Бу сирэй Эллэй (суруйааччы) куодун көр

{{Суруйааччы2
|Аата                  = Эллэй
|Ойуу          = Эллэй.jpg
|Ойуу ис хоһооно = 
|Кэтитэ = 200px
|Төрөөбүт аата     = Кулачиков Серафим Романович
|Суруйар ааттара           = 
|Төрөөбүт күнэ        = 29.11.1904
|Төрөөбүт сирэ       = {{ТөрөөбүтСирэ|Амма нэһилиэгэ|Амма нэһилиэгэр (Таатта улууһа)|Амма нэһилиэгэ (Таатта улууһа)}}, [[Таатта улууһа]], [[Саха уобалаһа]]
|Өлбүт күнэ        = 14.12.1976
|Өлбүт сирэ       = <!--{{ӨлбүтСирэ|}}-->
|Дойдута          = Россия империята, ССРС
|Дьарыга     = поэт, тылбаасчыт
|Көхтөөхтүк суруйбут сыллара      = 
|Хайысха          = 
|Жанр                 = хоһоон, поэма
|Айымньыларын тыла    = [[Саха тыла|саха]]
|Бастакы кинигэтэ                = Күөгэйэр күннэрбэр (1929)
|Бириэмийэлэрэ               = 
|Наҕараадалара              =  {{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Октябрьскай Революция уордьана}} {{!!}} {{Үлэ Кыһыл Знамятын уордьана}} {{!!}} {{Норуоттар Доҕордоһууларын уордьана}} {{!!}} {{«Бочуот Бэлиэтэ» уордьан}}
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Саха норуодунай поэта}} 
{{!}}}
|Lib                  = 
|Ситим-сир                 = 
|Викицитатник         = 
}}
{{амыдайдар|Кулачиков}}
'''Кулачиков Серафим Романович — Эллэй''' (29.11.1904, [[Амма нэһилиэгэ (Таатта улууһа)|Амма нэһилиэгэ]], [[Таатта улууһа]], [[Саха уобалаһа]] — 14.12.1976)  — саха норуодунай бэйиэтэ (бу аат киниэхэ бастакынан 1964 с. иҥэриллибитэ). 

== Олоҕун олуктара ==
1904 сыллаахха сэтинньи 29 күнүгэр Таатта улууһун [[Амма нэһилиэгэ (Таатта улууһа)|Амма нэһилиэгэр]] төрөөбүт. 

1920—1921 сс. — буолас уонна нэһилиэк ревкомнарын секретарынан үлэлээбит.

1924 с. — Дьокуускайдааҕы педтехникуму бүтэрэн баран, онно учууталлаабыт.

1928 с. Москубатааҕы журналистика институтун бүтэрбит. «Хотугу ыччат», «Автономная Якутия», [[Кыым (хаһыат)|«Кыым»]], [[Социалистическая Якутия (хаһыат)|«Социалистическая Якутия»]] хаһыаттар, [[Чолбон (сурунаал)|«Чолбон»]], [[Кыһыл ыллык (сурунаал)|«Кыһыл ыллык»]], [[Хотугу сулус (сурунаал)|«Хотугу сулус»]] сурунааллар эрэдээксийэлэригэр, [[Саха Сирэ|Саха Сирин]] [[суруйааччы]]ларын бырабылыанньатыгар үлэлээбит. 

1936—1939 сс. — Тыл, литература уонна история Институтун фольклорга салаатын сэбиэдиссэкэ.

1939—1942 сс; 1946—1948 cc. — Саха Сирин суруйааччыларын Салалтатын бэрэссэдээтэлэ.

Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриигэ кыттыбыт.

ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ (1938).  ССРС уонна РСФСР суруйааччыларын съеһин делегаттарынан, ССКП обкомун чилиэнинэн талылла сылдьыбыт.

[[1976]] с. [[ахсынньы 14]] күнүгэр ыалдьан өлбүт. Дьокуускайга көмүллүбүт.

== Айар үлэтэ ==
Айар үлэтин 1924 с. нуучча өрөбүлүссүйүөннэй ырыаларын тылбаастыыртан саҕалаабыт.

Ырыа тылларын суруйар поэт. Xohooннopy сэргэ поэма суруйбут. Олортон Гражданскай сэрии тиэмэтигэр арыйар «Буурҕа, буулдьа дьылыгар» поэмата ордук чорбойор.

Биир кэмҥэ {{АТ суох 2|саха фольклорун утаран|2|8|2014}} улаханнык туруна сырыттар даҕаны , ол сыыһатын өйдөөн, «Чурум-Чурумчуку» курдук уһулуччу табыллыбыт остуоруйа-поэманы суруйбут.

