Тохсунньу 19

Тохсунньу 19 диэн Григориан халандаарыгар сыл 19-с күнэ. Сыл бүтүө 346 күн (ордук хонуктаах сылга 347 күн) баар.

Бэлиэ күннэр

• Беларусь Беларусь — Быыһыыр сулууспа үлэһитин күнэ

Түбэлтэлэр

• 1918 — Арассыыйа импиэрийэтэ сууллубутун кэннэ дойду судаарыстыбаннай тутулун быһаарыахтаах норуоттан талыллыбыт Бүтүн Арассыыйатааҕы Олохтуур мунньаҕы (Всероссийское учредительное собрание) бассабыыктар ыспыттар. Мунньах дьокутааттара түүн хойукка диэри үлэлии олордохторуна кинилэри харабыллыыр саллааттартан биирдэстэрэ матрос Железняков киирэн кэлбит уонна эппит: "Мунньаҕы тохтоторго көрдөһөбүн! Караул сылайда уонна утуйуон баҕарар...".
• 1937 — Дьокуускайга култуура үлэһиттэрин бэлэмниир орто анал үөрэх кыһата — культпросвет оскуола (билигин Култуура уонна ускуустуба кэллиэһэ) аһылларын туһунан Саха АССР Наркомпроһун бирикээһэ тахсыбыт.
• 1942 — Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр дьоппуоннар Британия Ииндийэтин састаабыгар киирэр Бирмаҕа (Мьянмаҕа) кимэн киириини саҕалаабыттар.
• 1960 — Дьоппуон уонна Америка Холбоһуктаах Штааттара Хардарыта куттал суох буолуутун туһунан дуогабар түһэрсибиттэр. Бу кыттыгастыы дуогабар билиҥҥээҥҥэ диэри күүһүгэр сылдьар.
• 1966 — 1947-1964 сылларга дойдуну салайбыт Ииндийэ бастакы премьер-миниистирин Джавахарлал Неру кыыһа Индира Ганди бэйэтэ премьер-миниистир буолбут. Кини бу солоҕо олорон Ииндийэни 1966-1977 уонна 1980-1984 сылларга салайбыта.
• 1974 — Соҕуруу Кытай байҕалыгар Кытай уонна Соҕуруу Вьетнам флоттарын күөн көрсүһүүлэрин кэннэ Кытай мөккүөрдээх Парасель арыыларын бас билбит. Билигин бу арыылары Кытай Дьон Өрөспүүбүлүкэтиттэн Вьетнам уонна Кытай Өрөспүүбүлүкэтэ (Тайвань) былдьаһаллар.
• 1991 — Токиоҕа дьоппуон сүүрүүк дьахтара Масако Тиба полумарафоҥҥа билигин да куоһарылла илик аан дойду рекордун олохтообут — 1 чаас 06,43 сөк.
• 1992 — СӨ Тас ситимнэрин министиэристибэтэ тэриллибит.
• 1993 — ПНО «Якуталмаз» баайын-дуолун уонна сирдэрин, сир анныгар баар баайдары арендалааһын туһунан дуогабарга илии баттаммыт. 10-тан тахса сыл тухары бу аренда төлөбүрэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин бүддьүөтүн улахан аҥаарын хааччыйар этэ.
• 2010 — Арассыыйа бэрэсидьиэнэ Дмитрий Медведев ыйааҕынан, федеральнай уокуруктар ахсааннара уларыйбыт (8 буолбут), Соҕуруу федеральнай уокурук састаабыттан Соҕуруу Кавказтааҕы федеральнай уокурук туспа араарыллыбыт.

Төрөөбүттэр

• 1809 — Эдгар Аллан По — Эмиэрикэ суруйааччыта, бэйиэтэ, литература критигэ уонна редактора. Саамай биллибит айымньылара — кутталлаах кэпсээннэр.
• 1908 — Никон Романов (1941 с. өлбүтэ) — устуорук, саха маҥнайгы учуонайдарыттан биирдэстэрэ, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
• 1933 — Василий Стрекаловскай — өрөспүүбүлүкэ прокуратуратын бэтэрээнэ, Норуоттар Доҕордоһууларын уордьанын кавалера (1982).
• 1945 — Анатолий Антонов — СӨ үтүөлээх юриһа, юриспруденция билимин хандьыдаата.
• 1950 — Федор Шишигин — СӨ үтүөлээх архитектора, РФ бочуоттаах архитектора.

Өлбүттэр

• 1999 — Иван Иванов - Уйбаан Нуолур (06.03.1929 төр.) — бэйиэт, суруйааччы, учуутал, Сунтаар улууһун ытык киһитэ. 2004 сыллаахха кини аата Элгээйи олохтоох библиотекатыгар иҥэриллибитэ.