Бу сирэй Өбрүөпэ Сойууһа куодун көр

{{Infobox Geopolitical organization
|native_name                 = {{Collapsible list|title=<center>Эуропа Холбоһуга<center>|<center>{{lang|bg|''Европейски съюз''}} {{bg icon}}<br />{{lang|cs|''Evropská unie''}} {{cs icon}}<br />{{lang|da|''Den Europæiske Union''}} {{da icon}}<br />{{lang|nl|''Europese Unie''}} {{nl icon}}<br />{{lang|et|''Euroopa Liit''}} {{et icon}}<br />{{lang|fi|''Euroopan unioni''}} {{fi icon}}<br />{{lang|fr|''Union européenne''}} {{fr icon}}<br />{{lang|de|''Europäische Union''}} {{de icon}}<br />{{lang|el|''Ευρωπαϊκή Ένωση''}} {{el icon}}<br />{{lang|hu|''Európai Unió''}} {{hu icon}}<br />{{lang|ga|''An tAontas Eorpach''}} {{ga icon}}<br />{{lang|it|''Unione Europea''}} {{it icon}}<br />{{lang|lv|''Eiropas Savienība''}} {{lv icon}}<br />{{lang|lt|''Europos Sąjunga''}} {{lt icon}}<br />{{lang|mt|''L-Unjoni Ewropea''}} {{mt icon}}<br />{{lang|pl|''Unia Europejska''}} {{pl icon}}<br />{{lang|pt|''União Europeia''}} {{pt icon}}<br />{{lang|ro|''Uniunea Europeană''}} {{ro icon}}<br />{{lang|sk|''Európska únia''}} {{sk icon}}<br />{{lang|sl|''Evropska unija''}} {{sl icon}}<br />{{lang|es|''Unión Europea''}} {{es icon}}<br />{{lang|sv|''Europeiska unionen''}} {{sv icon}}</center>}}
|linking_name       = the European Union
|image_flag         = Flag of Europe.svg
|image_coat         = 
|symbol_width       = 95px
|symbol_type        = Presidency insignia
|motto              = [[European symbols#Motto|United in diversity]]
|anthem = ''[[Anthem of Europe|Ode to Joy]]''<small>(orchestral)</small>  
|linking_name       = the European Union
|image_map          = Global European Union.svg
|map_caption        = 
|map_width          = 220px
|admin_center_type  = [[Location of European Union institutions|Political centres]]
|admin_center       = [[Брүссель]]<br />[[Лүксембург (куорат)|Лүксембург]]<br />[[Страсбур]]
|largest_metropolitan_area = [[London]]
|languages_type     = [[ил тыла|Ил тыллара]]
|languages          = {{Collapsible list|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title=[[Languages of the European Union|23]] |[[Bulgarian language|Bulgarian]] |[[Czech language|Czech]] |[[Danish language|Danish]] |[[Dutch language|Dutch]] |[[English language|English]] |[[Estonian language|Estonian]] |[[Finnish language|Finnish]] |[[French language|French]] |[[German language|German]] |[[Greek language|Greek]] |[[Hungarian language|Hungarian]] |[[Irish language|Irish]] |[[Italian language|Italian]] |[[Latvian language|Latvian]] |[[Lithuanian language|Lithuanian]] |[[Maltese language|Maltese]] |[[Polish language|Polish]] |[[Portuguese language|Portuguese]] |[[Romanian language|Romanian]] |[[Slovak language|Slovak]] |[[Slovene language|Slovenian]] |[[Spanish language|Spanish]] |[[Swedish language|Swedish]]}}
|membership_type    = [[Эуропа Холбоhугун кыттааччы илэ|Кыттааччы иллэр]]
|membership         = {{Collapsible list|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title=[[List of European Union member states|27]] |{{flag|Austria}} |{{flag|Belgium}} |{{flag|Bulgaria}} |{{flag|Cyprus}} | {{flag|Croatia}} |{{flag|Czech Republic}} |{{flag|Denmark}} |{{flag|Estonia}} |{{flag|Finland}} |{{flag|France}} |{{flag|Germany}} |{{flag|Greece}} |{{flag|Hungary}} |{{flag|Ireland}} |{{flag|Italy}} |{{flag|Latvia}} |{{flag|Lithuania}} |{{flag|Luxembourg}} |{{flag|Malta}} |{{flag|Netherlands}} |{{flag|Poland}} |{{flag|Portugal}} |{{flag|Romania}} |{{flag|Slovakia}} |{{flag|Slovenia}} |{{flag|Spain}} |{{flag|Sweden}} }}
|ethnic_groups      =
|ethnic_groups_year =
|demonym = 
|government_type    = [[Sui generis]]
|leader_title1      = [[Өбрүөпэ Хамыыһыйата|Хамыыһыйа]]
