Дапсы (киһи): Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

← Иннинээҕи уларытыыга Кэннинээҕи уларытыыга →

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ

Утумнаах

15:54, 19 Тохсунньу 2021 барыл

Дапсы, Михаил Петрович Алексеев — биллиилээх саха лингвиһа, тыл үөрэҕин хандьыдаата, араадьыйа биэриитин ааптара.

Саха тыла ыраас, туруктаах буоларыгар элбэх сыратын биэрбит киһи, Саха араадьыйатыгар «Биһирэм тыл» диэн өрөбүл аайы тахсар биэриилээх.

1937 с. Үөһээ Бүлүү Боотулуутуттан Оноҕоччут нэһилиэгиттэн төрүттээх, 1943 сыллаахха Бүлүү куораттааҕы оҕо дьиэтигэр ииттэрэ биэрбиттэр.

1945 с. Боотулуу 7 кыл. оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ. 1954-57 сс. Үөһээ Бүлүү Ис. Барахов аатынан орто оскуолаҕа үөрэммитэ. 1957-62 сс. СГУ саха тылын салаатын маҥнайгы бүтзрээччи. 1962 сылтан Хоро 8 кыл., Далыыр, Үөһээ Бүлүү орто, киэһээҥҥи оскуолатын учуутала, хомсомуол кэмитиэтигэр оскуола салаатын сэбиэдиссэйэ. 1965 с. Тыл, литература, история институтугар үлэлиир. 2 сыл горисполкомҥа инженер дуоһунаһыгар олорбута. 2 сыл «Эдэр коммунист», 13 сыл «Кыым» хаһыакка үлэлээбитэ. 1982 с. ССРС Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ буолбута. 1989 с. «Түөлбэ тылын тылдьытыгар» кыттыгас үлэтин салҕыырга ТЛИИ кэлбитэ. Билигин CP НА ГЧИ-гэ наука аҕа үлэһитэ.

2000 с. «Саха тылын култуурата: тыл үйэлээх үгэһиттэн туорааһын» диэн тиэмэҕэ тыл үөрэҕин хандьытаата буолар диссэртээссийэтин көмүскээн, учуонай истиэпэнин ылбыта.

1992 сылтан Өрөспүүбүлүкэ араадьыйатыгар «Биһирэм тыл» диэн биэриини ыытар.

«Сүр тостубатын», «Уус — кыһатынан, суруйааччы — тылынан», «Дапсы биһирэм тыла» (А.С.Саввинов киирии тыла), «Биһирэм тыл» 500 биэриитэ» диэн кинигэ автора. Түөлбэ тылыгар икки тылдьыты оҥорууга кыттыылаах.

2006 с. «Саха тылын үйэлээх үгэһин тылдьыта» үлэтэ тахсыбыта.

«Кырастаньыын килбиэнэ», «Учууталлар учууталлара», «Үтүөнү билинии» диэн наҕараадалаах.

Өссө маны көр

Биобиблиографический справочник

@@ 1 устуруока: / 1 устуруока: @@
-[[Билэ:Dapsy.jpg|thumb|200px]] '''Дапсы, Михаил Петрович Алексеев''' — биллиилээх саха лингвиһа, тыл үөрэҕин билимнэрин наука хандьыдаата, араадьыйаҕа биэрии ааптара.
+[[Билэ:Dapsy.jpg|thumb|200px]] '''Дапсы, Михаил Петрович Алексеев''' — биллиилээх саха лингвиһа, тыл үөрэҕин хандьыдаата, араадьыйа биэриитин ааптара.
 Саха тыла ыраас, туруктаах буоларыгар элбэх сыратын биэрбит киһи, Саха араадьыйатыгар «Биһирэм тыл» диэн өрөбүл аайы тахсар биэриилээх.
-[[1937]] с. Үөһээ Бүлүү [[Боотулуу]]туттан ''Оноҕоччут'' нэһилиэгиттэн төрүттээх, [[1943]] сыллаахха [[Бүлүү (куорат)|Бүлүү]] куорат оҕотун дьиэтигэр ииттэрэ биэрбиттэр.
+[[1937]] с. Үөһээ Бүлүү [[Боотулуу]]туттан ''Оноҕоччут'' нэһилиэгиттэн төрүттээх, [[1943]] сыллаахха [[Бүлүү (куорат)|Бүлүү]] куораттааҕы оҕо дьиэтигэр ииттэрэ биэрбиттэр.
 с. Боотулуу 7 кыл. оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ.
@@ 11 устуруока: / 11 устуруока: @@
 с. [[Гуманитарнай чинчийии института|Тыл, литература, история институтугар]] үлэлиир. 2 сыл горисполкомҥа инженер дуоһунаһыгар олорбута. 2 сыл [[Эдэр коммунист (хаһыат)|«Эдэр коммунист»]], 13 сыл [[Кыым (хаһыат)|«Кыым» хаһыакка]] үлэлээбитэ. 1982 с. ССРС Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ буолбута. 1989 с. «Түөлбэ тылын тылдьытыгар» кыттыгас үлэтин салҕыырга ТЛИИ кэлбитэ. Билигин CP НА ГЧИ-гэ наука аҕа үлэһитэ.
-с. «Саха тылын култуурата: тыл үйэлээх үгэһиттэн туорааһын» диэн тиэмэҕэ хандьытаатыскай дьиссэртээссийэ көмүскээн, учуонай истиэпэнин ылбыта.
+с. «Саха тылын култуурата: тыл үйэлээх үгэһиттэн туорааһын» диэн тиэмэҕэ тыл үөрэҕин хандьытаата буолар диссэртээссийэтин көмүскээн, учуонай истиэпэнин ылбыта.
 сылтан Өрөспүүбүлүкэ араадьыйатыгар «Биһирэм тыл» диэн биэриини ыытар.