргэҕэ наадалааҕа. Хомойуох иһин, Аита Шапошникова үөрэҕин бүтэрэригэр, суруйааччылар Союзтарын иһинэн тылбаасчыттар бөлөхтөрүн тэрийиэхтээх үлэлээһинин былааннаабыт, Семен Данилов олохтон туораабыта. Ол иһин үлэ буларыгар ыарахаттары көрсүбүтэ. Бииргэ үөрэммит тылбаасчыттартан үлэ булуутугар Аита ордук табыллыбыта. "Хотугу Сулус" эрэдээксийэтигэр үлэлии киирбитэ. 20 сыл тухары эрэдээксийэҕэ үлэлээн Далан, Николай Габышев, Софрон Данилов, Николай Заболоцкай-Чысхаан, Иван Федосеев уо. д. а. айымньыларын тылбаастаабыта. Барыларыттан ордук бөдөҥ үлэтэ - Далан "Тыгын Дархан" айымньыта буолбута. Бу айымньыыны тылбаастырга Аита элбэх ыарахаттары көрсүбүт эбит. Саха дьоно ис иһиттэн эрэ өйдүүр сомоҕо домохтору уонна да атын таба этиилэри сахалыыттан нууччалыыга тылбаастыырыгар өйдөбүлүн быһааран уонна Далан уус-уран истиилин, тылын-өһүн баайын сүтэрбэккэ тылбаастыахтаах этэ. "Тыгын Дархан" историческай арамааныттан ураты хайысхалаах Библияны саха тылыгар тылбастааһына буолар.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1957 сыл балаҕан ыйын 11 күнүгэр Нам улууһун Нам сэлиэнньэтигэр худуоһунньук ыалыгар төрөөбүтэ.
- 1979 с. — А. М. Горькай аатынан Литературнай институту бүтэрбит.
- «Хотугу сулус», «Чуораанчык» («Колокольчик»), «Полярная звезда» сурунааллар редакцияларыгар үлэлээбитэ.
- 1994 сылтан — «Далбар Хотун» дьахталларга аналлаах сурунаал редакциятыгар эппиэттээх секретарь.
- 1995 с. — Россия суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
- Билиҥҥи кэмҥэ — «Далбар хотун» главнай редактора.
Айар үлэтэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Бастакы саха тылыттан тылбаастара «Полярная звезда» сурунаалга бэчээттэммитэр. Бастакы тылбааһын кинигэтэ «Спасение лебедя» (И. Егоров) 1981 сыллаахха күн сирин көрбүт.
А. Шапошникова хомоҕой тыллаах тылбаасчытынан биллэр. Тылбаастара республика араас хаһыаттарыгар уонна сурунаалларыгар, холбоһук хомуурунньуктара, «Литературная Россия» нэдиэлэ аайы тахсар хаһыакка о. д. а. киин таһаарыыларга бэчээттэммиттэрэ.
Саха билиҥҥи прозатын уонна поэзиятын ырытааччы, саха суруйааччыларын литературнай мжтириэттэрин суруйбута.
Дьиэ кэргэнэ, аймахтара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ийэтэ — Ольга Васильевна. нуучча тылын уонна литературатын учуутала[1]
- Аҕата — Шапошников Ефим Михайлович, худуоһунньук[1]
Наҕараадалара уонна ытык ааттара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- «За заслуги перед Отечеством» 2 ст. уордьан мэтээлэ (2000)
- Саха Өрөспүүбүлүкэтин культуратын үтүөлээх үлэһитэ (2005)
- Россия Улахан литературнай бириэмийэтин лауреата (2007) (Сибэтиэй суруйуу кинигэлэрин (книги Священного Писания) тылбааһын иһин)