Бу сирэй Алтынньы 20 куодун көр

'''Алтынньы 20''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 293-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 294-c күнэ). Сыл бүтүө 72 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|СӨ}} — '''Ийэ күнэ'''. СӨ бэрэсидьиэнин Ыйааҕынан 1993 сыл балаҕан ыйын 2 к. олохтоммута. Алтынньы үһүс баскыһыанньатыгар бэлиэтэнэр (сылыттан көрөн алтынньы 15—21 күннэриттэн биирдэстэригэр түбэһэр)
* {{Флагификация|Россия}} — Аҕа күнэ (алтынньы үһүс өрөбүлүгэр 2021 сылтан бэлиэтэнэр)
<!-- * [[Ыстатыыстыка аан дойдутааҕы күнэ|Аан дойдутааҕы статистика күнэ]] — 5 сылга биирдэ бэлиэтэнэр (2010, 2015, 2020, 2025 ...)-->
* Дойдулар ардыларынааҕы Авиадиспетчер күнэ
* Дойдулар ардыларынааҕы Повар күнэ
* Аан дойдутааҕы [[Остеопороз]] утары охсуһуу күнэ
* {{Флагификация|Арассыыйа}} — Байыаннай связист күнэ
* {{Флагификация|Вьетнам}} — Вьетнам дьахтарын күнэ
* {{Флагификация|Гватемала}} — Өрөбөлүүссүйэ күнэ. 1944 сыллаахха саҕаламмыт 10 сыллаах демокрааттыы кэми ахталлар.
* {{Флагификация|Кения}} — Дьоруойдар күннэрэ. Кения тутулуга суох буолуутугар кылааттарын киллэрбит дьону ахталлар
* {{Флагификация|Чехия}} — Мас олордуу күнэ

