Кырса: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
к Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q82738 (translate me) |
Исправлено правописание Тиэктэр: Мобиилаттан уларытыы Мобиил дьибилгэти уларытыы |
||
| 2 устуруока: | 2 устуруока: | ||
[[Билэ:Distribution arctic fox.jpg|thumb|250px|Үөскүүр сирэ]] |
[[Билэ:Distribution arctic fox.jpg|thumb|250px|Үөскүүр сирэ]] |
||
'''Кырса''' - ({{lang-la|Alopex lagopus}} |
'''Кырса''' - ({{lang-la|Alopex lagopus}} эбэтэр {{lang-la|Vulpes lagopus}}) [[туундара]]ҕа үөскүүр ыттыҥы сиэмэх кыыл. |
||
== Тас көрүҥэ == |
== Тас көрүҥэ == |
||
Тас көрүҥэ уонна улахана ханна үөскүүрүттэн улахан тутулуктаах. |
Тас көрүҥэ уонна улахана ханна үөскүүрүттэн улахан тутулуктаах. |
||
Билиҥҥи торум манна: 01:11, 9 Ахсынньы 2014
Кырса - (лат. Alopex lagopus эбэтэр лат. Vulpes lagopus) туундараҕа үөскүүр ыттыҥы сиэмэх кыыл.
Тас көрүҥэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Тас көрүҥэ уонна улахана ханна үөскүүрүттэн улахан тутулуктаах.
Тарҕаныыта[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Урут Хотугу полушариеҕа барытыгар кэриэтэ баар буоллаҕына, билигин ареала улаханнык кыччаабыт.
Олорор сирдэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Кырса туундараҕа, лесостептарга үөскүүр.
Ууһааһына[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Үксүн бу кыыл моногамнай эбит. Тыһы уонна атыыр кырсалары кытта былырыын төрөөбүт оҕолоро эмиэ сылдьыһаллар эбит. Сорох маннык "дьиэ кэргэн" икки-үс буолан биир сиргэ олоруон сөп. Биир дьиэ эргэн сирэ 2-30 квадратнй килэмиэтэрэ буолар. Ас кордөөн киэҥ сиринэн кэрийэ слдьаллр эбит. Ууһуулларыгар биир сиргэ кэлэр үгэстээхтэр эбит.
Тыһы кырса тиэчкэтэ кулун тутарга, муус устарга буолар. Атыырдар тыһыны былдьаһан охсуһаллар. 49-57 күнүнэн тыһы кырса төрүүр; 7-12 оҕолоох буолар. Атыыркырса оҕолорун көрсөр. Оҕолорун хараҕа 9-18 күҥҥэ аһыллар; сыл аҥаарынан уҥүохтарынан улахан кырса саҕа буолаллар. Эһиилигэр номнуо төрүүр кыахтаахта эрээри икки сыл буолан баран толору ситэллэр.
Хаһаайыстыбаннай суолтата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Экосистемаҕа улахан оруолу оонньуур: мөлтөх, ыарыһах кыыллары суох оҥорон бултуур кыылларын популяциятын тупсарар. Үчүгэй көп түүлээҕин иһин бултанар уонна анал фермаларга иитиллэр.
Культуураҕа[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Хотугу сахалар уонна атын омуктар остуоруйаларын персонаһа.