Бу сирэй Алтынньы 31 куодун көр

'''Алтынньы 31''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 304-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл|ордук хонуктаах сылга]] 305-c күнэ). Сыл бүтүө 61 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* [[Хэллоуин]] түүнэ буолар (католичествоҕа сарсыныгар, ол эбэтэр сэтинньи 1 күнүгэр Бары сибэтиэйдэр күннэрэ - бу күн билиниллибэтэх уонна билиниллибит сибэтиэйдэри барыларын ахталлар)
* {{Флагификация|Россия}} — [[Хамсаныы тыла|Хамсаныы тылын]] тылбаасчытын күнэ
* {{Флагификация|Россия}} — Силиэстийэ хаайыытын уонна түрмэ үлэһиттэрин күнэ
* {{Флагификация|АХШ}} — Кыыс [[Скаут|скауттар]] тэрилтэлэрин олохтооччу күнэ. Джульетта Гордон Лоу төрөөбүт күнүгэр бэлиэтэнэр
* {{Флагификация|Бразилия}} — Сачи күнэ (Бразилия култууратын уонна фольклорун күнэ) "Америка Хеллоуинын" оннугар олохтообуттар
* {{Флагификация|Индия}} — Сомоҕолоһуу күнэ
* {{Флагификация|Перу}} — Креоллар култуураларыгар ананар күн (Día de la Canción Criolla). 1944 сыллаахтан бэлиэтэнэр
* {{Флагификация|Мексика}} — Өлбүттэр күннэрин бастакы күнэ
* {{Флагификация|Камбоджа}} — Аҕа хоруол төрөөбүт күнэ
* {{Флагификация|Словения}}, {{Флагификация|Германия}} (сорҕото), {{Флагификация|Чили}} — [[Реформация]] күнэ

== Түбэлтэлэр ==
* [[1517]] — [[Мартин Лютер]] бэйэтин 95 тезиһин Виттенбергэ сыаркап ааныгар ыйаабыт. Онон католиктар ыккардыларыгар мөккүөрү тардыбыт.
* [[1811]] — [[Санкт-Петербург]] таһыгар Царскай селоҕа Император лиссиэйэ аһыллыбыт — дворяннар оҕолоругар аналлаах үөрэх кыһата. Лиссиэй [[Александр Пушкин]] үөрэммит сирэ буоларынан биллэр. 1843 сыллаахха үөрэх кыһата киин куоракка Петербурга көспүт уонна ''Александровскай'' диэн буолбут. 1918 сыллаахха Совнарком уурааҕынан сабыллыбыт.
* [[1857]] — [[Лаамы байҕал]]ын кытылыгар сытар [[Үт]] (Чумикан) сирэ [[Саха уобалаһа|Саха уобалаһыттан]] Приморье уобалаһыгар бэриллибит. Билигин бу [[Хабаровскай кыраай]] сирэ.
* [[1913]] — [[АХШ]] сирин-уотун байҕалтан байҕалга диэри туоруур бастакы шоссе, Линкольн шоссета, аһыллыбыт.
* [[1940]] — [[Иккис аан дойду сэриитэ]]: Британия иһин кыргыһыы түмүктэммит, ол түмүгүнэн ньиэмэстэр арыыга саба түһэллэрин тохтоппуттар.
* [[1960]] — [[Бүлүү (өрүс)|Бүлүү өрүһүгэр]] [[Бүлүүтээҕи ГЭС|ГЭС]] тутуллан бүппүт.
* [[1961]] — [[Иосиф Сталин]] өлүгэ Кыһыл болуоссакка баар мавзолейтан таһаарыллыбыт уонна Кириэмил эркинин анныгар көмүллүбүт. Бу саҕана Сталиҥҥа сүгүрүйүүнү утары үлэ барбыта: Сталинград [[Волгоград]] буолбута, Сталинабад — [[Душанбе]], дойду үрдүнэн Сталин мэҥэ таастарын көтүрбүттэрэ.
* [[1967]] — ''Таас Тумус — Дьокуускай'' гаас ситимэ үлэҕэ киирбит, [[Дьокуускай]]га аан маҥнай гаас кэлбит.
* [[1968]] — [[Амматааҕы норуот тыйаатыра]] аһыллыбыт.
* [[1968]] — [[Майа]] бөһүөлэгин тутуутун сүрүн былаана ылыныллыбыт.
* [[2011]] — Аан дойду дьонун ахсаана 7 миллиард буолбут.
* [[2018]] — [[Ииндийэ]]ҕэ аан дойду саамай үрдүк статуята — 240 миэтэрэлээх Сомоҕолоһуу Мэҥэтэ — аһыллыбыт. Бу Валлабхаи Патель диэн Ииндийэ босхолонуутун туһугар турууласпыт норуот биир басханын мэҥэ тааһа.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1711]] — [[Крашенинников Степан Петрович|Степан Крашенинников]] — Камчаатканы чинчийээччи.
* [[1760]] — [[Хокусай]] — аатырбыт [[Дьоппуон]] уруhуйдьута. Кини саамай биллиилээх үлэтинэн «Фуджи хайа отут алта көстүүтэ» (富嶽三十六景) диэн маска ойууламмыт гравюралар сиэрийэлэрэ буолар.
* [[1895]] — [[Муксунов Дмитрий Васильевич|Дмитрий Муксунов]] — [[Саха АССР]] үтүөлээх учуутала, норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, норуот үөрэҕириитин туйгуна.
* [[1950]] — [[Заха Хадид]], [[Ираак]] уонна Британия архитектора уонна акадьыамыга.

== Өлбүттэр ==
* [[1939]] — [[Ойунскай Платон Алексеевич|Былатыан Ойуунускай]] — революционер, ил уонна баартыйа диэйэтэлэ, Саха сиригэр сэбиэскэй былааһы уонна автономиялаах өрөспүүбүлүкэни олохтоспут киһи, саха литэрэтиирэтин төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ. Кини тэрийсибит тэрилтэлэрэ — [[Гуманитарнай чинчийии уонна аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар кыһалҕаларын институута]], [[Бичик (тэрилтэ)|Бичик кинигэ кыһата]], [[Саха сирин суруйааччыларын сойууһа]], Саха суругун-бичигин Кэмитиэтэ, ону кытары билигин суох Саха национальнай байыаннай оскуолата (ЯНВШ).
* [[1993]] — [[Феллини Федерико|Федерико Феллини]] — [[Италия]] киинэ оҥорооччута, режиссера. Феллини киинэлэрэ фантазияны уонна түүлү холбуур киинэлэр буолаллар.
* [[1994]] — Ииндийэ баһылыга [[Индира Ганди]] өлбүт. [[Джавахарлал Неру]] кыыһа этэ.
* [[2009]] — [[Цянь Сюэсэнь]] — кытай учуонайа, чинчийээччитэ, [[Кытай]] халлаан куйаарын бырагырааматын төрүттээччи, [[АХШ]] куйаар бырагырааматын кыттыылааҕа, Кытай баллистическай ракеталарын оҥорбут киһи.


{{ыйдар}}

[[Категория:Алтынньы 31]]