Бу сирэй Дулгааннар куодун көр

{{Infobox ethnic group
|group      = Дулгааннар
|image      = [[File:Dolgan with reindeer.jpg| 300px]]
|population = 7,911
|region1    = {{flag|Russia}}
|pop1       = 7885 (2010 г.)
|ref1       = <ref name="Nac_total_2010">[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls Национальный состав населения Российской Федерации согласно переписи населения 2010 года]</ref><ref name="ЭтноЯз.2010"/> <br>
|region2    = ** [[Билэ:Flag of Krasnoyarsk Krai.svg| 22px]] [[Красноярскай кыраай]]
|pop2       = 5805 (2002 г.)
|ref2       = <ref name="ЭтноЯз.2010">[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/results2.html Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам.][http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Materials/doklad2.rar см.]</ref>
|region3    = *** [[File:Flag of Taymyr Autonomous Okrug.svg|22px]] [[Таймырский Долгано-Ненецкий район]]
|pop3       = 5517 (2002 г.)
|ref3       = <ref name="perepis">{{cite web|author=|datepublished=|url=http://www.perepis2002.ru/content.html?id=11&docid=10715289081463|title=Всероссийская перепись населения 2002 года|lang=|publisher=|accessdate=2009-12-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/616BvJEEv?url=http://www.perepis2002.ru/content.html?id=11|archivedate=2011-08-21}}</ref>
|region4    = ** [[Билэ:Flag of Sakha.svg| 22px]] [[Саха сирэ]]
|pop4       = 1906 (2010 г.)
|ref4       = <ref name="ЭтноЯз.2010"/>
|region5    = {{флагификация|Украина}}
|pop5       = 26 (2001 г.)
|ref5       =<ref>{{cite web|url=http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/nationality_population/nationality_popul1/select_51/?botton=cens_db&box=5.1W&k_t=00&p=25&rz=1_1&rz_b=2_1%20%20%20%20%20%20%20%20 &n_page=2|title=Всеукраинская перепись населения 2001 года. Распределение населения по национальности и родному языку|publisher=Государственный комитет статистики Украины    }}</ref><br>
|region6       = {{Флагификация|Белоруссия}}  
|pop6          = 3 (2009 г.)
|ref6          = <ref>{{cite web|url=http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/5.8-0.pdf|title=Перепись населения Республики Беларусь 2009 года. НАСЕЛЕНИЕ ПО НАЦИОНАЛЬНОСТИ И РОДНОМУ ЯЗЫКУ|publisher=belstat.gov.by|archiveurl=https://www.webcitation.org/65BNNIkIs?url=http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/5.8-0.pdf|archivedate=2012-02-03}}</ref><br>
|region7       = {{флагификация|Казахстан}}
|pop7          = 3 (2009 г.)
|ref.          = <ref name=kz.per2009>[http://www.stat.kz/p_perepis/Pages/default.aspx Агентство Республики Казахстан по статистике. Перепись 2009.] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120501091537/http://www.stat.kz/p_perepis/Pages/default.aspx |date=2012-05-01 }} ([http://www.stat.kz/p_perepis/Documents/Нац%20состав.rar Национальный состав населения] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110511000000/http://www.stat.kz/p_perepis/Documents/%D0%9D%D0%B0%D1%86%20%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2.rar |date=2011-05-11 }}.rar)</ref>
|languages  = [[Дулгаан тыла|Дулгаан]]
|religions  = Православие, Айыы үөрэҕэ
|related    = [[Сахалар]]
|footnotes  = 
}}
'''Дулгааннар''' (долгааннар, долгааттар,тыа киhи) — [[Саха тыла|саха тылын]] [[түөлбэ тыл]]ынан ([[сака-дулгаан тыла]]) саҥарар [[Сахалар|сахаҕа]] уонна [[Эбэҥкилэр|эбэҥкигэ]] уруулуу омуктар.

Чинчийээччилэр суруйалларынан дулгааннар Сибиир саамай эдэр омуга буолаллар, кинилэр XVIII—XIX үйэлэргэ билиҥҥи Таймыыр оройуонун сиригэр омук быһыытынан үөскээбиттэрэ. Манна [[Бүлүү (өрүс)|Бүлүү]] сахалара, эбэҥки Дулгаан, Донгот, Эдьээн, Каранто уустарыттан, Илимпиэй туундаратын эбэҥкилэриттэн (Тамбэгир, Малгачагир, Иолигир, Тыптагир уонна Якчар уустартан) ойдубут дьон түөлбэлээн өр кэмҥэ бииргэ олорбуттара. Ону таһынан энецтэр (Сонуко, Сойта, Масуадай, Муггади уонна Бай уустарыттан ойдубут дьон) уонна [[дьураактар]] (Ябтонгэ уонна Аседа уустарын дьоно) омук сорҕото буолбуттара<ref>Долгих Б. О. Происхождение долган // Сибирский этнографический сборник. — М. Изд-во АН СССР. 1963. — Т.5. — С. 92-141.</ref>.

Хойукка диэри бэйэлэрин туспа ааттаах омук быһыытынан билиммэттэр этэ. Сороҕор бэйэлэрин ''тыа'' эбэтэр ''тыа киһи'' диэн ааттыыллар этэ диэн суруйаллар<ref>Попов А. А. Долганы // Народы Сибири. — М.,Л., Изд-во АН СССР, 1957. — С. 742—759.</ref>. Билиҥҥи ааттарынан, А. А. Попов 1934 с. суруйарынан, нууччалар Дулгаан [[Аҕа ууһа|аҕа ууһуттан]] төрүттээн ааттаабыттар<ref>Попов А. А. Материалы по родовому строю долган // Сов. этнография. — 1994. — № 6. С. 116—139</ref>. Кырдьаҕастара бэйэлэрин сахаларбыт (сакаларбыт) дэнэллэр. [[Красноярскай кыраай]] хоту өттүгэр [[Таймыыр]]га уонна Саха сирин [[Анаабыр улууһа|Анаабыр улууһугар]] бааллар.

1979 сыллааҕы биэрэпис көрдөрөрүнэн 5100 киһи баар эбит. 1989 сыллааҕы биэрэпискэ — 6945 киһи суруттарбыт. Төрүт дьарыктара сүнньүнэн булт, таба иитиитэ уонна балыктааһын.

== Туһаныллыбыт сирдэр ==
{{быһаарыылар}}

[[Категория:Дулгааннар| ]]