Көмүскэлгэ эрэнии
Көмүскэлгэ эрэнии (ааҥл. right of asylum), Аан Дойдуга билиниллэр һокуон, хас биирдии дойду ол һокуону билиниэхтээх.
Киһи аймах историятыгар хорҕойор бырааба икки биис ууһа этэ: 1) ис- тас өттүнэн хорҕойуу уонна көмүскэнии; 2) тас дойдуттан, эбэтэр аан дойду быраабыгар олоҕуран, куоттарар киһиттэн.[1]
Аныгылыы аан дойду бырааба икки көрүҥэ: территориальнай (государство территориятыгар) уонна дипломатическай (омук судаарыстыбатын территориятыгар). Латинскай Америка кэккэ государстволара бэйэлэрин территорияларыгар 1928 с. Гаванскай конвенцияҕа олоҕуран дипломатическай хорҕойууну биэрэр.
Сүрүн докуменнар:
- Гавана конвенциата 1928
- Дублин регламена
- ХНТ тэрилтэтин киһи көҥүлэ уонна бырааба конвенциата
Ити үс докуменнар Аан Дойду таһымыгар үлэлииллэр уонна үридически (юридически) бары дойдуларга үлэлииллэр.
Сыала соруга:
- Хас биирдии атаҕастаммыт уонна эккирэтиллэр киһи омук сиригэр куотуон сөп (Сиһилии көр политическай куотуу )
- Куотан кэлбит киһини омук дойдута көмөлөһүөхтээх, психологическай көмө оҥоруохтаах.
- Куотан барбыт киһини ылбыт дойду кэнники паспорын биэрэр (АХШка иммиграция).