== Түбэлтэлэр ==
* [[1714]] — [[Арассыыйа]]ҕа ыраахтааҕы [[Бүөтүр I]] [[Санкт-Петербург]]тан атын сирдэргэ таас дьиэ тутуутун боппут. Бу дьаһал саҥа куораты түргэнник тутарга туһуламмыта.
* [[1818]] — [[АХШ]] уонна [[Улуу Британия]] кыраныысса туһунан конвенция түһэрсибиттэр. [[Канаада]] уонна АХШ ыккардыларынааҕы кыраныысса сүрүннээн 49-с кэтирээһининэн ааспыт.
* [[1929]] — [[Сэбиэскэй Сойуус]]ка ВКП(б) киин кэмитиэтэ кэлимсэ [[коллективизация]] бэлиитикэтин биллэрбит. Ас-үөл оҥорон таһаарыытын чэпчэтэр туһугар тыа сиригэр чааһынай хаһаайыстыбалары холбоон холкуостары уонна сопхуостары тэрийэн саҕалаабыттар. Маҥнай утаа коллективизация утарсыыны көрсүбүт, ас-үөл оҥоруута аччаан 1932-1933 сыллардаахха хоргуйуу тахса сылдьыбыт. Кэлин тыа хаһаайыстыбатын көрдөрүүлэрэ үрдээбиттэр. [[Социализм]] систиэмэтэ ыһыллыбытын кэннэ Илин Европа дойдулара деколлективизацияны ыыппыттара, сири чааһынай бас билиигэ төннөрбүттэрэ.
* [[1930]] — Арҕаа Сибиир кыраайын састаабыгар [[Хакасия|Хакас автономнай уобалаһа]] тэриллибит.
* [[1932]] — Уһук Илин кыраайын састаабыгар [[Сахалин уобалаһа]] тэриллибит. Ол саҕана уобалас [[Сахалин]] арыытын хотугу аҥаарын эрэ ылара, арыы соҕуруу аҥаарын [[Дьоппуон]] бас билэрэ.
* [[1938]] — [[ССРС]] Үрдүкү Сэбиэтин Ыйааҕынан Уһук Илин кыраайын икки кыраайга араарыы түмүгэр [[Хабаровскай кыраай]] уонна [[Приморскай кыраай]] тэриллибиттэр.
* [[1944 сыл|1944]] — [[Иккис аан дойду сэриитэ]]: Сэбиэскэй аармыйа уонна Югославия бартыһааннара [[Белград]] куораты босхолообуттар.
* [[1959]] — Орто уонна кылгас лиинийэлэргэ туттуллар пассажирдары таһар турбиналаах көтөр аал «[[Ан-24]]» бастакытын көппүт. 1962-1979 сылларга уопсайа 1200 маннык көтөр аал оҥоһуллубута.
* [[1962]] — [[Гималай хайалара|Гималай хайаларыгар]] кыраныысса мөккүөрүттэн сылтаан [[Кытай]] [[Ииндийэ]]ҕэ саба түспүт, биир ыйдаах Кытай-Ииндийэ сэриитэ саҕаламмыт. Үрдүк хайалардаах, хаҕыс килиимэттээх сиргэ буолбут кыргыһыыларга Кытай кыайбыт.
* [[1973]] — 14 сыл тутуллубут [[Сидней]]дааҕы опера тыйаатырын Елизавета II ыраахтааҕы арыйбыт.
* [[1993]] — СӨ бэрэсидьиэнин 596№ ыйааҕынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин биэнсийэҕэ сулууспатын департаамена тэриллибит.
* [[2005]] — СӨ бырабыыталыстыбатын 562№ уурааҕынан «СӨ тырааныспарын комплекса 2005—2010 сылларга сайдыыта уонна 2015 сылга дылы сүрүн туһаайыылара» диэн судаарыстыбаннай тустаах бырагыраама ылыныллыбыт.
* [[2003]] — "[[Слоун Улуу Эркинэ]]" диэн миллиард [[сырдык сыла]] усталаах галактикалар бөлөхтөрүн булбуттар. Билиҥҥи кэмҥэ бу Куйаарга ордук улахан структура.
* [[2007]] — [[Москва|Москуба]] куоракка Саха сирин уопсастыбаннаһын долгуппут сидьиҥ быһыы тахсыбыт — Саха сириттэн сылдьар шахматист Сергей Николаевы скинхедтар өлөрбүттэр.
* [[2011 сыл|2011]] — Ливияҕа гражданскай сэрии: өрө турааччылар Ливия диктаатарын [[Муаммар Каддафи]]ны туппуттар уонна сотору кэминэн өлөрбүттэр, манан Ливия бастакы гражданскай сэриитэ түмүктэммитэ.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1927]] — [[Астрахань уобалаһа|Астрахань уобалаһыгар]] [[Тазлова Римма Семеновна|Римма Тазлова]] — мэдиссиинэ дуоктара, профессор, СӨ Үтүөлээх бырааһа, өр сылларга СГУ мэдиссиинэ салаатын устудьуоннарыгар психиатрия куурсун үөрэппитэ.
* [[1934]] — [[Федоров Егор Васильевич|Егор Федоров]] (09.10.1987 өлб.) — саха прозатын биир тутаах чинчийээччитэ, филология билимин хандьыдаата.
* [[1936]] — [[Чурапчы улууһа|Чурапчы улууһун]] [[Чакыр (Чурапчы)|Чакыр]] нэһилиэгэр [[Миронов Дмитрий Николаевич|Дмитрий Миронов]] — 1994-2014 сылларга СӨ Конституция Суутун бэрэстээтэлэ, юриспруденция дуоктара, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ (2011).
* [[1945]] — [[Неустроев Борис Федорович|Борис Неустроев — Мандар Уус]] — аатырбыт тимир ууһа, СӨ народнай маастара, хомусчут, бөлүһүөк, спортсмен, [[Таатта улууһа|Таатта улууһун]] Ытык олохтооҕо.
* [[1959]] — [[Степанов Владимир Николаевич|Владимир Степанов]] — [[Кыым (хаһыат)|«Кыым» хаһыат]] сүрүн эрэдээктэринэн үлэлии сылдьыбыт суруналыыс, "Ситим" медиа-холдинг солбуйааччы дириэктэрэ.
* [[1967]] — [[Махаров Дмитрий Дмитриевич|Дмитрий Махаров]] — 2007—2012 сыллардаахха [[Бүлүү улууһа|Бүлүү улууһун]] баһылыга.

== Өлбүттэр ==
* [[1942]] — [[Бояров Алексей Федотович|Алексей Бояров]] — [[Саха АССР]] үөрэх, доруобуйа харыстабылын уонна социальнай хааччыйыы наркома, [[Манчаары Баһылай|Манчаары]] аатынан культурнай-сырдатар уопсастыба бэрэстээтэлэ, Саха суругун-бичигин сүбэтин сэкирэтээрэ.
* [[1957]] — [[Староватов Пётр Хрисанфович|Пётр Староватов]] — кыраайы үөрэтээччи, учуутал, Үлэ Дьоруойа, Саха сиригэр алмаас хостонуон сөбүн аан бастаан туруорсубут киһи.
* [[2002]] — [[Атласов Семен Владимирович|Семен Атласов]] (17.06.1938 төр.) — Саха сиригэр сүөһү иитиитин чинчийээччи, устуоруйа билимин хандьыдаата.
* [[2005]] — [[Степанов Тимофей Андреевич|Тимофей Степанов]] — [[Саха живописецтара|саха живописеһа]], саха норуодунай худуоһунньуга, реставратор, Арассыыйа худуоһунньуктарын Сойууһун чилиэнэ.


{{ыйдар}}

[[Категория:Алтынньы 20]]