|leader_name1       = [[Жозе Мануэл Баррозу]] <sup><small>[[Эуропа Дьон Партията|(ЭДьП)]]</small></sup>
|leader_title2      = [[Өбрүөпэ Түмэнэ|Парламент]]
|leader_name2       = [[Ханс-Герт Пөттериҥ]] <sup><small>[[Эуропа Дьон Партията|(ЭДьП)]]</small></sup>
|leader_title3      = [[Өбрүөпэ Сойууһун Сүбэтэ|Сүбэ]]
|leader_name3       = [[Испания]]
|leader_title4      = [[Өбрүөпэ Сүбэтэ|{{nowrap|Эуропа Сүбэтэ}}]]
|leader_name4       = [[Мирек Тополанек]] <sup><small>[[Эуропа Демократтара|(ЭД)]]</small></sup>
|sovereignty_type   = [[Өбрүөпэ Сойууһун устуоруйата|Устуоруйата]]
|sovereignty_note   =
|established_event1 = [[Париж Үлэҕэ (1951)|Париж Үлэҕэ]]
|established_date1  = [[1951]] [[муус устар 18]]
|established_event2 = [[Ром Үлэҕэ]]
|established_date2  = [[1957]] [[кулун тутар 25]]
|established_event3 = [[Маастрихт Үлэҕэ]]
|established_date3  = [[1992]] [[олунньу 7]]
|area_rank          = n/a<!-- gives link to list --><!--For comparison only, rank order non sensical please do not add-->
|area_magnitude     = 1 E12
|area_km2           = 4,324,782
|area_sq_mi         = 1,669,807 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|percent_water      = 3.08
|population_estimate = 499,021,851
|population_density_km2 = 115 
|population_density_sq_mi    = 298
|population_estimate_rank    = n/a<!-- gives link to list --><!--For comparison only, rank order non sensical please do not add-->
|population_estimate_year    = 2008
|population_census           =
|population_census_year      =
|population_density_km2      = 114<!--494,070,000 / 4,324,782 = 114 people/km2 (figures are those used in infobox on 21 August 2007 (2007 figures)-->
|population_density_sq_mi    = 289 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|population_density_rank     = n/a<!-- gives link to list --><!--For comparison only, rank order non sensical please do not add-->
|GDP_PPP                     = $14.712 trillion
|GDP_PPP_rank                = n/a<!-- gives link to list --><!--For comparison only, rank order non sensical please do not add-->
|GDP_PPP_year                = 2007 ([[International Monetary Fund|IMF]])
|GDP_PPP_per_capita          = $28,213<!--2006 figure, anyone have 2007 or 2008? -->
|GDP_PPP_per_capita_rank     = n/a<!-- gives link to list -->
|GDP_nominal                 = $16.830 trillion
|GDP_nominal_rank            = n/a<!-- gives link to list --><!--For comparison only, rank order non sensical please do not add-->
|GDP_nominal_year            = 2007 ([[International Monetary Fund|IMF]])
|GDP_nominal_per_capita      = $33,482<!--2007-->
|GDP_nominal_per_capita_rank = n/a<!-- gives link to list -->
|Gini                        = 31 (EU25)
|Gini_year                   = 2005
|Gini_category               = Low
|HDI                         = 0.959-0.813
|HDI_rank                    = n/a
|HDI_year                    = 2005
|HDI_category                = High
|currency                    = {{Collapsible list|titlestyle = font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;
|title=[[Эуро]] |Euro (€) <code>([[ISO 4217|EUR]])</code>&nbsp;(''[[de jure]]'')
|<hr/> |[[Pound sterling|British pound]] |[[Bulgarian lev]] |[[Czech koruna]] |[[Danish krone]] |[[Estonian kroon]] |[[Hungarian forint]] |[[Latvian lats]] |[[Lithuanian litas]] |[[Polish złoty]] |[[Romanian leu]] |[[Swedish krona]]}}
|currency_code             =
|time_zone                 =
|utc_offset                = +0 to +2
|time_zone_DST-BST-GMT     =
|DST_note                  =
|utc_offset_DST            = +1 to +3
|cctld                     = [[.eu]]
|calling_code              =
|footnote1                 = 
}}

