Тарабукин Николай Саввич

Тарабукин Николай Саввич

Тарабукин Николай Саввич (24.10.1910—14.12.1950) — эбээн литэрэтиирэтин төрүттээччитэ, эбээн бастакы суруйааччыта, эбээн болкулуорун чинчийээччи. Эбээн литэрэтиирэлии тыла олоҕурарыгар, эбээн омуга сайдарыгар сүдү улахан кылааты киллэрбитэ.

Олоҕун олуктара

1910 сыллаахха Элгэс улууһун (билигин Муома улууһа) Муома нэһилиэгин Эһэлээҕэр Бадьырыаха өрүс баһыгар 1910 сыл алтынньы 24 күнүгэр төрөөбүтэ. Төрөппүттэрэ көс олохтоох эбээн дьоно. Кыратыгар тулаайах хаалан, эбэтигэр иитиллибит.

1927 сыллаахха Дьокуускайдааҕы рабфакка үөрэнэ киирбит, 1930 сыллаахха ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбит.
1937 с. — Ленинградтааҕы Хотугу норуоттар Институттарын бүтэрбитэ.
Икки сыл Усуйаана оройуонун Сиэлэннээх оскуолатыгар учууталлаабыта.
1940 сыллаахха төрөөбүт нэһилиэгэр төннүбүтэ, культурно-массовай, хаһаайыстыбаннай үлэҕэ сылдьыбыта. Дьокуускайдааҕы тыл уонна культура Институтун үлэһитин быһыытынан, эбээн фольклорун хомуйбута. Итини тэҥэ, хоһоон суруйара.
1950 сыллаахха ахсынньы 14 күнүгэр Эһэлээх нэһилиэгэр Хабдьылаахха өлбүт.

Айар үлэтэ

Литератураҕа бастакы холонуутун Ленинградка үөрэнэр сылларыгар саҕалаабыта. Николай Тарабукин үлэлэрэ дириҥ ис хоһоонноох, сүрдээх судургу курдук эрээри киһи ис дууһатын, уйулҕатын хамсатар. Биир оннук айымньыта «Оҕо эрдэхтээҕим» автобиография хабааннаах сэһэнэ.

Аатын үйэтитии

• Муома улууһун киинигэр суруйааччы бүүһэ туруоруллубут.
• Улахан-Чистай орто оскуолатыгар Н. С. Тарабукин аата иҥэриллибит.

Библиография

Эбээн тылынан

• Песни тайги. — Л: Худож. лит., 1936 — 58 с.
• Кунгарану; (Мое детство; Повесть). — Л.: Детиздат, 1938 — 131 с.
• Мэнгэн асаткан дэгэуекен (Полет золотой девушки; эвен стихи). Л.: Гослитиздат, 1937 — 48 с.
• Мин бинив (Моя жизнь). — Магадан: кн. изд-во, 1959 — 128 с.

Саха тылынан

• Күнү таптыыбын; Талыллыбыт айымньылар. Г. Васильев тылбааһа. — Дьокуускай: Кинигэ изд-та, 1960 — 88 с.
• Дьүкээбил уота: Хоһооннор уонна сэһэн Хомуйан оҥордо, тылб. Г. М. Васильев. — Дьокуускай: Кинигэ изд-та, 1971 — 168 с.
• Оҕо эрдэхтээҕим. Сэһэн. — Дьокуускай: Кинигэ изд-та, 1980. — 55 с.

Нуучча тылынан

• Мое детство. Повесть. — Л.: Дет. лит., 1936 — 59 с.
• Моя жизнь. Сб. избр. произведений — Магадан: Кн. изд-во, 1959 — 145 с.

Сигэлэр

• Официальный сайт Государственного Собрания (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия):Момский улус:Тарабукин Николай Саввич Архыыптаммыт 2012, Бэс ыйын 26 күнүгэр.
• Якутский государственный литературный Музей имени П. А. Ойунского:Тарабукин Николай Саввич
• Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):Первый эвенский поэт Николай Саввич Тарабукин Архыыптаммыт 2014, Кулун тутар 24 күнүгэр.