Бу сирэй От ыйын 6 куодун көр

'''От ыйын 6''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 187-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 188-c күнэ). Сыл бүтүө 178 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* Аан дойдуга '''Уураһыы күнэ'''. Улуу Британияҕа бастаан бэлиэтэнэр эбит. Сүүрбэччэ сыллааҕыта [[ХНТ]] өйөөн аан дойдуга барытыгар бэлиэтэнэр буолбут.
* {{Флагификация|ХНТ}} — Зооноз ыарыылар аан дойдутааҕы күннэрэ ({{lang-en|World Zoonoses Day}}). Зоонозтар диэн кыылтан-сүөлтэн киһи сыстар ыарыылара. Сорох ыарыылар зооноз курдук саҕаланаллар, кэлин киһи ыарыыта буолаллар (холобур, ВИЧ), сорохтор субу-субу көбөн тахсар эпидемия төрүтэ буолаллар (Эбола), сорохтор олоххо-дьаһахха куруук көстөллөр (сальмонеллез). 

* {{Флагификация|Дания}} — [[Фредерисия]] аттынааҕы кыргыһыы ([[1849]])<ref>ru.qwe.wiki/wiki/Battle_of_Fredericia</ref>;
* {{Флагификация|Казахстан}} — Киин куорат күнэ ([[Нур-Султан]]);
* {{Флагификация|Каймаан арыылара}} — Конституция күнэ
* {{Флагификация|Комордар}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Францияттан 1975 с.)
* {{Флагификация|Литва}} — [[Миндовг]] хоруоналаммыт күнэ (Судаарыстыба күнэ) ([[1253]]);
* {{Флагификация|Малави}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]] (Британияттан, [[1964]]);
* {{Флагификация|Перу}} — Учуутал күнэ
* {{Флагификация|Финляндия}} — [[Эйно Лейно]] күнэ (Сайын уонна Хоһоон күнэ) ([[1878]]);
* {{Флагификация|Чехия}} — [[Ян Гус]] күнэ ([[1415]]);

* {{Флагификация|Испания}} — [[Сан-Фермин]] бэстибээлэ саҕаланар (от ыйын 14 диэри). Наварраҕа Памплона куорака буолар, [[Эрнест Хэмингуэй]] биир айымньытыгар ахтыбыт бэстибээлэ, онтон сылтаан аан дойду барыта билбитэ, сылын ахсын мөлүйүөнтэн тахса киһи кыттар.
* '''Иван Купала түүнэ''' (дьиҥэр былыр бэс ыйын 20-21 күннэрин ыккардынааҕы сылга саамай кылгас түүн бэлиэтэнэрэ, кэлин Юлиан халандаарын итэҕэһиттэн сылтаан көһөн-көһөн бу түүн бэлиэтэнэр буолбут).