'''Өбрүөпэ Сойууһа''' ('''ӨС''') диэн 27 [[Европа|Өбрүөпэ]] иллэрин [[политика]] уонна [[экономика]] холбоhуктара. [[1992]] олунньутугар ылыллыбыт [[Маастрихт Үлэҕэ|Маастрихт Үлэҕинэн]] тэриллибитэ (1993 сэтинньитигэр чахчылаах буолбута). 500 млн олорооччулардаах, ЭУ номинал [[брутто аан дойду оҥоhуга|брутто аан дойду оҥоhугун]] 30% (16.8 трлн [[АХШ доллара|$]]) таhаарар.

ЕС бары кыттааччы иллэрин сокуоннарын системаларын биир стандартаан [[соҕотох баhаар]] тэрийбитэ, кини [[Түөрт Көҥүл (Эуропа Холбоhуга)|Түөрт Көҥүлү]] мэктиэлиир. Кини бүтүн [[эргиэн]], [[агрикултуура]], [[балыктааhын]] уонна регионнааҕы сайдыы политикаларын өйүүр. Уон алта кыттааччы дойду [[эуро]] диэн бүтүн валютаны ылыммыттара. ЭУ сүүрбэ биир дойдута [[NATO]] кыттааччылара. ЭУ [[Шенген Сөбүлэhиитэ|Шенген Сөбүлэhиитигэр]] кыттыылаах дойдуларын (ол ахсааныгар ЭУ'тыгар киирбэт дойдулар) икки ардыларыгар пааспор контролын эhиитигэр улахан оруолу оонньообута.

ЕС [[омуктар икки ардыларынааҕы дьаhалта]] уонна [[супранационализм]] булкаас систематынан үлэлиир. Сүрүн институттара уонна органнара: [[Эуропа Комиссията]], [[Эуропа Парламена]], [[Эуропа Холбоhугун Сүбэтэ]], [[Эуропа Сүбэтэ]], [[Эуропа Кырдьыктабыл Суута]] уонна [[Эуропа Киин Баана]]. ЭУ олорооччулара Парламены хас биэс сыл аайы талаллар.

Билиҥҥи ЭУ 1951 алта дойду тэрийбит [[Эуропа чох уонна ыстаал холбоhо|Эуропа чох уонна ыстаал холбоhуттан]] уонна 1957 [[Ром Үлэҕэ|Ром Үлэҕиттэн]] төрүөттээх. Онтон ыла холбоhук саҥа дойдулар киниэхэ кыттыhаннар улааппыт уонна саҥа политика эйгэлэрэ уонна институттар эбиллибиттэр.
[[File:Belgique - Bruxelles - Schuman - Berlaymont - 01.jpg|thumb|right|Комиссия]]
== Историята ==

== Кыттааччы иллэр ==
Эуропа Холбоhуга 27 [[тутулуга суох буолуу|тутулуга суох]] [[суверенитет|суверен]] [[дойду|дойдулартан]] турар:
* [[Аустрия]]
* [[Бельгия]]
* [[Болгария]]
* [[Дания]]
* [[Германия]]
* [[Греция]]
* [[Ирландия]]
* [[Испания]]
* [[Италия]]
* [[Кипр]]
* [[Латвия]]
* [[Литва]]
* [[Лүксембург]]
* [[Мадьаар Сирэ]]
* [[Мальта]]
* [[Недерланд]]
* [[Польша]]
* [[Португалия]]
* [[Румыния]]
* [[Словакия]]
* [[Чехия|Чех Республиката]]
* [[Швеция]]
* [[Финляндия]]
* [[Франция]]
* [[Хорватия]]
* [[Эстония]]

Кыттааччы буолууга официаллык кандидат дойдулар [[Македония]] уонна [[Түркийэ]], [[Албания]], [[Босния уонна Херцеговина]], [[Монтенегро]], [[Сербия]], [[Украина]], [[Молдова]], [[Грузия]]. Эуропа Комиссията [[Косова|Косованы]] кандидат буолар кыахтаах дойдулар тиhиктэригэр киллэрбитэ, ол гынан баран кыттааччы иллэртэн сорохторо кинини, Сербияттан туспа, тутулуга суох дойду быhыытынан билинэ иликтэр.

== Быһаарыылар ==
{{быһаарыылар}}

== Сигэлэр ==
* [http://europa.eu/index_en.htm EUROPA] – Официаллык уэб-портал
* [https://mircare.com/ru/citizenship-and-residence Европанын жарандыгы]
* [http://europa.eu/institutions/index_en.htm ЭУ институттара]
* [http://www.ec.europa.eu/index_en.htm Комиссия]
* [http://www.consilium.europa.eu/cms3_fo/showPage.ASP?lang=EN Сүбэ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080625115839/http://www.consilium.europa.eu/cms3_fo/showPage.ASP?lang=en |date=2008-06-25 }}
* [http://www.curia.europa.eu/en/ Кырдьыктабыл Дьүүлэ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081002065818/http://curia.europa.eu/en/ |date=2008-10-02 }}
* [http://www.europarl.europa.eu/news/public/default_en.htm Парламент]
* [http://europa.eu/agencies/index_en.htm Агенсиялар]
* [http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm EUR-Lex]

{{rq|stub}}

{{ЭУ}}

[[Категория:Эуропа Холбоhуга|*]]
[[Категория:Дьобуруопа Унията| ]]