Бу сирэй Олунньу 17 куодун көр

'''Олунньу 17''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 48-с күнэ. Сыл бүтүө 317 күн ([[ордук хонуктаах сыл]]га 318 күн) баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Россия}} — Арассыыйа устудьуон этэрээттэрин күнэ
* {{Флагификация|Косово}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (2008 сыллаахха, Сербияттан, сорох дойдуларынан билиниллибэт)
* {{Флагификация|Ливия}} — Өрөбүлүүссүйэ күнэ (2011).

== Түбэлтэлэр ==
* [[1370]] — Хотугу кириэстээх бохуоттар: Литва Улуу княжествота уонна Тевтон рыцардара Кенигсбергтэн чугас бу иннинэ литовецтар урусхаллаабыт тевтоннар кириэппэстэрин Рудау аттыгар кыргыспыттар. Түмүгэ чопчу биллибэт, ол эрээри Тевтон хроникалара кыайыы туһунан кэпсииллэр, литовецтар элбэх сүтүктэнэн уонна тымныыттан сылтаан Литваҕа төннүбүттэр.
* [[1411]] — [[Осмаан Импиэрийэтэ|Осмааннар]] ыккардыларыгар былаас былдьаһыы кэнниттэн импиэрийэни [[Баязид I]] уола [[Муса Челеби]] баһылаабыт, киниэхэ [[Валахия]] хоруола [[Мирча I]] көмөлөспүт.
* [[1598]] — Нуучча ыраахтааҕытынан [[Годунов Борис|Борис Годунов]] бэргэһэлэммит. Кини дойдуну 1605 сыл муус устар 13 күнүгэр диэри баһылаабыта. Кини бүрүстүөлгэ олоруон да иннинэ 1587 сыллаахтан ыла [[Арассыыйа]]ны салайбыта.
* [[1600]] — бөлүһүөк [[Джордано Бруно]]ны умата илдьэн иһэн саҥарбатын диэн тылын мас ытарчанан кыбыппыттар.
* [[1739]] — Маратхилар португалецтар оккупациялаан олорор сирдэригэр кимэн киирбиттэр, Васаи аттынааҕы кыргыһыы саҕаламмыт. 
* [[1753]] — [[Швеция]]ҕа олунньу 17 күнүн кэнниттэн кулун тутар 1 күнэ буолбут — дойду Юлиан халандаарыттан Григориан халандаарыгар көспүт.
* [[1859]] — [[Франция]] флота билиҥҥи [[Вьетнам]] соҕуруу өттүгэр баар [[Хошимин|Сайгон]]у сэриилээн ылбыт.
* [[1863]] — [[Женева]] гражданнарын бөлөҕө "Бааһырбыттарга көмөлөһөр норуоттар ыккардыларынааҕы кэмитиэт" тэрийбит, кэлин бу тэрилтэ [[Кыһыл Кириэс аан дойдутааҕы кэмитиэтэ|Кыһыл Кириэс кэмитиэтэ]] диэн ааттаммыта.
* [[1867]] — [[Суэц ханаала|Суэц ханаалынан]] бастакы хараабыл ааспыт.
* [[1918]] — Иркутскайдааҕы "Центросибиири" утарар [[Саха уобалаһын сэбиэтэ]] тэриллибит, бэрэстээтэлинэн уҥа эсер В.В. Попов буолбут<ref>{{Ыстатыйа|заглавие=Пароходы для Рыдзинского|издание=Якутия|автор=Александр Павлов|тип=газета|год=2022|месяц=07|число=23|страницы=34-35}}</ref>. Бу сэбиэт 250 киһилээх сэбилэниилээх көмүскэнэр кэмитиэт (этэрээт) тэриммитэ.
* [[1919 сыл|1919]] — [[Украина Народнай Өрөспүүбүлүкэтэ]] [[Антанта]]ттан уонна [[АХШ|АХШ-тан]] бассабыыктары утары көмө көрдөөбүт.
* [[1924]] — [[Дьокуускай]]га бастакы ''пионер'' этэрээтэ мустубут. Бу күн Саха Сирин ''пионериятын'' төрүттэммит күнүнэн ааҕыллар.
