Ахсынньы 27: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
| 10 устуруока: | 10 устуруока: | ||
* [[1932]] — [[ССРС]]-ка [[ССРС пааспара|пааспар]] баар буолбут. Бу иннинэ кыраныысса таһыгар үлэлиир эрэ гражданнар пааспардаах этилэр (холобур, Маяковскай 1929 с. хоһоонугар ол пааспар этиллэр). |
* [[1932]] — [[ССРС]]-ка [[ССРС пааспара|пааспар]] баар буолбут. Бу иннинэ кыраныысса таһыгар үлэлиир эрэ гражданнар пааспардаах этилэр (холобур, Маяковскай 1929 с. хоһоонугар ол пааспар этиллэр). |
||
* [[1922]] — ''I Бүтүн Саха сиринээҕи сэбиэттэр учредительнай сийиэстэрэ'' саҕаламмыт, [[тохсунньу 19]] күнүгэр түмүктэммит. Сийиэскэ [[Саха АССР]] судаарыстыбаннай былааһын үрдүкү уорганнарын төрүттээбиттэрэ. ''Саха АССР Толоруулаах киин кэмитиэтэ'' (ЯЦИК) талыллыбыт, бу өрөспүүбүлүкэҕэ үрдүкү былааһы туппут парламент, кини оннугар [[1938]] сыллаахха ''Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтэ'' тэриллибитэ, онтон [[1992]] сыллаахха — [[Ил Түмэн]]. Толоруулаах киин кэмитиэт бэрэстээтэлинэн [[Былатыан Ойуунускай]] талыллыбыт, кини солбуйааччыта — [[Широких Алексей Дмитриевич|Алексей Широких]]. Ону кытары Саха АССР бырабыыталыстыбата тэриллибит, бэрэстээтэлэ — [[Исидор Барахов]], кини солбуйааччыта — [[Донской Семен Николаевич (бастакы)|Семен Донской-1]]. |
* [[1922]] — ''I Бүтүн Саха сиринээҕи сэбиэттэр учредительнай сийиэстэрэ'' саҕаламмыт, [[тохсунньу 19]] күнүгэр түмүктэммит. Сийиэскэ [[Саха АССР]] судаарыстыбаннай былааһын үрдүкү уорганнарын төрүттээбиттэрэ. ''Саха АССР Толоруулаах киин кэмитиэтэ'' (ЯЦИК) талыллыбыт, бу өрөспүүбүлүкэҕэ үрдүкү былааһы туппут парламент, кини оннугар [[1938]] сыллаахха ''Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтэ'' тэриллибитэ, онтон [[1992]] сыллаахха — [[Ил Түмэн]]. Толоруулаах киин кэмитиэт бэрэстээтэлинэн [[Былатыан Ойуунускай]] талыллыбыт, кини солбуйааччыта — [[Широких Алексей Дмитриевич|Алексей Широких]]. Ону кытары Саха АССР бырабыыталыстыбата тэриллибит, бэрэстээтэлэ — [[Исидор Барахов]], кини солбуйааччыта — [[Донской Семен Николаевич (бастакы)|Семен Донской-1]]. |
||
* [[1979]] — [[ССРС]] спецнааһа Афганистааҥҥа |
* [[1979]] — [[ССРС]] спецнааһа Афганистааҥҥа бэрэсидьиэн дыбарыаһыгар саба түспүт. Бу түмүгэр [[Афганистаан]] иккис бэрэсидьиэнэ [[Амин Хавизулла|Хавизулла Амин]] өлбүт, ол кэннэ олорбут икки бэрэсидьиэни аан дойду элбэх судаарыстыбалара [[ССРС]] марионеткаларынан ааҕаллар этэ. |
||
* [[1991]] — [[Михаил Николаев]] Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин дуоһунаһыгар киирбит, сахалыы уонна нууччалыы андаҕар биэрбит. |
* [[1991]] — [[Михаил Николаев]] Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин дуоһунаһыгар киирбит, сахалыы уонна нууччалыы андаҕар биэрбит. |
||
23:11, 26 Ахсынньы 2020 барыл
Ахсынньы 27 диэн Григориан халандаарыгар сыл 361-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 362-c күнэ). Сыл бүтүө 4 күн баар.
Бэлиэ күннэр
Түбэлтэлэр
- 537 — Константинопольга (билигин Стамбул) баараҕай улахан саҥа София собуорун арыйар туом оҥоһуллубут.
- 1831 — Чарльз Дарвин «Бигль» хараабылга олорон Эволюция түөрүйэтин айбыт айанын саҕалаабыт.
- 1918 — Германияҕа Позен (Познань) диэн сиргэ поляктар бастаанньалара саҕаламмыт.
- 1932 — ССРС-ка пааспар баар буолбут. Бу иннинэ кыраныысса таһыгар үлэлиир эрэ гражданнар пааспардаах этилэр (холобур, Маяковскай 1929 с. хоһоонугар ол пааспар этиллэр).
- 1922 — I Бүтүн Саха сиринээҕи сэбиэттэр учредительнай сийиэстэрэ саҕаламмыт, тохсунньу 19 күнүгэр түмүктэммит. Сийиэскэ Саха АССР судаарыстыбаннай былааһын үрдүкү уорганнарын төрүттээбиттэрэ. Саха АССР Толоруулаах киин кэмитиэтэ (ЯЦИК) талыллыбыт, бу өрөспүүбүлүкэҕэ үрдүкү былааһы туппут парламент, кини оннугар 1938 сыллаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтэ тэриллибитэ, онтон 1992 сыллаахха — Ил Түмэн. Толоруулаах киин кэмитиэт бэрэстээтэлинэн Былатыан Ойуунускай талыллыбыт, кини солбуйааччыта — Алексей Широких. Ону кытары Саха АССР бырабыыталыстыбата тэриллибит, бэрэстээтэлэ — Исидор Барахов, кини солбуйааччыта — Семен Донской-1.
- 1979 — ССРС спецнааһа Афганистааҥҥа бэрэсидьиэн дыбарыаһыгар саба түспүт. Бу түмүгэр Афганистаан иккис бэрэсидьиэнэ Хавизулла Амин өлбүт, ол кэннэ олорбут икки бэрэсидьиэни аан дойду элбэх судаарыстыбалара ССРС марионеткаларынан ааҕаллар этэ.
- 1991 — Михаил Николаев Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин дуоһунаһыгар киирбит, сахалыы уонна нууччалыы андаҕар биэрбит.
Төрөөбүттэр
- 1908 — Георгий Васильев (23.09.1981 өлб.) — литературовед, кириитик, тылбаасчыт, тыл үөрэҕин хандьыдаата.
- 1919 — Николай Антонов (04.01.2002 өлб.) — саха былыргы лиэксикэтин чинчийбит биллиилээх тюрколог, филология билимин дуоктара, профессор,
- 1922 — Өлүөхүмэ Ииннээҕэр Ариан Кузьмин (06.06.1996 өлб.) — космос сардаҥаларын үөрэппит физик-учуонай, билим салайааччыта, СГУ ректора, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа.
- 1977 — Жанна Бурцева — нууччалыы тыллаах саха литэрэтиирэтин чинчийэр учуонай, филология билимин хандьыдаата.
Өлбүттэр
- 1938 — Осип Мандельштам (1891 төр.), XX үйэ нуучча бөдөҥ бэйиэттэриттэн биирдэстэрэ, тылбаасчыт уонна литэрэтиирэ кириитигэ. Былааһы утарда диэн буруйданан хаайыыга угуллубута, Владивостокка Дальстрой пересыльнай лааҕырыгар өлбүтэ.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||