Бу сирэй М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет куодун көр

{{Университет
 |название             = М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет
 |сокращение           = ХИБҮ
 |эмблема              = 
 |ширина эмблемы       = 
 |изображение          = КФЕН СВФУ август 2013.jpg
 |ширина               = 300
 |подпись              = Естественнай наукалар факультеттарын корпуһа, 2013 сыл, атырдьах ыйа
 |оригинал             = 
 |междуназвание        = Federal State Autonomous Educational Institution of Higher Education "M. K. Ammosov North-Eastern Federal University"
 |прежнее              = Саха Ил Университета
 |девиз                = 
 |основан              = 1934
 |закрыт               = 
 |реорганизован        = 1956 (СГУ), 2010 (ХИФҮ)
 |год реорганизации    = 
 |тип                  = федеральнай университет
 |целевой капитал      = 634,5 мөл солк (31.12.2020)
 |наименование должности = 
 |фио должности        = 
 |президент            = Михайлова, Евгения Исаевна
 |научный руководитель = 
 |ректор               = Николаев, Анатолий Николаевич
 |студенты             = 19 077 (01.10.2020)
 |иностранные студенты = 342
 |специалитет          = 3 763
 |бакалавриат          = 11 040
 |магистратура         = 2 275
 |аспирантура          = 378
 |докторантура         = 
 |доктора              = 126
 |профессора           = 
 |преподаватели        = 1200
 |расположение         = [[Дьокуускай]] {{флагификация|Россия}}
 |метро                = 
 |кампус               = куорат иһигэр
 |адрес                = 677000, г. Якутск, ул. Белинского, 58
 |сайт                 = https://www.s-vfu.ru/
 |награды              = {{Орден Дружбы народов|тип=организация}}  Норуоттар Доҕордоһууларын уордьана
 |lat_dir = N |lat_deg = 62 |lat_min = 1 |lat_sec = 11
 |lon_dir = E |lon_deg = 129 |lon_min = 42 |lon_sec = 33
 |CoordScale           = 
 |region               = 
 |Commons              = 
 |Commons-text         = 
}}
[[Билэ:Kulakovskystreet.jpg|thumb|300px|Университет сүрүн куорпуһун иннинээҕи Кулаковскай аатынан уулусса]]
'''М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи бэдэрээлинэй үнүбэрситиэт''', кылгастык '''ХИБҮ''' (урукку аата '''Саха государственнай университета (СГУ)''')  — [[Россия]] [[Азия]] өттүгэр ордук улахан үнүбэрситиэттэриттэн биирдэстэрэ. Арассыыйаҕа маннык бэдэрээлинэй таһымнаах сэттэ эрэ үнүбэрситиэт баар. 

Үнүбэрситиэт төрүттэммит сылынан [[1956]] сыл ааҕыллар, оччолорго [[1933]] сыллаахха тэриллибит [[Саха государственнай педагогика института]] ССРС Миниистирдэрин Сэбиэтин Уурааҕынан (1956 сыл атырдьах ыйын 23 күнэ) үнүбэрситиэт буолбута. 

[[Омуктар доҕордоһууларын уордьана|Омуктар доҕордоһууларын уордьанынан]] наҕараадаламмыта (1984 с.). 1990 сылтан сэбиэскэй партийнай уонна судаарыстыбыннай диэйэтэл [[Аммосов, Максим Кирович|Аммосов Максим Кирович]] аатын сүгэр (РСФСР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун уурааҕынан (1990 сыл ахсынньы 27 күнэ). 1993 сыл олунньу 6 күнүгэр СӨ Бэрэсидьиэнин ыйааҕынан СГУ өрөспүүбүлүкэ бас үрдүк үөрэх кыһатын статуһун ылбыта<ref>{{Ыстатыйа|заглавие=Головной вуз Республики Саха (Якутия)|издание=Высшее образование Якутии|автор=И.Е. Томский|год=1994|место=Якутск|издательство=Издательство ЯГУ}}</ref>.

== Сүрүн ==
2012 сылга туругунан ХИБҮ-гэ 10 үнүстүүт, 9 бакылтыат, 134 хаапыдыра (онтон 99 — үөрэтэн таһаарар хаапыдыра) уонна 3 филиаллаах: [[Нүөрүҥгүрү]], [[Мирнэй]] уонна Анаадыр куораттарга. 

== Тутула ==

Факультеттар:
* Автодорожнай факультет
* Биолого-географическэй факультет
* Геологоразведочнай факультет
* Горнай факультет
* Инженерно-техническэй факультет
* Историческэй факультет
* Факультет довузовского образования и профориентации
* Филологическэй факультет
* Юридическэй факультет

Институттар:
* Тас дойдулар уонна кинилэр тылларын үөрэтэр институт
* Математика уонна информатика института
* Физкультура уонна спорт института
* Мэдиссиинэ института
* Педагогическэй институт
* Физико-техническэй институт
* Үп-экэниэмикэ института
* Психология институута
* [[Арассыыйа Бэдэрээссийэтин Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттарын тылларын уонна култуураларын үнүстүүтэ]]

Филиаллар:
* Техническэй институт ([[Нерюнгри]])
* Политехническэй институт ([[Мирнэй]])
* Чукоткаҕа ХИФУ филиала ([[Анадырь]])

<gallery>
КФЕН СВФУ август 2013.jpg|Естесственнай наукалар факультеттарын корпуһа
Главный корпус СВФУ.JPG|Сүрүн корпус
</gallery>

== Сигэлэр ==
* [http://www.s-vfu.ru/ Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай Университет ситим-сирэ]

== Өссө маны көр ==
* [[Инженернэй-техническэй институт]]

{{rq|linkless|wikify|style|stub|img}}

[[Категория:Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет]]
[[Категория:Үөрэх тэрилтэлэрэ]]
[[Категория:Дьокуускай куорат үөрэх тэрилтэлэрэ]]