Бу сирэй Олунньу 28 куодун көр

'''Олунньу 28''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 59-с күнэ. Сыл бүтүө 306 күн ([[ордук хонуктаах сыл]]га 307 күн) баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* [[Сэдэх ыарыылар күннэрэ]]. Сэдэх ыарыылары элбэх киһи билбэт буолан (ол иһигэр саҥа ыалдьыбыт ыарыһахтар бэйэлэрэ уонна быраастар), хойут биллэллэр, онон түргэнник эмтэниэх да ыарыыны баалатан кэбиһэллэр. Бу күн оннук ыарыылар тустарынан билиини тарҕатаары бэлиэтэнэр.
* {{Флагификация|Индия}} — Дойду билимин күнэ
* {{Флагификация|Финляндия}} — Калевала күнэ
* {{Флагификация|Тайвань}} (Тайбаан) — Эйэлээх кэриэстэбил күнэ
* [[Билэ:Flag of the Arab League.svg|25px]] [[Араабтар|Арааб дойдулара]] — Учуутал күнэ
* {{Флагификация|Андалусия}} — Андалусия күнэ

<!-- * {{Флагификация|СӨ}} — Олунньу тиһэх баскыһыанньата — Чөл турук күнэ ({{lang-ru|Национальный День Здоровья}}), СӨ бэрэсидьиэнин N 945 ыйааҕынан 2000 сыл тохсунньу 17 к. олохтоммута-->

