Сыһыы куохалаһа
(Мантан: Туруйа тумса көстө)
Сыһыы куохалаһа, Тураах тарбаҕа эбэтэр Туруйа тумса (лат. Geranium) (нууч. герань луговая)
Сырдык халлаан күөҕэ өҥнөөх, биэс эминньэхтээх кыраһыабай сибэккилэрдээх, умнаһыгар утарыта тарбахтыҥы хайыттаҕас сэбирдэхтэрдээх. Угун үрдүгэ 15—60 см тиийэр. Хонууга, тыа саҕатынан, хаддьаайыга үүнэр. От ыйа саҕаланыытыттан атырдьах ыйа бүтүөр диэри сибэккилэнэр.
Туттуллуута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Отун көөнньөрөн, ис ыарыытыгар, үөһүрүүгэ, утуйбат буолууга, эпилепсияҕа, лихорадкаҕа, ревматизмҥа иһиллэр. Экземаҕа, тиис ыарыытыгар, чесоткаҕа сайҕанан эмтэниллэр. Отун бороһуок гына мэлийэн, тас баас хаанын тохтоторго туттуохха сөп. Күһүн силиһин хостоон, хатаран, бороһуогунан хаан барыытын араас көрүҥэр уонна үөһүрүүнү тохтотор эмп быһыытынан туттуохха сөп.
Туһаныллыбыт сирдэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- К. Токумова, П. Токумов, Төрөөбүт дойдубут эмтээх үүнээйилэрэ. Дь., Бичик. 2008. ISBN 978-5-7696-2947-1