Бу сирэй Атырдьах ыйын 18 куодун көр

'''Атырдьах ыйын 18''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 230-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 231-c күнэ). Сыл бүтүө 135 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Австралия}} — Вьетнам сэриитин бэтэрээннэрин күнэ. 1966 сыллаахха Соҕуруу Вьетнамҥа Лонг-Тан диэн сиргэ буолбут кыргыһыыга Австралия өттүттэн 18 саллаат өлбүтэ.
* {{Флагификация|Азербайджан}} — [[Пограничник күнэ]]
* {{Флагификация|Индонезия}} — Конституция күнэ
* {{Флагификация|Казахстан}} — [[Пограничник күнэ (Казахстан)|Пограничник күнэ]]
* {{Флагификация|Македония}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
* {{Флагификация|Россия}} — Географ күнэ
* {{Флагификация|Пакистан}} — Мас олордуутун күнэ
* {{Флагификация|Таиланд}} — Билим күнэ


== Түбэлтэлэр ==
* [[1732]] — Иван Федоров, [[Гвоздев Михаил Спиридонович|Михаил Гвоздев]] уонна Кондратий Мошков салайааччылардаах "Св. Гавриил" ботунан "Улахан сири" көрдүү барбыт эспэдииссийэ чилиэннэрэ Хотугу Америка кытылын көрбүттэр. 
* [[1845]] — ''Нуучча географическэй уопсастыбата'' тэриллибит.
* [[1868]] — [[Франция]] астронома Пьер Янссен ''[[Күн]] өлүүтүн'' кэмигэр [[Күн]] тас бүрүөһүнүн чинчийэн саҥа элэмиэни, ''[[гелий]]и'', арыйбыт.
* [[1921]] — Корнет [[Михаил Коробейников]] баһылыктаах кыһылларга сулууспалыы сылдьыбыт эпиһиэрдэр бөлөхтөрө [[Дьокуускай]]тан күрээбит. Балаҕан ыйын бүтүүтүгэр бу этэрээт [[Ньылхан|Ньылхаҥҥа]] тиийбит. Онно Сэбиэскэй былааһы утары өрө турар туһунан кэпсэтии ыыппыттар.
* [[1929 сыл|1929]] — Сарсыарда 7 чааска Дьокуускай үрдүнэн «LZ 127 Zeppelin» дирижабль көтөн ааспыт. Халлаантан үс бакыат бырахпыттар. Көстүбүтүн курдук түргэнник соҕуруулуу-илин диэки көтө турбут, салгыы [[Айаан]] үрдүнэн көтөн [[Токио]]ҕа тиийэн тохтоон ааспыта биллэр. [[Хуго Эккенер]] салалталаах аэростат 21 суукка иһигэр 33 тыһ. км ордугу ааспыт, аара үс сиргэ тохтообут уонна хас да аан дойду рекордун олохтообут<ref>[https://sakhaday.ru/news/18-avgusta-1929-goda-nad-yakutskom-poyavilsya-dirizhabl-graf-ceppelin?from=copy 18 августа 1929 года над Якутском появился дирижабль "Граф Цеппелин"]</ref>. Бу дирижабльга көтөн испит киһи оччотооҕу Дьокуускайы кинопленкаҕа устубута баар.
* [[1940]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ]]: Германия люфтваффе сөмүлүөттэрэ Британия салгынын флотун урусхаллыыр соруктаах улахан риэйдэ оҥорбуттар. Ол саҕанааҕы саамай улахан салгын кыргыһыыта буолбут. Бу күнү Британияҕа "ордук ыарахан күн" (The Hardest Day) диэн аатынан билэллэр. Икки өттүттэн элбэх сөмүлүөт сууллубут.
* [[1958]] — АХШ-ка [[Владимир Набоков]] «Лолита» диэн айдааны тардыбыт арамаана тахсыбыт.
* [[1971]] — Вьетнам сэриитэ: [[Австралия]] уонна [[Саҥа Зеландия]] бэйэлэрин сэбилэниилээх күүстэрин [[Вьетнам]]тан таһаарарга быһаарыы ылбыттар.
* [[1984]] — Москубаҕа «Дружба-84» оонньуулар аһыллыбыттар. Ол сайын [[Лос-Анжелес]]ка буолбут Олимпиаданы социалистыы дойдулар бойкуоттаабыттара. 9 дойду спортсменнара (ССРС, Болгария, Венгрия, ГДР, КНДР, Кууба, Монголия, Польша, Чехословакия) бэс ыйыттан балаҕан ыйыгар диэри бэйэлэрэ күрэхтэспиттэрэ.
* [[1991]]
** [[Михаил Горбачёв]] Фороска (Кырыым) дьиэтигэр хаайыллыбыт.
** Сойуус саҥа сөбүлэҥин илии баттыырга үлэ салҕанан бара турара (былаан быһыытынан сиэр-туом атырдьах ыйын 20 күнүгэр буолуохтааҕа). Саха ССР дэлэгээссийэтэ Москубаҕа сөбүлэҥҥэ илии баттыырдыы тиийбит.
* [[2017]] — [[Финляндия]] устуоруйатыгар бастакы теракт буолбут. Бу быһылаан кэннэ уопсастыбаҕа миграаннары утары аймалҕан тахсыбыт.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1912]] — [[Захаров Андрей Иванович|Андрей Захаров]] (29.12.1997 өлб.) — Саха сирин сэбиэскэй кэминээҕи биллиилээх бэлиитигэ.
* [[1915]] — [[Бессонов Георгий Евдокимович|Георгий Бессонов]] (2005 өлб.) — Тойбохойго үлэлээбит биллиилээх педагог, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
* [[1931]] — [[Сивцева Надежда Сергеевна|Надежда Сивцева]] — саха уонна нуучча тыллара Саха сирин суруйааччыларын айар үлэлэригэр ирээттэрин, тыллар алтыһыыларын үөрэппит чинчийээччи, филология билимин хандьыдаата.
* [[1947]] — [[Новиков Аркадий Михайлович|Аркадий Новиков]], Мэҥэ Хаҥалас оройуонун [[Дьаҥхаады нэһилиэгэ (Мэҥэ-Хаҥалас улууһа)|Дьаҥхаады]] нэһилиэгин Бөдьөлөк сэлиэнньэтигэр (2015 с. өлб.) — көрдөөх артыыс, режиссер, СӨ үтүөлээх үлэһитэ.
* [[1952]] — [[Софронов Артур Карпович|Артур Софронов]] (21.06.1991 өлб.) — устуоруйа билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[2016]] — [[Мохначевский владимир иванович|Владимир Мохначевскай]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа, [[Чороон (ВИА)|"Чороон" бөлөх]] мусукаана, ырыаһыта.

{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 18]]