Архантроп

Архантроп эбэтэр питекантроп, көнө киһи (быдан былыргы дьонноро) - билим этэринэн 2 мөл - 300 тыһ. сыллар ынараа өттүлэригэр олорбуттар.

Тас көрүҥүнэн, этин-сиинин оҥоһуутунан билиҥҥи киһи уонна австралопитек ыккардынан. Көнөтүк туран хаамыы, илиилэрэ иллэҥэ, тугу эрэ үлэлээн оҥорор кыахтаммыттара, тириилэрэ түүтэ суоҕа иҥин автралопитектарга эмиэ баар этэ. Ол гынан баран архантроптар мэйиилэрэ ортотунан балтараа төгүл улахан этэ. Быдан былыргы дьон Африкаҕа, Азияҕа, Европаҕа барытыгар бааллара.

Билиҥҥи туругунан сүүстэн тахса киһи таастыйбыт сэмнэҕэ көстөн турар. Саамай биллэр уҥуохтар Ява арыыга 1890 с. (питекантроп), Гейдельберг таһыгар 1907 с. (гейдельбердээҕи киһи), Пекин таһыгар (синантроп) 1927 с. көстүбүттэрэ.

Архантроптар саҥараллар этэ дуо диэн ыйытык өр кэмҥэ быһаарыллыбака турбута. Онтон лингвист Ф. Либермен, анатом Э. Крелин уонна кинилэри кытта үлэлээбит учуонайдар саҥа төрөөбүт оҕо уонна эбисийээнэлэр саҥарар аппарааттарын оҥоһуутун уонна питекантроп саҥарар аппараатын моделын тэҥнээн көрбүттэрэ. Бу түмүгэр уонна архантроп мэйиитин оҥоһуутуттан сиэттэрэн архантроп саҥарар эбит диэн түмүккэ кэлбиттэрэ. Ол гынан баран билиҥни киһитээҕэр 10 төгүл бытааннык саҥараллар этэ диэн сабаҕалаабыттара.

Архантроп кэнниттэн сайдыы салгыы үктэлинэн палеоантроп ааҕыллар.