* [[1929]] — [[Бүтүн Саха сиринээҕи сэбиэттэр VI сийиэстэрэ]] саҕаламмыт. Кулун тутар 4 диэри буолбута. Сийиэс бастакы биэс сыллаах былааны (1929-1933 сылларга) бигэргэппитэ. Сүрүн быһаарыларынан суолу күүскэ тутуу, хостуур бырамыысыланнаһы сайыннарыы (көмүс, таас чох) уонна сири хаттаан үллэрии буолбута<ref>{{Кинигэ|автор=И.А. Аргунов, С.Н. Васильев и др.|заглавие=40 лет Якутской автономии|место=Якутск|издательство=Якутское книжное издательство|год=1962|страницы=35-36|страниц=191}}</ref>.
* [[1930]] — "[[Саха АССР]] оройуоннаһынын туһунан" уураах тахсыбыт.
* [[1979]] — Биир ыйдаах [[Кытай]]-[[Вьетнам]] сэриитэ саҕаламмыт.
* [[1980]] — [[Польша]] альпинистара Кшиштоф Велицкий уонна Лешек Цихы бастакынан кыһыҥҥы кэмҥэ [[Эверест]] хайатын дабайан тахсыбыттар.
* [[2006]] — "Этигэн хомус" муусука бириэмийэтэ сэттистээн туттарыллыбыт. Уһулуччулаах толорооччу номинацияҕа Саина кыайбыт, эр дьоҥҥо [[Бурнашев Анатолий Аркадьевич|Анатолий Бурнашев]] буолбут.
* [[2008]] — [[Косова|Косово]] [[Сербия]]ттан тутулуга суоҕун биллэрбит. ХНТ Аан дойдутааҕы суута 2010 сыл от ыйын 22 күнүгэр Косово Өрөспүүбүлүкэтэ бэйэтин тутулуга суоҕунан биллэриитин аан дойду быраабын кэспэтин билиммитэ. 2017 сыллаахха бу өрөспүүбүлүкэни билиммит дойдулар ахсааннара 114 буолбута. Сербия билигин да Косово сирдэрин бэйэтин сиринэн ааҕар, ол эрээри хонтуруоллуур кыаҕа суох.
* [[2011 сыл|2011]] — «Арааб сааһа»: 
**[[Ливия]]ҕа [[Муаммар Каддафи]]ны утары бырачыастар саҕаламмыттар.
**[[Баhрейн|Бахрейн]]ҥа куттал суох буолуутун сэбилэниилээх күүстэрэ Манаамаҕа бырачыастааччылар утары рейдэ оҥорбуттар, бу түбэлтэ олохтоохторго Хааннаах чэппиэр диэн аатынан биллэр.
* [[2023]] — Дьокуускайга оҕону сахалыы иитиигэ аналлаах ''Төрөппүт сугулаана'' буолбут. Тэрээһиҥҥэ 12 улуустан 117 төрөппүт, оскуолалар уонна уһуйааннар салайааччылара, учууталлар, иитээччилэр кыттыбыттар<ref>Киин куорат: [https://kiinkuorat.ru/articles/t-r-pp-t-sugulaana-bastakytyn-yytylynna Төрөппүт сугулаана бастакытын ыытылынна]</ref>.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1937]] — [[Степанова Евдокия Александровна|Евдокия Степанова]] — балет артыыһа, [[Саха норуодунай артыыстарын тиһилигэ|Саха АССР норуодунай артыыһа]].
* [[1940]] — [[Захаров Вячеслав Платонович|Вячеслав Захаров]] — Саха Сиригэр революция иннинээҕи кэмнэргэ түүлээх бултааһынын, эргиэн эйгэтин чинчийэр учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата, РСФСР профтех үөрэхтээһинин туйгуна, ССРС кинематографиятын туйгуна.
* [[1941]] — [[Томилова Раиса Ивановна|Раиса Томилова]] — «Якуталмаз» холбоһук 3 №-дээх обогатительнай фабрикатын сепараторщиктарын биригэдьиирэ, [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]].
* [[1954]] — [[Дуранова Зоя Алексеевна|Зоя Дуранова]] — норуот эмчитэ, көрбүөччү, алгысчыта, билгэhит.

== Өлбүттэр ==
* [[1600]] — [[Джордано Бруно]] — [[Италия|Италия]] доминикаан-манааҕа, [[бөлүһүөк]] уонна [[бэйиэт]], еретик.
* [[1673]] — [[Мольер]] — [[Франция]] [[драма]]лааччыта уонна актёра, Арҕаа [[литература]] [[комедия]]тын ордук улуу уустарыттан биирдэстэрэ.

{{ыйдар}}

[[Категория:Олунньу 17]]