Спиридонов Иван Григорьевич

Спиридонов Иван Григорьевич

Спиридонов Иван Григорьевич (10.02.1930—29.03.2003) — литературовед, литератураны ырытааччы, тыл үөрэҕин билимнэрин кандидата, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ (1994 сылтан), РФ суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ.

Олоҕун олуктара

• 1930 сыллаахха олунньу 10 күнүгэр Сунтаар улууһун Кириэстээх нэһилиэгэр төрөөбүт.
• 1953 сыллаахха Дьокуускайдааҕы пединститут саха тылын уонна литературатын салаатын бүтэрбитэ.
• 1956 сыллаахха ЫБСЛКС КК хомсомуоллар киин оскуолаларыгар үөрэммитэ.
• 1964 сыллаахха ССКП КК уопсастыбаннай наука Академиятын бүтэрбитэ.
• 1950—1951 сс. Тойбохой оскуолатыгар учууталлаабыта, Дьокуускайдааҕы педучилищеҕа уһуйааччынан үлэлээбитэ.
• 1953—1954 сс. — пединститут старшай уһуйааччыта.
• 1954—1958 сс. — «Эдэр коммунист» хаһыакка эрэдээктэри солбуйааччы, эрэдээктэр.
• 1958—1975 сс. — ССКП куораттааҕы кэмитиэтин салаатын сэбиэдиссэйэ, сэкиритээрэ.
• 1975—1983 сс. — СГУ проректора.
• 1983—1987 сс. — устуоруйа-тыл факультетын декана.
• 1987—1991 сс. — саха тылын, литературатын кафедратын доцена.
• 1991—1993 сс. — устуоруйа, тыл, искусство Институтун ыстаарсай научнай үлэһитэ.
• 1994—1998 сс. — Институт литератураҕа уонна искусствоҕа салаатын сэбиэдиссэйэ.
• 1998 с. суруйааччылар Сойуустарын Бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлинэн талыллыбыта.

Айар үлэтэ

1973 сыллаахха «Реализм в якутской поэзии» диэн билим хандьыдаатын диссертациятын көмүскээбитэ.
7 монографиялаах, элбэх билим ыстатыйалаах, кинигэлээх:

• «Якутская литература вчера и сегодня: Статьи о якутской литературе» (1995)
• «Якутская литература и охрана природы» (1995)
• «И. Арбита поэзията» (1998)
• «Үүммүт үйэни көрсө» (2000)
• «Бу тыллар буолбатах кубалар…» (2002)
• «Көҥүл дохсун күннэргэ» (2003)
• «Ойунский и наше время» (2003)
• «Формирование метода социалистического реализма в якутской поэзии» (Сб.: Национальное и интернациональное в литературе и искусстве. — М., 1964)
• «И песня, и стих — это бомба и знания: Якутская поэзия в годы Великой Отечественной войны» (1985)
• «Экология и якутская литература» (1991)
• «Башарин и якутская литературная критика» (Сборник статей. — Я., 1993)
• «Подвиг ученого». Предисловие к 2-му изданию монографии Г. П. Башарина «Три якутских реалиста-просветителя» (Я., 1994)
• «Красный шаман» П. Ойунского в контексте новой литературной критики" (С. ЯГУ к 100-летию П. А. Ойунского. -- Я., 1993)
• «С веком наравне» (Писатели Якутии. — Я., 1995)
• «В строю победителей — и наша поэзия» (Чолбон. — 1995. — № 6), о. д. а.

Кинигэлэрэ:

1. Аар тайҕа абылаҥа: Саха литературата уонна айылҕа харыстабыла. — Дь.: 1995. — 88 с.
2. Литературабыт бэҕэһээ уонна бүгүн: Ыстатыйалар уонна бэлиэтээһиннэр. — Дь.: Бичик, 1995. — 192 с.
3. И. Арбита поэзията. — Дь.: Литограф, 1998. — 120 с.
4. Үүммүт үйэни көрсө. — Дь.: Бичик, 2000. — 256 с.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара

• Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ
• П. А. Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай Бириэмийэ лауреата (1996)
• «Бочуот Бэлиэтэ» уордьан
• мэтээллэр
• Үрдүкү Сэбиэт Президиумун Ытык грамотата
• Дьокуускай куорат ытык киһитэ (1999)

Кини туһунан:

1. Кириллин Д. Литератураны чинчийээччи: Борисов П. Литература сыһыытын эрэллээх буойуна // «Чолбон». — 2000. — № 2. — С. 95.
2. Пархоменко М. Н. На переломном этапе / Новые горизонты якутской литературы. — Якутск, 1967. — С. 167.
3. Сыромятников Г. С. Литературно-художественная критика в Якутии (1939—1975). — Якутск, 1990. — С. 173, 177, 217, 248, 314, 322, 325.
4. Башарина З. Дьоһуннаах үлэлэр автордара: П. А. Ойуунускай аатынан Гос. бириэмийэҕэ түһэриллибит үлэлэр // Саха сирэ. — 1996. — Алтынньы 25 к.
5. Лауреат Государственной премии имени П. А. Ойунского Спиридонов Иван Григорьевич: Биобиблиографический указатель / Нац. б-ка РС (Я). Сост. М. М. Дьяконова, ред. А. Н. Иванова. — Якутск, 1998. — 24 с.

Сигэлэр

Биобиблиографический справочник Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 4 күнүгэр.