Бу сирэй Бэс ыйын 16 куодун көр

'''Бэс ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 167-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 168-c күнэ). Сыл бүтүө 198 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Арассыыйа}} — бэс ыйын үһүс баскыһыанньатыгар Мэдиссиинэ үлэһиттэрин күнэ бэлиэтэнэр.
* {{Флагификация|ХНТ}} — '''Африка оҕотун күнэ''' — [[Африка]] дойдуларын оҕолорун кыһалҕаларыгар болҕомто тардаары аан дойдуга [[1991]] сыллаахтан бэлиэтэнэр күн.
* {{Флагификация|ХНТ}} — Ыал иһигэр харчы ыытыһыы күнэ <ref>[https://www.un.org/ru/observances/remittances-day Международный день семейных денежных переводов | Организация Объединенных Наций]</ref>. 200 мөлүйүөн кэриҥэ үлэ миграана дьиэлэригэр харчы ыытан 800-чэ мөлүйүөн киһи олоҕун (бастатан туран оҕолор олохторун) тупсаралларыгар болҕомто тардаары бэлиэтэнэр.
* '''Bloomsday''' (ол аата '''Блум күнэ''') — [[Ирландия]] уһулуччулаах суруйааччытын [[Джеймс Джойс]]у ахтан ааһаллар. Суруйааччы аатырбыт [[Улисс (арамаан)|«Улисс» арамааныгар]] [[1904 сыл]] бэс ыйын 16 күнүн ойуулаабыта
* {{Флагификация|Южно-Африканская Республика}} — Ыччат күнэ

== Түбэлтэлэр ==
* [[1633]] — [[Инквизиция]] суута [[Галилео Галилей]] туһунан быһаарыныы ылыммыт күнэ. Биэс хонон баран бу быһаарыыны бэйэтигэр тиэрдибиттэр.
* [[1865]] — Нуучча сэриилэрэ [[Ташкент|Ташкены]] ылбыттар.
* [[1903]] — «Пепси-кола» диэн аат бэлиэтэммит, «The Ford Motor Company» олохтоммут, [[Руаль Амундсен]] Арктикаҕа бастакы эспэдииссийэтэ саҕаламмыт.
* [[1907]] — Арассыыйаҕа [[II Государственнай дуума]] ыһыллыбыт.
* [[1921]] — Аджарскай АССР төрүттэммит. Аджаардар сорохторо мусулмааннар, сорохторо христианнар, грузин аджаар диалегынан саҥараллар. Өрөспүүбүлүкэ тэриллиитигэр улахан сабыдыалы Туурсуйа оҥорбута.
* [[1922]] — [[Ньурба]] сэлиэнньэтигэр Нюрбинка үрэҕин өттүттэн Петр Павлов салалталаах 300-чэ кэриҥэ киһилээх бастаанньыстар этэрээттэрэ кэлбит. [[Наумов Василий Иванович|Василий Иванович Наумов]] салалталаах [[Ньурба]] олохтоох дружината 4 күн устата сэлиэнньэни туран биэрбэтэх. Ол кэннэ кинилэргэ көмөҕө [[З.Г. Пясталов]] хамандыырдаах Сибиир ОГПУ-тун 80-с дивизионун 48 киһилээх этэрээтэ Өлүөхүмэттэн кэлбит, бүлүмүөттээх буолан бастаанньыстары Ньурба тулатыттан судургутук үүрбүттэр. Пясталов этэрээтэ [[Ньурба]]ны босхолоон баран [[Бүлүү (өрүс)|Бүлүү өрүһүн]] устунан аллара айаннаабыт.
* [[1940]] — [[ССРС|сэбиэскэй]] бырабыыталыстыба [[Латвия]] уонна [[Эстония]] салаталарыгар сэбилэниилээх күүстэри киллэрэри көҥүллүүллэрин модьуйан ультиматум туруорбут.
* [[1944]] — [[Исландия]] конституция ылыммыт.
* [[1958]] — Имре Надь, Пал Малетер уонна [[Венгрия]] 1956 сыллааҕы өрө туруутун атын баһылыктара суутунан өлөрүллүбүттэр.
* [[1961]] — Кировскай тыйаатырдыын Парижка гастроллуу сылдьыбыт үҥкүүһүт Рудольф Нуриев Сэбиэсэкэй Сойуустан күрээбит.
* [[1963]] — "Восток-6" хараабылынан космонавт [[Валентина Терешкова]] көтөн аан дойдуга куйаарга тахсыбыт бастакы дьахтар буолбут.
* [[1974]] — [[Сомали]]га үрдүк үөрэҕи биир сылга сабан, устудьуоннары дьону ааҕарага-суруйарга үөрэттэрэ ыыппыттар.
* [[1981]] — суруйааччы [[Владимир Войнович]] «ССРС гражданинын аатын саакка-суукка киллэрэр дьайыытын иһин» сэбиэскэй гражданствотын суох гыммыттар.
* [[1983]] — [[Юрий Андропов|Андропов Юрий Владимирович]] ССРС Үрдүкү Сэбиэтин бөрөсүүдьүмүн бэрэстээтэлэ буолбут.
* [[1996]] — Арассыыйа бэрэсидьиэнин быыбара. 1991 сыллаахха талыллыбыт бэрэсидьиэн болдьоҕо бүппүтүнэн ыытыллыбыт. Хас да киһи кыттыбыта, сүрүн хандьыдааттарынан [[Борис Ельцин]], [[Геннадий Зюганов]] уонна [[Александр Лебедь |Александр Лебедь]] буолбуттара.
* [[2012]] — [[Кытай]] бастакы тайконавт дьахтара Лю Ян куйаарга көппүт.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1723]] — [[Адам Смит]], Британия — бөлүһүөк уонна экэнэмиис. Экэниэмикэҕэ харчы суолтатын дьэҥкэтик арыйан көрдөрбүтэ.
* [[1754]] — [[Салават Юлаев]] (1800 өлб.), башкиир бэйиэтэ уонна дьоруойа, [[Пугачев Емельян|Емельян Пугачёв]] атаһа.
* [[1868]] — [[Курнатовскай Виктор Константинович|Виктор Курнатовскай]] — өрөбөлүүссүйэни тэрийээччи, Дьокуускайга көскө сылдьан [[1904]] сыллаахха [[Романовка]] диэн устуоруйаҕа биллибит сэбилэниилээх утарсыыны тэрийбитэ.
* [[1960]] — [[Быганова Вера Ивановна|Вера Быганова]] — [[Чурапчы улууһа|Чурапчы]] [[Соловьев (нэһилиэк)|Соловьев]] диэн нэһилиэгиттэн төрүттээх сахалыы тиэрминнэри чинчийэр учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1970]] — [[Семенов Григорий Трофимович|Григорий Семенов]] (27.02.1903 төр.) — геолог, 1957-1969 сылларга Саха сиринээҕи Геология сулууспатын сүрүн геолога. [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]], Гражданскай сэрии кыттыылааҕа.
* [[1989]] — [[Слепцов Марк Дмитриевич |Марк Слепцов]] (28.11.1914 төр.) — Саха АССР норуодунай артыыһа, РСФСР норуодунай артыыһа. 1940 сыллаахха Ньурбаҕа тыйаатыр тэрийбит, үйэтин тухары сыанаҕа сүүстэн тахса оруолу оонньообут киһи.



{{ыйдар}}

[[Категория:Бэс ыйын 16]]