Айымньылара нууччалыы, сэбиэскэй норуоттар тылларынан элбэхтик бэчээттэммиттэр, сорох айымньылара немецтии, французтуу, гректии, китайдыы, арабтыы тылбаастаммыттар. Эллэй саха поэзиятын Союз, аан дойду таһымыгар таһаарсыбыт.

== Наҕараадалара уонна ытык ааттара ==
* [[Саха норуодунай бэйиэттэрин тиһигэ|Саха норуодунай бэйиэтэ]] (1964)
* Октябрьскай Революция уордьана
* Үлэ Кыһыл Знамятын уордьана
* Норуоттар Доҕордоһууларын уордьана
* «Бочуот Бэлиэтэ» уордьан
* Мэтээллэр
* Саха комсомолун бириэмийэтин лауреата

== Библиография ==
<div class="references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2;">
* Талыллыбыт айымньылар. — {{Дь.}}: Кинигэ кыһата, 1947. — 160.
* Талыллыбыт айымньылар: 2 томнаах. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1964—1965.
Т. 1. Ырыапар, хоһооннор. — 284 с.
Т. 2. Поэмалар. — 256 с.
* Талыллыбыт айымньылар: 2 томнаах. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1974.
Т. 1. Ырыалар, хоһооннор. — 335 с.
Т. 2. Поэмалар. — 216 с.
* Күөгэйэр күннэрбэр: Ырыалар, хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1929. — 96 с.
* Саҥа ырыалар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1932. — 134 с.
* Аҕал социализмы!: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1934. — 96 с.
* Сир уустара. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1935. — 100 с.
* Хоһооннор. — М.: Учпедгиз, 1936. — 64 с.
* Дьоллоох олох: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1938. — 52 с.
* Сырдык уобарастар: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1939. — 102 с.
* Чурум-Чурумчуку: Оҕолорго остуоруйа. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1939. — 36 с. 1945. — 46 с.
* Айан уоттара: Поэмалар, хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1941. — 110 с.
* Күн сирин көмүскэлигэр: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1943. — 76 с.
* Үөрүү: Хоһооннор, поэмалар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1946. — 100 с.
* Кыайыы ырыалара. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1950. — 120 с.
* Хоһооннор, поэмалар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1954. — 626 с.
* Айар үлэҕэ айхал!: Ырыалар, хоһооннор, поэмалар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1959. — 144 с.
* Киһи — киһиэхэ: Хоһооннор, поэмалар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1962. — 136 с.
* Хорсун сүрэхтэр: Поэма. Оскуолаҕа үөрэнэр оҕолорго. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1967. — 36 с.
* Умнуллубат уот: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1969. — 172 с.
* Доҕор сүрэҕэ: Хоһооннор, поэма. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1973. — 144 с.
* Чычып-чаап уонна чыычаахсыт: Кыра оҕолорго остуоруйа. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1975,-14 с.
* Үс ыстыык үөһүгэр: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1977. — 15 с.
* Самныбат саргы: Хоһооннор, поэма. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1979. — 192 с.
* Саҥа олоҕу айабыт: Хоһооннор, ырыалар, тылбаастар, поэмалар: Кылаас таһынааҕы ааҕыыга көмө. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1989 — 116 с.
* Туйаара: Поэма. Кыра саастаах оскуола оҕолоругар поэма. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1960. — 32 с; 1989. — 32 с.

''Нууччалыы''
* Избранное. — {{М.}}: Гослитиздат, 1952. — 151 с.
* Чурумчуку: Сказка / Пер. А. Кочетков. — Якутск: Кн. изд-во, 1946. — 23 с; — М.: Детгиз, 1957. — 32 с.
* Весенние напевы: Стихи. — Якутск: Кн. изд-во, 1948. — 84 с.
* Стихотворения и поэмы. — М.: Сов. писатель, 1951. — 148 с.
* Счастье якута: Стихи и поэмы. —	Якутск: Кн. изд-во, 1952. — 140 с.
* Песни якута. — М.: Гослитиздат, 1957. — 470 с.
* Туйара: Поэма. Для детей мл. школ. возраста. — Якутск: Кн. изд-во, 1961. — 32 с.
* Камень счастья: Стихи и поэмы. — М.: Сов. Россия, 1967. — 56 с.
* Стихотворения и поэмы. — М.: Худож. лит., 1972. — 190 с.
* Мой хомус: Стихи и поэма / Пер. С. Кузнецова. — М.: Сов. писатель, 1974. — 127 с.
* Песня о Лене: Стихотворения и поэмы. — М.: Сов. Россия, 1988. — 125 с.
</div>

