Бу сирэй Олунньу 20 куодун көр

'''Олунньу 20''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 51-с күнэ. Сыл бүтүө 314 күн ([[ордук хонуктаах сыл]]га 315 күн) баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|ООН}} — [[Уопсастыбаҕа сиэрдээх сыһыан аан дойдутааҕы күнэ]]
* {{Флагификация|Венесуэла}} — Федерация күнэ
* {{Флагификация|Украина}} — Халлаан сотнятын Дьоруойдарын күнэ
* Киинэ операторын күнэ
* Куоска аан дойдутааҕы күнэ. Сорох дойдуларга бэлиэтэнэр (холобур Японияҕа, Испанияҕа). Куоска күнүн аан дойдуга атын күннэргэ эмиэ бэлиитиллэр.
* Азия — Ый халандаарынан сороҕор бу күҥҥэ Азия саҥа дьыла сөп түбэһэр (сылыттан көрөн тохсунньу 20 уонна олунньу 20 күннэрин ыккардыгар буолар, быйыл, 2023 сыллаахха тохсунньу 22 күнүгэр буолбута).

== Түбэлтэлэр ==
* [[1521]] — Хуан Понсе де Леон [[Испания]]ттан Флоридаҕа 200 колонистары илдьэ барбыт.
* [[1547]] — [[Эдуард VI]] Англия хоруола буолбут.
* [[1705]] — Арассыыйаҕа [[Бүөтүр I]] рекруттары хомуйар туһунан ыйааҕа тахсыбыт. Бу реформа түмүгэр 1708 сыллаахха урукку 40-ча тыһыынча саллаат оннугар Арассыыйа аармыйата 113 тыһыынча рекруттаммыта.
* [[1818]] — [[Москуба]]ҕа Кыһыл болуоссакка үөрүүлээх быһыыга-майгыга Минин уонна Пожарскай мэҥэлэрэ аһыллыбыт.
* [[1846]] — [[Польша]] бастаанньыстара [[Краков]]ка өрө турбуттар, соруктара — дойду тутулуга суох буолуутун иһин охсуһууну күөдьүтүү.
* [[1905]] — АХШ Үрдүкү суута [[Уоспа|хара уоспаны]] утары булгуччу быһыы биэриини АХШ Конституциятын утарбатын быһаарбыт (Джейкобсон Массачусетсы утары дьыалата).
* [[1887]] — [[Дьокуускай]]га Уобаластааҕы статистика кэмитиэтигэр харайыыга биэриллибит бизон төбөтүн туһунан мунньах буолбут. Муоһу ханна да ыыппакка Дьокуускайга бэйэтигэр тэриллэр түмэлгэ анаан хаалларарга быһаарыы ылыллыбыт. [[Емельян Ярославскай аатынан Дьокуускайдааҕы кыраайы үөрэтэр музей]] устуоруйатын мантан саҕалыахха сөп.
* [[1927]] — ВКП(б) Саха сиринээҕи обкуомун бэһис ыҥыырытын бастакы пленума буолбут. [[Барахов Исидор Никифорович|Исидор Барахов]] обкуом бастакы сэкиритээринэн талыллыбыт.
* [[1933]] — [[Адольф Хитлер|Адольф Гитлер]] Германия бөдөҥ промышленниктарын кытта кистэлэҥ көрсүһүүтэ буолбут. Сотору буолуохтаах быыбарга нацист баартыйатын үбүлүүргэ сөбүлэспиттэрэ.
* [[1940]] — [[Мэҥэ-Хаҥалас улууһа|Мэҥэ-Хаҥалас оройуонун]] "Кыһыл тыраахтар" холкуоһа ССРС Үрдүкү Сэбиэтин бөрөсүүдьүмүн ыйааҕынан "[[Бочуот знаага (уордьан)|Бочуот Знаага]]" уордьанынан наҕараадалыммыт. Онон Саха сиригэр бастакы уордьаннаах холкуос буолбута<ref>{{Кинигэ|автор=Пантелеева И.Д., Гусева Н.В.|заглавие=Время выбрало нас: 75-летию Якутского индустриально-педагогического колледжа посвящается|место=Якутск|издательство=Якутский край|год=2009|страницы=16|страниц=272|isbn=978-5-89053-103-2|тираж=1000}}</ref>.
* [[1962]] — [[АХШ|Америка]] бастакы астронава Джон Гленн орбитаҕа тахсыбыт уонна 4 чаас 55 мүнүүтэ иһигэр [[Сир]]и үстэ эргийбит.
* [[1968 сыл|1968]] — Пекиҥҥэ Кытай космос технологияларыгар акадьыамыйата олохтоммут, спутниктары оҥорор Кытай сүрүн тэрилтэтэ.
* [[1986]] — [[ССРС]] орбитальнай станцията «Мир» бастакы сүрүн блога орбитаҕа таһаарыллыбыт.1986 — Советский Союз запускает космический корабль «Мир» . Оставаясь на орбите 15 лет, он занят десять из них.
* [[1988 сыл|1988]] — Нагорнай Карабаах автономиялаах уобалаһын (НКАО) дьокутааттарын сэбиэтэ уочарата суох сиэссийэҕэ мустан Азербайджанскай ССР уонна Армянскай ССР Үрдүкү Сэбиэттэрин иннигэр уобалаһы Азербайджаантан Арменияҕа биэрэри көрдөһөргө быһаарбыт (Карабаах араллаана саҕаламмыт).
* [[1991]] — [[Албания]] киин куоратыгар [[Тирана|Тираана]]ҕа уордайбыт демонстрааннар Албанияны өр сыл баһылаан олорбут [[Энвер Ходжа]] баараҕай мэҥэтин суулларбыттар.
* [[2005]] — [[Испания]] бастакынан референдум ыытан [[Европа Сойууһа|Европа Сойууһун]] конституциятын бигэргэппит.
* [[2014]] — [[Киев]]кэ [[Евромайдан|Евромайдаҥҥа]] бастакы хаан тохтубут, уонунан ахсааннаах демонстрааннары ытан өлөрбүттэр (сорохторун сарайтан снайпердар).