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 202 сыл]] — Лю Бан Кытай ыраахтааҕыта буолбут, түөрт үйэ тухары баһылаан олорбут [[Хань династия]] бастакы ыраахтааҕыта. 
* [[1066]] — [[Вестминстер аббатствота]] олохтоммут.
* [[1525]] — [[Ацтектар|ацтектар]] ыраахтааҕыларын Куаутемогу конкистадор Эрнан Кортес бирикээһинэн өлөрбүттэр.
* [[1634]] — [[Өлүөнэ остуруогун 1634 сыллаахха сахалар төгүрүйүүлэрэ|Сахалар Өлүөнэ остуруогун төгүрүйүүлэрин]] кэмигэр, сабаҕалааһын быһыытынан, бороҕоттор уонна хаҥаластар, тыл -тылларыгар киирсибэккэ, төгүрүйүүнү устубуттар уонна тарҕаспыттар.
* [[1638]] — [[Эдинбург]]а [[Шотландия наассыйатын сөбүлэҥэ]] (гэль тылынан: An Cùmhnant Nàiseanta) диэн докумуоҥҥа илии баттаммыт. Бу [[Карл I]] хоруол [[Шотландия]] сыаркабын уларыта тутар баҕатын утарыы этэ.
* [[1720]] — [[Бүөтүр I]] ыйааҕынан дьыаланы-куолуну сааһылыыр соруктаах судаарыстыбаннай коллегиялар баар буолбуттар. 
* [[1732]] — [[Санкт-Петербург]]а [[Арассыыйа]]ҕа бастакы кадет корпуһа аһыллыбыт.
* [[1825]] — [[Арассыыйа]] уонна [[Улуу Британия]] [[Хотугу Америка]]тааҕы сирдэрин быысаһыытын чопчулуур туһунан конвенция түһэрсибиттэр.
* [[1835]] — «Калевала» диэн [[Кареллар|карел]] уонна [[фииннэр|фиин]] омуктарын эпоһын (олоҥхотун) бастакы барылыгар [[Элиас Лённрот]] күнүн-дьылын туруорбут, илии баттаабыт.
* [[1922]] — "Бандьыыттааһын тэнийбитинэн" сибээстээн [[Дьокуускай]] куоратыгар осаднай балаһыанньа биллэриллибит.
* [[1922]] — [[Эгиипэт]] Британияттан тутулуга суоҕун туһунан биллэриллибит.
* [[1947]] — [[Тайвань|Тайваҥҥа]] Гоминьдан былааһын утары өрө туруу саҕаламмыт. Өрө турууну аарымыйа, элбэх хааны тоҕон, хам баттаабыта.
* [[1955]] — үөрүүлээх быһыыга-майгыга "[[Ханой]] — [[Пекин]] — [[Москуба]] — [[Берлин]]" тимир суол маршрута аһыллыбыт.
* [[1959]] — [[РСФСР]] Миниистирдэрин сэбиэтин уурааҕынан, РСФСР үрдүнэн 100 саҥа «Баҕа өттүнэн оонньооччулар  норуот дыраамтыйаатырдарын» тэрийии буолбут. [[Норуот тыйаатыра]] — РСФСР-га 50-с сылларга үөдүйбүт, онтон 90-с сыллар уларыйыыларын кэннэ Саха сиригэр эрэ хаалбыт тыйаатыр көрүҥэ.
* [[1991]] — [[Персия хомотун сэриитэ]] түмүктэммит.
* [[1997 сыл|1997]] — [[Ираан]] хоту өттүнгэр сир хамсааһын түмүгэр 3000 кэриҥэ киһи өлбүт.
* [[1997 сыл|1997]] — [[Туурсуйа]] генераллара дойдуга [[ислаам]] аһара күүһүрэн эрэрин утаран меморандум ылыммыттар. Мантан сылтаан сотору кэминэн [[Туурсуйа]] ислаам диэки охтубут Неджметтин Эрбакан баһылыктаах бырабыыталыстыбата эстибитэ.
* [[1998]] — [[Косово сэриитэ]] саҕаламмыт.
* [[2004 сыл|2004]] — мөлүйүөнтэн тахса [[Тайбаан|Тайвань]] олохтооҕо 228 «Илииттэн илиигэ» миитиҥҥэ тахсан 500 килэмиэтирдээх тыыннаах сыап оҥорбуттар. 1947 сыллаахха олунньу 28 күнүгэр буолбут түбэлтэни кэриэстээбиттэр.
* [[2010]] — [[Ванкувер]]га (Канаада) Кыһыҥҥы Олимпиада сабыллыбыт. Олимпиада былааҕа Сочи куоракка бэриллибит.
* [[2013 сыл|2013]] — Рим паапата [[Бенедикт XVI]] солотуттан батыммыт. Бүтэһигин маннык түгэн 1415 сыллаахха буолбута.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1909]] — [[Добрынин Прокопий Иванович|Прокопий Добрынин]] — Саха сириттэн төрүттээх бастакы идэтийбит скульптор.
* [[1928]] — [[Осипов Афанасий Николаевич|Афанасий Осипов]] — ССРС норуодунай худуоһунньуга (1988), [[Саха норуодунай худуоһунньуктарын тиһилигэ|Саха АССР норуодунай худуоһунньуга]], И. С. Репин аатынан судаарыстыбаннай уонна Саха сирин хомсомуолун бириэмийэлэрин лауреата, РСФСР үтүөлээх худуоһунньуга, ССРС Художествоҕа Академиятын дьиҥнээх чилиэнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Духуобунаска Академиятын бэрэсидьиэнэ, [[Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ|Саха Өрөспүүбүлүкэтин]] (2000) уонна [[Горнай улууһа|Горнай улууһун]] Ытык олохтооҕо.
* [[1952]] — [[Шамаев Иван Иванович|Иван Шамаев]] — саха бэлиитигэ, 1994 сылтан [[Өрөспүүбүлүкэтээҕи лицей|Өрөспүүбүлүкэ лицейин]] дириэктэрэ, [[Ил Түмэн]] V ыҥырыытын дьокутаата, физика уонна математика билимнэрин дуоктара. [[Үөһээ Бүлүү улууһа|Үөһээ Бүлүү улууһун]] уонна [[Үөдүгэй нэһилиэгэ (Үөһээ Бүлүү улууһа)|Үөдүгэй нэһилиэгин]] ытык киһитэ.
* [[1967]] — Бүлүү [[Бороҕон нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Бороҕон]]угар [[Иванова Нина Иннокентьевна|Нина Иванова]] — саха аныгы тылын чинчийэр социолингвист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1525]] — [[ацтектар]] бүтэһик ыраахтааҕыларын [[Куаутемок|Куаутемогу]] испанецтар өлөрбүттэр (1495 төр.).
* [[1924]] — Санкт-Петербурга [[Новгородов Семен Андреевич|Семён Новгородов]] (1892 төр.), саха бастакы лингвиһэ, саха бастакы маассабай алпаабытын тарҕатааччы.


{{ыйдар}}

[[Категория:Олунньу 28]]