Хаҥалас улууһа

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Хаҥалас улууһа. Нэһилиэнньэтэ 34 876 киһи.

Хаҥалас улууһа
Гиэрбэтэ
Былааҕа
Дойду  Арассыыйа Арассыыйа
Регион  Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ
 Покровскай
Улуус баһылыга  Антонов Анатолий Петрович
Улуус буолуута  1930 с.
Иэнэ  24 680,47 км²
Климата  тосту-конт
Олохтоох дьонун ахсаана
 • Чиҥэ
 • Омуктара
 ↗32 842 (2020)

(3,38 %) киһи
 1,33 киһ./км²
 саха, нуучча, эбээн

Хаҥалас улууһа Саха Сирин каартатыгар
Официальнай ситим-сир

Устуоруйата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Хаҥаластар ааттара 1632 сыллаахха хаһаактар кэлбиттэриттэн сурукка ахтыллар. 1860 сыллаахха Хаҥалас улууһа икки улууска арахсыбыта: Арҕаа Хаҥалас уонна Илин Хаҥалас. Билиҥҥи кыраныыссатынан 1930 сыллаахха олунньу 10 күнүгэр үөскээбитэ, аата 1937 сыллаахха диэри Арҕаа Хаҥалас этэ, онтон манна көскө олорбут Серго Орджоникидзе аатын ылбыта. Урукку аата 1992 сыллаахха төннүбүтэ.

Демография[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

2007 сылга киһитин ахсаана улуус 34 876 киһи. 2002 сыллааҕы сурутуу түмүгүнэн киһитин ахсаана 35 201 киһи этэ, омуктар ахсааннара уонна өлүүлэрэ маннык: сахалар — 20 955 киһи (59,53%), нууччалар — 11 745 киһи (33,37%), украиннар — 497 киһи (1,41%), эбэҥкилэр — 370 киһи (1,05%), эбээннэр — 234 киһи (0,66%) уонна атын омуктар — 1 400 киһи (3,98%).


Биэрэпис ыытыллыбыт сыллырга уонна 2007 сылга нэһилиэнньэ ахсаана

Администрацияларынан араарыы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

ПокровскайӨктөм нэһилиэгэӨктөм нэһилиэгэӨктөм нэһилиэгэНөмүгү нэһилиэгэБастакы Малдьаҕар нэһилиэгэБэстээх нэһилиэгэХачыкаат нэһилиэгэИккис Малдьаҕар нэһилиэгэБастакы Дьөппөн нэһилиэгэБастакы Дьөппөн нэһилиэгэСиинэ нэһилиэгэИккис Дьөппөн нэһилиэгэДьэр нэһилиэгэДьэр нэһилиэгэТөхтүр нэһилиэгэТөхтүр нэһилиэгэТиит-Арыы нэһилиэгэБэһис Малдьаҕар нэһилиэгэИһит нэһилиэгэТөрдүс Малдьаҕар нэһилиэгэТумул нэһилиэгэТумул нэһилиэгэӨлүөхүмэ улууһаГорнай улууһаАмма улууһаАлдан улууһаДьокуускайМэҥэ-Хаҥалас улууһа
# Куорат, бөһүөлэк

уонна нэһилиэктэр

Кииннэрэ Кыра сэлиэнньэлэр Улуус

кииниттэн, км

Почта

индекса

Нэһилиэнньэ

ахсаана

(2007) сыл)

1 Покровскай куорат улуус киинэ 0 10 100
2 Мохсоҕоллоох бөһүөлэк 24 7 000
3 Өктөм Өктөм Чапаево 35 2 477
4 Нөмүгү Ой 7 2 448
5 Бастакы Малдьаҕар Булгунньахтаах Тойон Арыы 38 1 767
6 Бэстээх Бэстээх Чараҥ 30 1 695
7 Хачыкаат Хачыкаат Кыһыл Үрүйэ 27 1 310
8 Иккис Малдьаҕар Улахан-Аан Еланка 67 1 104
9 Бастакы Дьөппөн Тиит-Эбэ Хоточчу 10 1 067
10 Сиинэ Сиинэ 157 982
11 Иккис Дьөппөн Күөрдэм Нуочаха 7 944
12 Дьэр Уулаах-Аан 16 938
13 Төхтүр Төхтүр Карапат 47 795
14 Тиит-Арыы Тиит-Арыы Харыйалаах, Чкалов 105 771
15 Бэһис Малдьаҕар Кытыл-Дьура 216 514
16 Иһит Иһит Нохорой 256 370
17 Төрдүс Малдьаҕар Үөдэй 185 363
18 Тумул Тумул 117 231
Барыта 34 876

Үөрэҕирии[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Айылҕата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Улуус сиригэр харыстанар Дьороно диэн эркээйи сир баар.