== Эллэй олоҕун уонна айар үлэтин туһунан ==
<div class="references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2;">
* Бурцев А. А., Максимова П. В. «Негаснущий огонь» поэзии Элляя II Бурцев А. А., Максимова П. В. На крылатом коне. — Якутск, 1995. — С.52—63.
* Габышев Н. Үтүө аргыстар: Орто уонна улахан саастаах оҕолорго. — Дьокуускай: Кинигэ кыһата, 1982. — 190 с. О нем. — С. 98—117.
* Дьячковская М. Н. Общие тенденции изменения ритмической структуры равносложного стиха в поэзии Элляя 40—70-х г.г. // Конф. науч. молодежи «Эрэл-95». — Якутск, 1995. — С. 132.
* Копырин Н. «Мин көтөн күпсүтэн, бу кэллим» // «Чолбон». — 1994. — № 11. — С. 212—214.
* Копырин Н. З. Эллэй — норуот тапталлаах поэта // «Чолбон». — 1999. — № 11. — С. 85—86.
* Местников И. К. Кини аата өлбөөдүйүө суоҕа // «Хотугу сулус». — 1988. — № 6. — С. 93—94.
* Михайлова М. Незабываемая песня Элляя // «Полярная звезда». −1991. — № 6. — С. 173—175.
* Михайлова М. Г. С. Р. Кулачиков-Элляй // Михайлова М. Г. Творческие портреты. — Якутск, 1980. — С. 19—24.
* Михайлова М. Г. Высоких судеб ясный свет. — Якутск, 1986. — С. 3—15.
* Павлов Н. Н. — Тыаһыт. Эллэй туһунан: Ахтыы // Хотугу сулус. —1989. — № 12. — С. 89—95.
* Попов Г. В. Хантан хааннаахпытый?: Саха народнай суруйааччыларын төрүттэрэ. — Дьокуускай: «Бичик», 1988. — 142 с. 0 нем. — С. 81—83.
* Тарасов С. Эллэй // Тарасов С. Алгыстаах алаһа. — Дьокуускай, 1981. — С. 67—72.
* Смеляков Я. Побед и успехов // Слово русской критики о якутской литературе. — Якутск, 1986. — С. 117—119.
* Стеркин Г. Поэзия весны и созидания // Слово русской критики о якутской литературе. — Якутск, 1986. — С. 119—122.
* Эллэй: 80 сааһын туоларыгар // «Хотугу сулус». — 1984. — № 11. — С. 81—89.
* Егоров А., Протодьяконов В., Павлова В. Писатели Якутии: Биобиблиогр. справочник, 1981. — 271 с. О нем. — 48—52.
* Кириллин Д. В., Павлова В. Н., Шевков Д. С. Писатели земли Олонхо: Биобиблиогр. справочник. — Якутск: «Бичик», 1995. — 303 с. О нем. — С. 82—83.
* Кулачиков С. Р. — Элляй // Ученые-исследователи Института языка, литературы и истории. — Якутск, 1995. — С. 115—117.
</div>

== Өссө маны көр ==
* [[Саха норуодунай суруйааччыларын тиһигэ]]
* [[Саха норуодунай поэттарын тиһигэ]]

== Сигэлэр ==
* Писатели земли олонхо. Биобиблиографическай ыйынньык. — {{Дь.}}, «Бичик», 2000. — ISBN 5-7696-1001-8
* {{ыстатыйа |автор=М. Н. Дьячковская. |заглавие=100 лет со дня рождения С. Р. Кулачикова — Эллэя |ссылка=http://www.nlib.sakha.ru/resoures/data/bibl_assist/calendar/2004/11_29.shtml |язык= |издание= |тип= |год= |том= |номер= |страницы= |doi= |issn=}}
* {{cite web|url=http://www.sakhalit.com/node/138|title=Серафим Романович Кулачиков — Эллэй|author=Серафим Романович Кулачиков – Элляй|date=|work=|publisher=П. А. Ойуунускай аатынан Саха государственнай литературнай түмэлэ|accessdate=2014-08-02|lang=}}

{{Саха норуодунай поэттара}}
[[Категория:Тыл үөрэхтээхтэрэ]]
[[Категория:Чинчийээччилэр]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]
[[Категория:Саха суруйааччылара]]
[[Категория:Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара:Таатта улууһа]]