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 371 сыл]] — Левктра  аттынааҕы кыргыһыы: [[Фива]] куорат олохтоохторо [[Спарта]]ны аан бастаан кыайбыттар. Спарта хаһан да хотторботун туһунан үһүйээн суох буолбута.
* [[640]] — Гелиополис аттынааҕы кыргыһыы: Араабтар Эгиипэккэ Византия сэриитин үлтүрүппүттэр.
* [[1415]] — [[чиэхтэр|чиэх]] [[Протестантизм|протестаннарын]] салайааччыта [[Ян Гус]] уматыллыбыт.
* [[1535]] — таҥнарыыга күтүрэнэн Англия гуманиһа, лорд-канцлера [[Томас Мор]] өлөрүллүбүт, кэлин католик таҥаратын дьиэтэ кинини сибэтиэйдэр ахсааннарыгар киллэрбитэ.
* [[1658]] — [[Алексей Михайлович (ыраахтааҕы)|Алексей Михайлович]] ыраахтааҕы чаҕардара [[патриарх Никон]] ыыппыт киһитин кырбаабыттар, ыраахтааҕы уонна патриарх атырдьах салаатыныы арахсыбыттар. Никон патриарх Нуучча православнай сыаркабын туомнарын уларыппыта, онтон сылтаан билигин да оһо илик "Раскол" (хайдыһыы) үөскээбитэ. Бу түбэлтэ кэнниттэн Никон "патриарх буолан бүтэбин" диэн ааттаан бэйэтэ туттарбыт манастыырыгар көһөн хаалбыт. Ол эрээри, саҥа патриарх аҕыс сыл буолан баран биирдэ, 1666 сыллаахха талыллыбыта. Дьиҥэр, ыраахтааҕы уонна патриарх арахсыыларын төрүөтэ былааһы былдьаһыы этэ.
* [[1661]] — [[Иркутскай]] куората олохтоммут.
* [[1785]] — [[АХШ]] валютатынан ''[[дуоллар]]'' биллэриллибит. Бу иннинэ Америкаҕа үксүн [[Испания]] ''песотын'' туһана сылдьыбыттар.
* [[1885]] — [[Франция]] учуонайа [[Луи Пастер]] ''ииригирии'' (''бешенство'') утары [[быһыы]]ны бастакытын ситиһиилээхтик киһиэхэ туһаммыт. 9 саастаах Жозеф Мейстер диэн уол ыалдьыбыт ыт ытырбытын кэннэ быыһаммыт.
* [[1918 сыл|1918]] — ЧК Германия посуолун Вильгельм фон Мирбаҕы өлөрбүтүн кэннэ Арассыыйаҕа хаҥас эсердэр өрө турбуттар.
* [[1918]] — Бүлүү куоратыгар Жирков С. Н. бэрэстээтэллээх оробуочайдар дьокутааттарын Сэбиэтэ тэриллибитэ. Сэбиэт аҕыс киһилээх кыһыл гвардияны тэриммитэ.
* [[1919 сыл|1919]] — Британия дирижабла Нью-Йорка түспүт, бу [[Атлантика]]ны дирижаблылнан аан бастаан туорааһын этэ.
* [[1941 сыл|1941]] — Ньиэмэс аармыйата Смоленскай анныгар 16-с, 19-с уонна 20-с сэбиэскэй аармыйалары төгүрүктүүр кимэн киириитин саҕалаабыт. Бу кыргыһыы күһүҥҥэ диэри буолбута, төһө да төгүрүктээһиҥҥэ түбэһэн урусхалламмыттарын иһин, бу аармыйалар өстөөх Москубаҕа кимэн киириитини бытаардыбыттара.
* [[1947]] — Калашников автоматы [[AK-47]] оҥорон таһаарыы саҕаламмыт.
* [[1964]] — Малави Холбоһуктаах Хоруоллуктан тутулуга суоҕун биллэрбит.
* [[1975]] — Комор арыылара Францияттан тутулуга суох буолбуттар.
* [[1982]] — суруйааччы [[Амма Аччыгыйа]], архитектордар [[Слепцов Иннокентий Алексеевич|Иннокентий Слепцов]] уонна [[Гермогенов Георгий Устинович|Георгий Гермогенов]] [[Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ|Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэни]] ылбыттар.
* [[2006]] — [[Ииндийэ]] уонна [[Кытай Дьон Өрөспүүбүлүкэтэ|Кытай]] ыккардыларыгар баар Натху Ла дабааны атыыга-эргиэҥҥэ анаан арыйбыттар. Бу дабаан Кытай уонна Ииндийэ байыаннай утарыта турсууларын кэннэ 44 сыл буолан баран аһыллыбыт.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1796]] — [[Николай I]] — Арассыыйа ыраахтааҕыта. 30 сыл ыраахтааҕылаабыта. Бу киһи бүрүстүөлгэ олоруута дьалхаантан саҕаламмыта: 1825 сыллаахха декабристар өрө турбуттара, былааһы былдьыы сатаабыттара.
* [[1907]] — [[Фрида Кало]], [[Мексика]] уруhуйдьута.
* [[1929]] — [[Марфа Петровна Куличкина|Марфа Куличкина]] — саха бэйиэтэ.
* [[1935]] — [[Ширина Данара Антоновна|Данара Ширина]] — устуоруйа билимин дуоктара, профессор, СӨ билимин үтүөлээх үлэһитэ.
* [[1941]] — [[Павлов Николай Афанасьевич|Николай Павлов]] — [[Саха живописецтара|саха живописеһа]], Саха Өрөспүүбүлүкэтин ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ, Саха хомсомуолун бириэмийэтин лауреата.
* [[1953]] — [[Семенов Валерий Николаевич|Валерий Семенов]] — [[Көҥүл тустуу|көҥүл тустууга]], [[хапсаҕай]]га спорт маастара, Украина, Саха сирин чөмпүйүөнэ.
* [[1957]] — [[Саввинов Анатолий Иванович|Анатолий Саввинов]] — саха этнографиятын, ол иһигэр [[дулгааннар]] уонна хотугу сахалар, Саха сирин таһыгар олорор сахалар олохторун-дьаһахтарын, култуураларын чинчийэр учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1935]] — [[Мичурин Иван Владимирович|Иван Мичурин]] ([[1855]] төр.), биолог учуонай уонна селекционер.
* [[2015]] — [[Акимов Егор Егорович|Егор Акимов]] — ырыаһыт, ырыа айааччы, СӨ култууратын туйгуна.


{{ыйдар}}

[[Категория:От ыйын 6]]