Петрова Пальмира Георгиевна

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Петрова Пальмира Георгиевна — физиолог-учуонай, быраас, үрдүк үөрэхтээһин тэрийээччитэ, СГУ Мэдиссиинэ факультетын, кэлин ХИФУ институутун өр сылларга салайбыта.

Олоҕун олуктара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1944 сыллаахха ыам ыйын 27 күнүгэр Уус-Дьааҥы Куоҕастаах сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Кыра эрдэҕинэ дьоно бастаан Үөһээ Бүлүү оройоунун Дүллүкүтүгэр, онтон Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэтигэр олорбуттар. 1961 сылга Үөһээ Бүлүү И.Барахов аатынан орто оскуоланы бүтэрэн, СГУ медицинскэй факультетыгар киирбитэ. 1967 сыллаахха үрдүк үөрэҕин этэҥҥэ бүтэрэн, патологичскэй физиология МОЛ МИ И.Сеченов аатынан аспирантура үрдэтинэ киирбитэ. 1970 сыллаахха ЯГУ медицинскэй факультетыгар физиология человека диэн кафедраҕа ассистенынан талыллыбыта. Кафедраҕа үлэлээн 1973 сыллаахха үрдүк преподаватель дуоһунаһын ылбыта; 1978 доцент, 1985 сылтан билиҥҥээҥҥи дылы кафедра сэбиэдиссэйэ. 1982 сыллаахха 1993-га дылы медицинскэй институт декан солбуйааччытынан научнай үлэҕэ үлэлээбитэ. 1994 сыллаахха докторскай диссертациятын көмүскээри үлэтиттэн уоппуска ылар. 1995 сыллаахха патологичкай анатомия диссертациятын специалированный совет РУДН-ҥа этэҥҥэ көмүскүүр. 1996 сылтан ректор медицинского института аатын ылар.

Научнай үлэтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Үөрэппит хайысхалара: Киһи организма хоту климатыгар приспособлениета, Саха сиригэр олорор уонна кэлии дьон доруобуйатын сыаналааһын, өрүгүйүөн доруобуйа стандартын айыыта.

"Эколого-физиологические механизмы адаптации организма на Севере" диэн научнай оскуола тэрийбит. 361 научнай үлэ оңорбут, ол ахсааныгар 14 монография уонна 1 изобретение патента.

Биллэр үлэлэрэ

•    Экология, адаптация и здоровье. – Якутск: Сахаполиграфиздат, 1996;

    •    Региональные стандарты здоровья человека на Севере в таблицах и рисунках (соавторы В.Г. Кривошапкин, В.П. Алексеев). – Якутск: Департамент НиСПО, 2001;

    •    Среда обитания и здоровья человека на Севере (соавторы Д.Д. Саввинов, Д.А. Захарова и др.).- Новосибирск: Наука, 2005;

    •    Биотропное воздействие космической погоды. – Москва, Киев, 2010 (соавтор);

    •    Эколого-физиологические аспекты адаптации человека к условиям Севера. – Якутск, 2011.

Үлэтин туһунан[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Пальмира Георгиевна - үрдүк квалификациялаах быраас-ученай, Саха сирин олохтоохторун туһугар, климатографическай и антропогеннай фактор тулалыыр эйгэҕэ дьайыытын үөрэппитэ-анаабыта. Университетка үлээлэбититтэн 8000 араас профильлаах бырааһы, онтукатыттан 200 кандидат медицских наук уонна 52 доктор медицский наук үөрэтэн таһаарбыта. Кини директордаабыт кэмигэр институтка элбэх араас специальность баар буолбута: «педиатрия», «стоматология», «фармация», «медико-профилактическое дело», «сестринское дело». Аспирантура 8 специальноһа, 15 клиническай ординатура, 17 клиническай интернатура лицензияламмыта. Көдьүүстээх ирдэбиллээх "Факультет последипломного обучения врачей для практического здравоохранения республики" диэн аһыллыбат. Ол факультет баарыттан 2008 сылтан 2013 дылы 4850 быраас квалификациятын үрдэтиммитэ.

Өрөспүүбүлүкэ таһымыгар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Мантан ураты Пальмира Георгиевна көхтөөхтүк практическэй үлэлээһининэн дьарыктанар. Медико-биологическэй экспедицияларга хас сыл аайы Үөһээ Бүлүү, Ньурба, Сунтаар, Мирнэй, Алдан улуустарыгар суол тиийбэт сэлиэнньэлэргэ практическай көмөнү оҥоро тиийэр. Үөһээ Бүлүү Тамалакан балыаһатын бэйэтэ курируйдуур. Кини кыттарыттан ыла Саха сирин территориятыгар 25 тэн элбэх медико-биологическай экспедицийа тэриллибитэ. Экспедицийэ түмүктэрин научнай статья, монография хаалларан, билиҥҥи кэмҥэ тутталлар аналлаах. Хас сыл аайы аттестация комиссиятыгар үлэлиир. Эдэр быраастар лечебно-профилактическай учрежденияларга үлэлэрин координируйдуур. Бу мероприятия түмүгэ быраастар ыарыһахтарга этиотропния уонна патогенетическай терапия методтары аныыр буолбуттара.

Ситиһиилэрэ уонна биһирэбиллэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1995 – Арассыыйскай экологическай академия академига

1995 – Аан дойдутааңңы академия наук экология уонна безопасность жизнедеятельнаһа кыттааччыта

1997 – П.Л.Капица аатынан мэтээл «за научные открытия»

1998 – Саха сирин наукатын ситиһиилээх деятеля

2003 – СР Президенин махтал суруга

2004 – Софья Сидорова РС (Я) аатынан бочуоттаах знак

2005 – РФ үрдүк оскуолатын ситиһиилээх үлэһитэ - Отличник здравоохранения РФ

2007 - Б.А.Петрова аатынан судаарыстыбыннай премия аатынан лауреат

2008 – Үрдүк профессиональнай үөрэхтээһин ситиһиилээх үлэһитэ - естествознание наук член-корреспондена

2013 – Отличник здравоохранения СР

2003-2008 – Ил түмэн үһүс ыңырыытын депутата