Бу сирэй Сэтинньи 26 куодун көр

'''Сэтинньи 26''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 330-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 331-c күнэ). Сыл бүтүө 35 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
<!-- * {{Флагификация|Арассыыйа}} — Ийэ күнэ (2020, сэтинньи бүтэһик баскыһыанньатыгар бэлиэтэнэр)-->
* {{Флагификация|Монголия}} — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
* {{Флагификация|Абхазия}} (Грузия)  — Конституция күнэ
* {{Флагификация|Индия}} — Конституция күнэ
* Аан дойдутааҕы [[информация]] күнэ. 1994 сыллаахтан Информатизация аан дойдутааҕы акадьыамыйата бэлиэтиир<ref>https://iiaun.ru/news/iia/2020/11/26/congratulations-with-the-world-day-of-information#</ref>

== Түбэлтэлэр ==
* [[1394]] — [[Сеул]] [[Кэриэйэ]] киин куората буолбут.
* [[1812]] — Березина диэн өрүс таһыгар нуучча сэриитэ [[Арассыыйа]]ттан тэскилээн иһэр [[Франция|француз]]тары кыргыбыт. Өрүһү туорааһыҥҥа французтар өттүлэриттэн элбэх көннөрү, саллаат буолбатах дьон, дьахталлар уонна оҕолор өлбүттэрэ.
* [[1924]] — [[Монголия|Монголия Народнай Өрөспүүбүлүкэтэ]] төрүттэммит — аан дойдуга иккис социалистыы судаарыстыба.
* [[1939]] — [[Майнилатааҕы түбэлтэ]]. Майнила диэн сэбиэскэй дэриэбинэ аттыгар сылдьыбыт саллааттары Финляндия өттүттэн пушканнан ытыалаабыттарыгар күтүрээбиттэр. Фииннэр билиммэтэхтэр, кыраныыссаҕа пушкабыт да суох диэбиттэр, силиэстийэ ыытарга модьуйбуттар, Сэбиэскэй бырабыыталыстыба онтон батыммыт уонна түөрт хонугунан сэриини биллэрбит.
* [[1941 сыл|1941]] — Вице-адмирал Тюити Нагумо хамаандалаах дьоппуон флотун эскадрата [[Курил арыылар|Курил арыыларын]] Хитокаппу (Касатка) хомотуттан [[Пёрл-Харбор]]га айанын саҕалаабыт.
* [[1965]] — [[Франция]] бастакы «Asterix» спутнигын куйаарга көтүппүт.
* [[1970]] — [[Кариб байҕала|Кариб байҕалыгар]] баар Гваделупа киин куоратыгар Бас-Терреҕэ биир мүнүүтэ иһигэр 38,1 мм ардах түспүт. Бу аан дойду устуоруйатыгар регистрацияламмыт саамай күүстээх ардах.
* [[1992]] — Арассыыйаҕа хостонор [[Алмаас|алмааһы]] кыраныысса таһыгар «[[АЛРОСА|Арассыыйа-Саха алмаастара]]» эрэ атыылыахтаахтарын туһунан ыйаах тахсыбыт.
* [[1994]] — Чэчиэн оппозициятын (Умар Автурханов салайааччылаах Чэчиэн өрөспүүбүлүкэтин быстах кэмнээҕи сэбиэтэ) этэрээттэрэ [[Грознай]]ы ыла сатаабыттара табыллыбатах. Онно ФСБ лииньийэтинэн кыттыспыт Арассыыйа танкистара Джохар Дудаев сэриитиһиттэригэр билиэҥҥэ түбэспиттэр. Сэтинньи 30 күнүгэр [[Ельцин Борис Николаевич|Борис Ельцин]] Чечняҕа бэрээдэги олохтуур туһунан кистэлэҥ ыйаахха илии баттаабыта, [[ахсынньы 1]] күнүгэр Арассыыйа сөмүлүөттэрэ аэродромнарга турар Чэчиэн Өрөспүүбүлүкэтин сөмүлүөттэрин урусхаллаабытара (ким буомбалаабытын билиммэтэхтэрэ), [[ахсынньы 11]] күнүгэр Арассыыйа аармыйата киллэриллибитэ, [[Чэчиэн бастакы сэриитэ]] саҕаламмыта.
* [[2002]] — [[Саха Өрөспүүбүлүкэтэ|Саха Өрөспүүбүлүкэтин]] уонна [[Москуба]] бырабыыталыстыбалара атыы-эргиэн, наука-техникэ уонна култуура эйгэлэригэр 2002—2006 сылларга бииргэ үлэлиир туһунан сөбүлэҥҥэ илии баттаабыттар.
* [[2003]] — "[[Сахабилиибанк]]" лиссиэнсийэтэ ууратыллыбыт.
* [[2008]] — [[Ил Түмэн]] уурааҕынан [[Эдьигээн улууһа]] "[[эбэҥкилэр|эбэҥки]] национальнай улууһа" диэн стаатустаммыт.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1857]] — [[Фердинанд де Соссюр]] — [[Швейцария]] тыл үөрэхтээҕэ, Женева лингвистическэй оскуолатын саҕалааһыныгар семиология уонна [[структурнай лингвистика]] төрүттэрин укпут киһи. Фердинанд де Соссюру [[XX үйэ|XX]] үйэтээҕи лингвистика "аҕатынан" ааттыыллар.
* [[1887]] — [[Попов Григорий Андреевич|Григорий Попов]] — Саха сиригэр төрөөбүт нуучча аҕабыыта, богословие билимин хандьыдаата, уопсастыбаннай диэйэтэл.
* [[1902]] — [[Бястинов Герасим Дмитриевич – Бэс Дьарааһын|Герасим Бястинов – Бэс Дьарааһын]] — прозаик, очеркист. Кини аатын [[Таатта улууһа|Таатта улууһун]] [[Чымнаайы (Таатта улууһа)|Чымнаайы]] орто оскуолата сүгэр.
* [[1912]] — [[Спиридонов Матвей Яковлевич|Матвей Спиридонов]] — горняк, "Якутзолото" холбоһук начаалынньыга, [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]].

== Өлбүттэр ==
* [[1964]] — [[Горохов Кирилл Иванович|Кирилл Горохов]] (22.07.1928 төр.) — Саха Сирин өрөбөлүүссүйэ иннинээҕи устуоруйатын, аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар устуоруйаларын чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
* [[2018]] — [[Бернардо Бертолуччи]] (1941 төр.), Италия кинорежиссёра, драматург уонна бэйиэт, Оскар бириэмийэ лауреата.

{{ыйдар}}

[[Категория:Сэтинньи 26]]