B гепатиттан харыстаныы
«В» гепатит диэн туох ыарыыный?
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Быары сүһүрдэр бу ыарыы төрүөтүнэ «В» гепатит вируһа буолар. Үксүгэр дьон бу вируһунан сутуллан ыалдьыбыттарын билбэккэ сылдьан бэйэлэрэ үтүөрүөхтэрин сөп. Сорохтор грипп ыарыытын курдук эмискэ ыалдьаллар, киһи тириитэ уонна хараҕын үрүҥэ саһарар. Гепатит вируһунан сутуллубут дьонтон 10 бырыһыаннара быар олохсуйбут ыарыытыгар ыллараллар, онтулара цирроз уонна быар рагар тириэрдиэн сөп.«В» гепатит вируһун ильдэ сылдьааччы – бу этигэр-хааныгар вируһу дьарҕа курдук илдьэ сылдьар киһи. Ол аата кини саһарар ыарыыны аһарбытын да кэннэ, этигэр хааныгар гепатит вируһа хаалан хаалар. Элбэҕэ суох да буоллар вирус киһи олоҕун тухары баар буолуон сөп. Дьон үксүгэр бэйэлэрин доруобай курдук сананаллар, ыалдьыбаттар, ыарыы бэлиэлэрэ суох буолар. Сороҕор хас да сыл буолан баран хроническай быар ыарыытынан, цирроһунан эбэтэр быар рагынан ыалдьыахха сөп.
«В» гепатит вируһа хайдах тарҕанарый?
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Сыстыганнаах саһарар ыарыынан ыалдьыбыт киһи эбэтэр «В» гепатит вируһун илдьэ сылдьааччы эр киһи уонна дьахтар сыһыаннаһыытын нөҥүө, хаан эбэтэр этин атын убаҕастарын дьоҥҥо нөҥүө ыарыыны тарҕатыан сөп.
«В» гепатикка сутуллуохтарын сөп:
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- «В» гепатит вируһун илдьэ сылдьар ийэ оҕолоро; хаан-уруу аймахтар; кинилэр сылдьыһар партнердара; уопсай иннэнэн укуолланар наркоманнар; эмтиир уонна көрөр-харайар доруобуйа харыстабылын үлэһиттэрэ.
- «В» гепатит ас эбэтэр иһэр уу нөҥүө, илии тутуһуутугар, убурааһыҥҥа, салгын нөҥүө тарҕаммат. Атын дьоҥҥо тарҕамматын туһугар вируһу илдьэ сылдьааччылар хайдах харыстаныахтаахтарый?
Дьиэ кэргэҥҥин эбэтэр бииргэ олорор дьоҥҥун бырааска баран бэрэбиэркэлэтэллэрин ситиһиэххэ,кинилэр ыалдьа илик буоллахтарына вакцина ылыахтарын наада.Хаһан да кимиэхэ да тиис суунар суоккаҕытын, бытык хорунаргытын, маникюрнай уонна да атын туттар тэрилгитин биэрбэт буолуҥ, тоҕо диэтэххэ, биллибэт-көстүбэт буоллалар да хааннаах буолуохтарын сөп. Тиискитин эмтэнэргитигэр уонна да атын түбэлтэлэргэ кыбыстыбакка вируһу илдьэ сылдьаргыт туһунан бырааска этэри умнумаҥ. Оччогоҕо кинилэр доруобуйаларын харыстыылларыгар миэрэлэри ылыахтара. Өскөтүн эһиги оҕолоноору сылдьар буоллаххытына, вируһу илдьэ сылдьаргыт туһунан бырааһыы сэрэтиҥ, оҕоҕут төрөөт «В» гепатит утары вакцинаны ылыахтаах. Донор быһыытынан хаһан да хааҥҥытын биэримэҥ. Өскөтө эһиги хааҥҥыт туттар тэрилгэ таммалаабыт буоллаҕына, уунан сууйуҥ, онтон хлор испиэскэтин суурадаһынан (хлор испиэскэтэ, 1 өлүүтэ уу) кутан 10 мүнүүтэ туруоран баран сотуҥ. Хлор испиэскэтэ «В» гепатит вируһун суох оҥорор.
Диетаҕа туох эмэ сүбэлэр бааллар дуо?
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Арыгы быары алдьатар, онон арыгыны иһэртэн туттунуҥ. Быаргыт улаханнык ыалдьыбат буоллаҕына, улахан диэтаны тутуһуу ирдэниллибэт. «В» гепатит вируһун илдьэ сылдьааччы буоллубут диэн куттанымаҥ, кыбыстымаҥ. Үөһэ суруллубуту тутуһар буоллаххытына эһиги хаһан да тулалыыр дьоҥҥутугар ыарыы төрүөтүнэн буолуоххут суоҕа. Эһиги ыарырҕатар боппуруостаах буоллаххытына бырааскытыттан ыйытыаххытын, сүбэлэтиэххитин наада.
Туһаныллыбыт литература:
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Газета "Саха сирэ", с.10, От ыйын 1 күнэ, 2000с.