1993: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
4 устуруока: | 4 устуруока: | ||
== Туох буолбута == |
== Туох буолбута == |
||
=== Тохсунньу === |
|||
* [[Тохсунньу 1]] — Чехословакия икки аҥы арахсан [[Чехия]] уонна [[Словакия]] Өрөспүүбүлүкэлэрэ тэриллибиттэр. |
* [[Тохсунньу 1]] — Чехословакия икки аҥы арахсан [[Чехия]] уонна [[Словакия]] Өрөспүүбүлүкэлэрэ тэриллибиттэр. |
||
* Тохсунньу 1 — [[Дьокуускай]]га "[[Якутск Вечерний]]" хаһыат тахсан саҕалаабыт. |
* Тохсунньу 1 — [[Дьокуускай]]га "[[Якутск Вечерний]]" хаһыат тахсан саҕалаабыт. |
||
* [[Тохсунньу 3]] — [[Москуба]]ҕа [[Арассыыйа]] уонна [[АХШ]] ыккардыларыгар ''Стратегическэй кимэн киирэр сэбилэниини аччатар'' туһунан дуогабар түһэрсиллибит. |
* [[Тохсунньу 3]] — [[Москуба]]ҕа [[Арассыыйа]] уонна [[АХШ]] ыккардыларыгар ''Стратегическэй кимэн киирэр сэбилэниини аччатар'' туһунан дуогабар түһэрсиллибит. |
||
* [[Тохсунньу 11]] — [[Арассыыйа]] Бырабыыталыстыбата 22 нүөмэрдээх дьаһалынан «[[Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар]] олорор сирдэрин испииһэгин» бигэргэппит. Бу испииһэккэ кэлин икки уларытыы 1993 с. алтынньы 7 уонна 2000 с. тохсунньу 23 күннэригэр киллэриллибиттэрэ. |
|||
=== Ыам ыйа === |
|||
* [[Ыам ыйын 3]] — ХНТ Аан дойдуга бэчээт көҥүлүн күнүн аан бастаан бэлиэтээбит. |
* [[Ыам ыйын 3]] — ХНТ Аан дойдуга бэчээт көҥүлүн күнүн аан бастаан бэлиэтээбит. |
||
=== Сэтинньи === |
=== Сэтинньи === |
02:00, 21 Тохсунньу 2022 барыл
Сыллар |
---|
1989 1990 1991 1992 — 1993 — 1994 1995 1996 1997 |
Уоннуу сыллар |
1960-с 1970-с 1980-с — 1990-с — 2000-с 2010-с 2020-с |
Үйэлэр |
XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1993 сыл.
Туох буолбута
Тохсунньу
- Тохсунньу 1 — Чехословакия икки аҥы арахсан Чехия уонна Словакия Өрөспүүбүлүкэлэрэ тэриллибиттэр.
- Тохсунньу 1 — Дьокуускайга "Якутск Вечерний" хаһыат тахсан саҕалаабыт.
- Тохсунньу 3 — Москубаҕа Арассыыйа уонна АХШ ыккардыларыгар Стратегическэй кимэн киирэр сэбилэниини аччатар туһунан дуогабар түһэрсиллибит.
- Тохсунньу 11 — Арассыыйа Бырабыыталыстыбата 22 нүөмэрдээх дьаһалынан «Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар олорор сирдэрин испииһэгин» бигэргэппит. Бу испииһэккэ кэлин икки уларытыы 1993 с. алтынньы 7 уонна 2000 с. тохсунньу 23 күннэригэр киллэриллибиттэрэ.
Ыам ыйа
- Ыам ыйын 3 — ХНТ Аан дойдуга бэчээт көҥүлүн күнүн аан бастаан бэлиэтээбит.
Сэтинньи
- Сэтинньи 1 — Европа Сойууһун олохтуур Маастрихт дуогабара күүһүгэр киирбит. Европа Сойууһа биир өттүттэн судаарыстыбалар холбоһуктара буолар, биир өттүттэн бэйэтэ судаарыстыба буолар. Билигин Европа Сойууһугар 27 дойду киирэр, нэһилиэнньэтин ахсаана 453 мөлүйүөн киһи, экэниэмикэтин сабардамынан быһа холоон АХШ уонна Кытай тэҥнээхтэрэ.
- Сэтинньи 1 — Туркменистааҥҥа бэйэлэрин харчылара — манат — олоххо киирбит
- Сэтинньи 2 — Англикааннар сыаркаптарыгар дьахталлары аҕабыыт оҥорор туһунан быһаарыыны Британия түмэнэ бигэргэппит.
- Сэтинньи 3 — Арассыыйа премьер-миниистирэ Черномырдин «Беркакит — Томмот — Дьокуускай (Уҥа Өлүөнэ) тимир суолун тутуутугар ылыныллар миэрэлэр тустарынан» уураахха илии баттаабыт. Манна атын миэрэлэр истэригэр, холобур, таас чоҕу хостуур Саха сирин тэрилтэлэрэ бөлүүтэнэн(валюта) киллэрэр харчыларыттан 10 % суолу тутууга угуохтаахтарын туһунан этиллибит.
- Сэтинньи 3 — Бэрэсидьиэн Михаил Николаев Москубаҕа Швеция посолун Бернеры кытта көрсүбүт.
- Сэтинньи 18 — ЮАР-га саҥа конституция ылыныллан, хара тириилээхтэр бырааптара кэҥээбит, үрүҥ тириилээхтэр баһылаан олорбуттара тохтотуллубут.
Ахсынньы
- Ахсынньы 12 — Бүттүүн норуот референдумун быһаарыытынан Арассыыйа Конституцията ылыллыбыт.
- Ахсынньы 12 — Ил Түмэн бастакы састаабыгар 56 дьокутаат талыллыбыт: Өрөспүүбүлүкэ палаататыгар — 35, Бэрэстэбиитэллэр Палааталарыгар — 21.
Төрөөбүттэр
Өлбүттэр
- Мостахов Семен Егорович (1934—1993) — география билимнэрин кандидата, саха географиятын билимигэр биллэр-көстөр суолу хаалларбыт учуонай.
- Сергучев Лазарь Лазаревич (1928—1993) — Саха АССР үтүөлээх артыыһа.
- Спиридонов Матвей Яковлевич (1912—1993) — Социалистическай Үлэ Геройа, горняк.
- Олунньу 13 — Кульбертинов Иван Николаевич (1917—1993), Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, аатырбыт снайпер.
- Олунньу 24 — Овчинников Степан Степанович (1947—1993) — «Кыым» хаһыат Саха сирин арҕаа өттүгэр собкора.
- Ыам ыйын 4 — Кулантай (Протодьяконов Василий Андреевич), саха суруйааччыта.
- Ыам ыйын 24 — Соловьев Василий Сергеевич — Болот Боотур, саха норуодунай суруйааччыта.
- Ыам ыйын 31 — Кулаковскай Реас Алексеевич (1914—1993) — суруйааччы.
- Балаҕан ыйын 7 — Данилов Софрон Петрович (1922—1993), саха норуодунай суруйааччыта.
- Сэтинньи 1 — Авксентий Мординов — сахаттан бастакы бөлүһүөк-учуонай; философия билимин дуоктара, профессор, Арассыыйа билимин үтүөлээх диэйэтэлэ.
- Сэтинньи 19 — Леонид Гайдай (1923 төр.), кинорежиссёр, ССРС норуодунай артыыһа.