Дуткин Христофор Иннокентьевич
Дуткин Христофор Иннокентьевич (16.12.1939—22.12.2002) — филология билимнэрин кандидата, Хотугу Форум Академиятын чилиэнэ (1996), Россия суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ (2000).
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1939 сыллаахха ахсынньы 16 күнүгэр Саха АССР Аллайыаха улууһугар Ойоотуҥ бөһүөлэккэ төрөөбүт.
- 1966 с. — А. И. Герцен аатынан Ленинградтааҕы государственнай педагогическай институт хоту салаатын бүтэрбит.
- 1966—1967 сс. — Аллайыаха оройуонугар учууталлаабыт.
- 1967—1969 сс. — оройуон хаһыатыгар литература үлэһитэ, Томскай уобаласка учууталлаабыт.
- 1971 с. — Томскай уобаласка бүһүөлэк Сүбэтин бэрэссэдээтэлэ.
- 1971—1974 сс. — Томскай уобаласка учууталлаабыт.
- 1974—1979 сс. — старшай лаборант.
- 1979—1991 гг. — тыл, литература уонна история Институтун младшай научнай үлэһитэ.
- 1990 с. — филология билимнэрин кандидатыгар «Аллаиховский говор эвенов Якутии» тиэмэҕэ диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээбит.
- 1991 сылтан — аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар кыһалҕаларын үөрэтэр Институт старшай научнай үлэһитэ.
- 1993 с. — эбээн филологиятын салаатын сэбиэдиссэйэ.
- 2002 сыллаахха ахсынньы 22 күнүгэр күн сириттэн барбыт.
Х. И. Дуткин — эбээн тылын диалектологиятыгар, фольклоругар, лексикологиятыгар уонна лексикографиятыгар биир тутаах чинчийээччинэн биллибит. Х. И. Дуткин эбээн тылыгар үөрэхтээх 30-ча идэлээх үлэһити, 2 билим кандидатын бэлэмнээбит.
Сүрүн үлэлэрэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- «Аллаиховский говор эвенов Якутии». (СПб., 1995. — 144 с.).
- «Мэттеренти» — учебники по эвенскому языку для 1-го (Л., 1985) и 2-го класса (Л., 1990).
- «Эвено-русский, русско-эвенский словарь для начальных классов эвенских школ» (Л., 1989).
- «Краткий словарь-разговорник для изучающих эвенский язык». (Якутск, 1992).
- «Табаhыттарга эбээннии — сахалыы тематическай тылдьыт» (Якутск, 1992).
- «Программа и хрестоматия по развитию речи для эвенских дошкольных учреждений и для родителей, ведущих кочевой образ жизни: Примерная система методов обучения дошкольников родному языку» (Магадан, 1993).
- «Карманный тематический словарь-разговорник для якутоязычных эвенов (на диалектной основе)» (Якутск, 1994).
- «Эвенский язык. Учеб. для 2 кл. / Соавт. с В. И. Цинциус, К. А. Новиковой, В. А. Роббек» (СПб., 1995).
- «Эвенский фольклор. Спец. курс для студентов-эвенов ЯГУ» (Якутск, 1996. — Вып. 1. — 65 с.).
- «Исконная и заимствованная лексика аллаиховского говора эвенского языка в этнолингвистическом аспекте» (Сб.: Языки народов Севера, Сибири и Дальнего Востока. — СПб., 1998. — С. 71—79 / Соавт. с А. А. Петровым).
Х. П. Дуткин туһунан
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Коркина Е. И. Исследование якутских североведов // Письменность народов Сибири. История и перспективы. — Новосибирск, 1981. — С. 92—95.
- Винокурова У. А. В гармонии с природой и с собой // Соц. Якутия. — 1990. — 28 марта.
- Родом из Оетунга. — Якутск, 1994.
- Первый ученый и педагог из эвенов родоплемени «Деткиль»: Посвящается 10-летию Союза ассоциаций малочисленных народов Севера РС(Я). — Якутск, 2000. — 50 с.
- Дуткин Христофор Иннокентьевич // Наш филологический...: Биографический справочник. — Якутск, 1996. — С. 73.
- Христофоров В. «Ойотунг» с эвенского означает «хорошее место». Оттуда берет начало род Дуткиных // Якутия. — 2000. — 13 янв.
Наҕараадалара уонна ытык ааттара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Российскай Федерация үөрэҕириитин туйгуна (1995)
- Хотугу Форум Академиятын чилиэнэ (1996)
- Россия суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ (2000)
- Аллайыаха улууһун ытык киһитэ
- Эбээн-Бытантай улууһун ытык киһитэ (2000)
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Биобиблиографический справочник Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 4 күнүгэр.