== Төрөөбүттэр ==
* [[1939]] — [[Филиппов Лазарь Степанович|Лазарь Филиппов]] — Саха сиригэр гаас бырамыысыланнаһын төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ, 1965-1969 сылларга [[Дьокуускай]]га гаас ситимин тардыытын салайааччыта, 1973-1983 сылларга [[Ленскэй улууһа|Ленскэйдээҕи]] райком сэкиритээрэ (улуус баһылыга), 1983-1988 сылларга [[Саха АССР]] Уматык бырамыысыланнаһын миниистирэ. [[Саха Республиката|СӨ]] норуодунай хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, [[философия]] билимин дуоктара.
* [[1957]] — [[Михайлов Александр Михайлович|Александр Михайлов]] — боксаҕа дойдулар ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара, [[Приморскай кыраай]] икки төгүллээх, [[Саха АССР]] үс төгүллээх, [[РСФСР]], [[ССРС]] чөмпүйүөнэ ([[Тбилиси]] 1978), аан дойду чемпионатын боруонса призера ([[Белград]] 1978). 2008-2013 сылларга [[Үөһээ Халыма улууһа|Үөһээ Халыма улууһун]] баһылыга. Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тренерэ, [[Дьокуускай ытык дьоно|Дьокуускай куоратын ытык киһитэ]] (1980).
* [[1988]] — [[Rihanna|Рианна]] — [[Барбадос]] ырыаһыта, [[Грэмми]] бириэмийэтин аҕыс төгүллээх хаһаайката.

== Өлбүттэр ==
* [[1923]] — [[Сухэ-Батор]] (1893 төр.), [[Монголия]] өрөбөлүүссүйэтин салайааччыта.

{{ыйдар}}

[[Категория:Олунньу 20]]