Бу сирэй Вилли Смитс куодун көр

{{Персона
 |аата                  = Вилли Смитс
 |омуктуу аата       = Willie (W.T.M.) Smits
 |төрөөбүт аата     = 
 |ойуу          = Willie Smits.jpg
 |кэтитэ               = 
 |ойуу ис хоһооно = <!-- Мэтириэт ис хоһоонун тириэрдиэхтээх -->
 |үлэтэ     = [[түмэт урбаанньыт]]
 |төрөөбүт күнэ        = 22.2.1957
 |төрөөбүт сирэ       =  
 |гражданствота          = [[Нидерланды]], [[Индонезия]] (2005 сылтан)
 |дойдута           = 
 |өлбүт күнэ          = 
 |өлбүт сирэ         = 
 |аҕата                 = 
 |ийэтэ                 = 
 |кэргэнэ               = 
 |ойоҕо              = {{lang-id|Syennie Watoelangkow}}
 |оҕолоро                 = 
 |наҕараадалара уонна бириэмийэлэрэ     = 
 |наҕараадалара 
 |илии баттааһына             = 
 |ситим-сир                 = 
 |атын                 = 
 |биики ыскылаат            = 
}}


'''Вилли Смитс''' ({{lang-nl|Willie (W.T.M.) Smits}}; төр. [[олунньу 22 күнэ]] [[1957 сыл]], [[Верт (Гелдерланд)|Верт]] ({{lang-en|[[:en:Weurt|Weurt]]}}), [[Гелдерланд]], [[Нидерланды]]) — [[Нидерланды]] уонна [[Индонезия]] учуонайа, [[Микробиология|микробиолог]], [[эколог]], активист, [[уопсастыбаннай диэйэтэл]], [[чунуобунньук]], [[түмэт урбаан|түмэт]] [[урбаанньыт]] уонна [[менеджер]], ойуурдары харыстааччы уонна кыыллар бырааптарын араҥаччылааччы.

== Биографията ==
Вилли Смитс [[1957 сыл]]лаахха [[олунньу 22 күнэ|олунньу 22 күнү]]гэр [[Верт (Гелдерланд)|Верте]]гэ ({{lang-en|[[:en:Weurt|Weurt]]}}) [[Гелдерланд]] провинцияҕа (илин [[Нидерланды]]) төрөөбүтэ.

1980 сыллаахха [[Калимантан]]ҥа<ref name="schuetz-flechtwelten.de.willie" /> бастакы сырыытыгар сылдьан индонезийка дьахтары ойох ылбыта<ref name="nationalgeographic.com.thevalue" /> {{lang-id2|Syennie Watoelangkow}}<ref name="grosirherbalorganik.tomohononline.com" />.

[[1985 сыл]]тан Индонезия [[Илиҥҥи Калимантан]] провинциятыгар [[Баликпапан]] аттынааҕы ойуурдары чинчийэр ыстаансыйаҕа үлэлээбитэ.

[[1989 сыл]]лаахха ырыынак атыыһыттара бырахпыт орангутаан оҕотун булан, атаҕар туруорбута<ref name="schuetz-flechtwelten.de.willie" />.

Ол кэннэ бу кыыллары көмүскүүр дьарыктаммыт<ref name="schuetz-flechtwelten.de.willie" />.

1990-с сыллар саҕаланыыларыгар  [[:en:Tropenbos International|Tropenbos International]] пуонда уонна дойду тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ бииргэ оҥорбут бырайыактарын салайбыта.

[[File:Orangutan-bornean.jpg|thumb|right|250px|Орангутанг Борнеоҕа]]
[[1991 сыл]]лаахха Вилли Смитс [[Индонезия Калимантаана|Калимантанҥҥа]] (Борнео) «[[Орангутааннары быыһыыр пуонда]]»ны ({{lang-en|Borneo Orangutan Survival Foundation, BOS}}) тэрийбитэ, хойут пуондата сүтэн эрэр кыыллары харыстыыр биир бөдөҥ тэрилтэ буолбут.

[[1994 сыл]]лаахха ойуур хаһаайыстыбатын уонна кырыс буор үөрэҕин уобалаһыгар Нидерлаандылар [[Вагенинген үнүбүрсүтүөтэ|Вагенинген үнүбүрсүтүөтүгэр]] дуоктар истиэпэнин ылбыта<ref>Smits WTM, 1994, ''Dipterocarpaceae: mycorrhizae and regeneration.'' Thesis. Tropenbos Series No. 9. Backhuys Publishers. Lead.</ref>.

[[File:Palmsaftgewinnung3.jpg|thumb|right|250px|Паальма арыытын хомуйуу]]
[[2001 сыл]]лаахха [[Томохон|Томохоҥҥа]] ({{lang-en|[[:en:Tomohon|Tomohon]]}}) ([[Хотугу Сулавеси]], [[Индонезия]]) [[Masarang]] (индон. Yayasan Masarang) пуонданы арыйбыт <ref name="nationalgeographic.com.thevalue" />, пуонда түмэт урбаан бириинсиптэрин тутуһан Индонезияҕа  социаальнай уонна экологиическэй  кыһалҕалары быһаарар<ref name="nationalgeographic.com.thevalue" /><ref name="masarang.nl.annual" />.

[[2007 сыл]]лаахха тохсунньу 14 күнүгэр Индонезия бэрэсидьиэнэ  [[Сусило Бамбанг Юдойоно]] Смтс пуондата туппут Масаранг ({{lang-en|The Masarang Palm Sugar Factory}}) саахар собуотун арыйбыта<ref name="grosirherbalorganik.tomohononline.com" />, собуот оҥорон таһаарыыга экологияҕа сыһыаны тутуһар, тулалыыр айылҕаҕа эппиэттэхтик сыһыаннаһар<ref name="nationalgeographic.com.thevalue" /><ref name="tmcnet.com.1326927" /><ref name="ipsnews.net.indonesia" /><ref name="stanford.edu.28022" />.

Саахар собуотун бырайыага 6285 дьиэ кэргэни үлэнэн хааччыйар уонна 200 000 кв. м иэннээх ойууру харыстаабыт<ref name="bbc.co.uk.world" />.

Masarang пуонда 2010 сыллаахха Нидерлаандыга  (Masarang Internatiol Foundation) уонна [[Гонконг]]га ({{lang-en|Masarang HK Society Limited}}) офистары арыйбыта<ref name="masarang.nl.annual" />.

== Награадалара уонна премиялара ==
Вилли Смитс ''Satya Lencana Pembangunan Award'' (1998) бириэмийэнэн нагараадаламмыта; итини таһынан, Нидерлаандыга «хоруол лиэнтэтинэн» ({{lang-nl|[[:nl:Koninklijke onderscheiding|Koninklijke onderscheiding]]}}; рыцарь уордьана)  (1995)<ref name="schuetz-flechtwelten.de.willie" />.

2005 сыллаахха дойдутун иннигэр өҥөлөрүн иһин Индонезия гражданствотын ылбыт<ref name="schuetz-flechtwelten.de.willie" />.

== Быһаарыылар ==
{{примечания|2|refs=
<ref name="bbc.co.uk.world">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/pressoffice/bbcworld/worldstories/pressreleases/2007/10_october/world_challenge_three.shtml|title=Programme three: World Challenge 2007 profiles two further initiatives in this year's global competition|date=2007-10-18|publisher=BBC|lang=en|accessdate=2015-05-01}}</ref>
<ref name="grosirherbalorganik.tomohononline.com">{{cite web|url=http://grosirherbalorganik.blogspot.ru/2015/02/presiden-sby-resmikan-pabrik-gula-aren.html|title=Presiden SBY Resmikan Pabrik Gula Aren Masarang |date=2007-01-14|publisher=tomohononline.com|lang=en|accessdate=2015-05-01}}</ref>
<ref name="ipsnews.net.indonesia">{{cite web|url=http://www.ipsnews.net/2006/01/indonesia-palm-sugar-can-sweeten-economy-and-environment/|title=INDONESIA: Palm Sugar Can Sweeten Economy and Environment|author=Kafil Yamin|date=2006-01-30|publisher=IPS|lang=en|accessdate=2015-05-01}}</ref>
<ref name="masarang.nl.annual">{{cite web|url=http://www.masarang.nl/_site1424/images/Annual_report_Masarang_2011__28incl._numbers_summary_29_def.pdf|title=Masarang Internatiol Foundation (annual report)|date=2011|publisher=Masarang Internatiol Foundation|lang=en|accessdate=2015-05-01}}</ref>
<ref name="nationalgeographic.com.thevalue">{{cite web|url=http://energyblog.nationalgeographic.com/2015/03/18/the-value-of-sugar-palm-in-indonesia/|title=The Value of Sugar Palm in Indonesia|author=Chad Lipton|date=2015-03-18|publisher=National Geographic|lang=en|accessdate=2015-05-01}}</ref>
<ref name="schuetz-flechtwelten.de.willie">{{cite web|url=http://www.schuetz-flechtwelten.de/rattan-furniture/magazin/willie-smits.shtml|title=The Flying Dutchman. Dr. Willie Smits, Founder of the BOS. |publisher=schuetz-flechtwelten.de|lang=en|accessdate=2015-05-01}}</ref>
<ref name="stanford.edu.28022">{{cite web|url=https://pangea.stanford.edu/ERE/db/WGC/papers/WGC/2015/28022.pdf|title=Tapping the Left o ver Steam from Geothermal Power Plant for Environment and Sugar Palm Farmers in Tomohon and Its Surroundings |date=2015-04-25|lang=en|accessdate=2015-05-01}}</ref>
<ref name="tmcnet.com.1326927">{{cite web|url=http://cloud-computing.tmcnet.com/news/2006/01/30/1326927.htm|title=INDONESIA: PALM SUGAR OFFERS SWEET HOPE FOR A FAR-FLUNG ISLE|author=Kafil Yamin|date=2006-01-30|publisher=tmcnet.com|lang=en|accessdate=2015-05-01}}</ref>
}}

== Сигэлэр ==
* Twitter: [https://twitter.com/williesmits williesmits].
* Видеолекции:
** [http://www.ted.com/talks/willie_smits_restores_a_rainforest How to restore a rainforest] (TED).
** [http://poptech.org/popcasts/willie_smits_saving_rainforests Willie Smits: Saving rainforests] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150612002340/http://poptech.org/popcasts/willie_smits_saving_rainforests |date=2015-06-12 }}.

[[Категория:Менеджердар]]
[[Категория:Индонезия]]
[[Категория:Нидерлаанды]]
[[Категория:түмэт урбаан]]
[[Категория:Түмэт урбаанньыттар]]
[[Категория:Экологтар]]