Сэтинньи 18: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока: | 1 устуруока: | ||
'''Сэтинньи 18''' диэн [[ |
'''Сэтинньи 18''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 322-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 323-c күнэ). Сыл бүтүө 43 күн баар. |
||
== Бэлиэ күннэр == |
== Бэлиэ күннэр == |
||
5 устуруока: | 5 устуруока: | ||
* {{Флагификация|Латвия}} — Тутулуга суох буолуу күнэ |
* {{Флагификация|Латвия}} — Тутулуга суох буолуу күнэ |
||
* {{Флагификация|Узбекистан}} — Дойду былааҕын күнэ |
* {{Флагификация|Узбекистан}} — Дойду былааҕын күнэ |
||
* {{Флагификация|Украина}} — Украина Сэбилэниилээх күүстэрин сержанын күнэ |
* {{Флагификация|Украина}} — Украина Сэбилэниилээх күүстэрин сержанын күнэ. |
||
== Түбэлтэлэр == |
== Түбэлтэлэр == |
||
* [[1723]] — [[Екатеринбург]] куората олохтоммут күнэ. Бу күн ыраахтааҕы [[Бүөтүр I]] ыйааҕынан Исеть өрүһүгэр тутуллубут тимир уһаарар кириэппэс |
* [[1723]] — [[Екатеринбург]] куората олохтоммут күнэ. Бу күн ыраахтааҕы [[Бүөтүр I]] ыйааҕынан Исеть өрүһүгэр тутуллубут тимир уһаарар кириэппэс-собуот үлэтин саҕалаабыт, бастакы тимир баартыйата оҥоһуллубут. Кириэппэс-собуот императрица Екатерина I аатынан ааттаммыт. |
||
* [[1916]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ|Аан дойду бастакы сэриитин]] Арҕаа фронугар биир саамай улахан хаан тохтуулаах кыргыһыы — ''Сомма кыргыһыыта'' — түмүктэммит. 1916 сыллааха буолбут арҕаа фроҥҥа Сомма уонна Верден кыргыһыылара, ону кытары Илин фроҥҥа буолбут ''Брусилов кимэн киириитэ'' сэриигэ стратегическэй инициативаны [[Антанта]] өттүгэр оҕуннарбыттар. Элбэх ресурсалаах Антанта дойдулара ыарахан кыргыһыылар кэннилэриттэн сүүйүүлээх балаһыанньаҕа тахсыбыттар. |
* [[1916]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ|Аан дойду бастакы сэриитин]] Арҕаа фронугар биир саамай улахан хаан тохтуулаах кыргыһыы — ''Сомма кыргыһыыта'' — түмүктэммит. 1916 сыллааха буолбут арҕаа фроҥҥа Сомма уонна Верден кыргыһыылара, ону кытары Илин фроҥҥа буолбут ''Брусилов кимэн киириитэ'' сэриигэ стратегическэй инициативаны [[Антанта]] өттүгэр оҕуннарбыттар. Элбэх ресурсалаах Антанта дойдулара ыарахан кыргыһыылар кэннилэриттэн сүүйүүлээх балаһыанньаҕа тахсыбыттар. |
||
* [[1920]] — "Дьахтар доруобуйатын харыстабылын туһунан" диэн [[РСФСР]] Доруобуйа харыстабылын уонна Юстиция наркоматтарын холбоһуктаах уураахтарынан Арассыыйаҕа аан дойдуга бастакынан [[аборт]] көҥүллэммит. 1936-1955 сылларга [[Сэбиэскэй Сойуус]]ка аборт бобулла сылдьыбыта. |
* [[1920]] — "Дьахтар доруобуйатын харыстабылын туһунан" диэн [[РСФСР]] Доруобуйа харыстабылын уонна Юстиция наркоматтарын холбоһуктаах уураахтарынан Арассыыйаҕа аан дойдуга бастакынан [[аборт]] көҥүллэммит. 1936-1955 сылларга [[Сэбиэскэй Сойуус]]ка аборт бобулла сылдьыбыта. |
||
19 устуруока: | 19 устуруока: | ||
== Өлбүттэр == |
== Өлбүттэр == |
||
* [[1922]] — [[Марсель Пруст]] — [[Франция]] суруйааччыта уонна |
* [[1922]] — [[Марсель Пруст]] — [[Франция]] суруйааччыта уонна кириитигэ, [[Сүппүт кэми көрдөөн]] (''À la recherche du temps perdu'') диэн үлэ ааптара буоларынан ордук биллэр. |
||
* [[1943]] — [[Лонгинов Владимир Денисович|Владимир Лонгинов]] (02.09.1919 төр.) — сержант, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, [[Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа]]. |
* [[1943]] — [[Лонгинов Владимир Денисович|Владимир Лонгинов]] (02.09.1919 төр.) — сержант, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, [[Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа]]. |
||
* [[1981]] — [[Окладников Алексей Павлович|Алексей Окладников]] — археолог, [[Азия]] былыргы култуураларын үөрэппит чинчийээччи, академик, [[РСФСР]], [[Бурятия|Бүрээт]] уонна [[Саха АССР]]-дарын науукаларынн үтүөлээх диэйэтэлэ, [[ССРС]] Судаарыстыбаннай Бириэмийэтин икки төгүллээх лауреата, [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]]. |
* [[1981]] — [[Окладников Алексей Павлович|Алексей Окладников]] — археолог, [[Азия]] былыргы култуураларын үөрэппит чинчийээччи, академик, [[РСФСР]], [[Бурятия|Бүрээт]] уонна [[Саха АССР]]-дарын науукаларынн үтүөлээх диэйэтэлэ, [[ССРС]] Судаарыстыбаннай Бириэмийэтин икки төгүллээх лауреата, [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]]. |
||
* [[2002]] — [[Болот Бейшеналиев]] — сэбиэскэй кэмнээҕи |
* [[2002]] — [[Болот Бейшеналиев]] — сэбиэскэй кэмнээҕи кинематографист, тыйаатыр уонна киинэ биллиилээх артыыһа. [[Кыргыстаан]] норуодунай артыыһа. Азиз Бейшеналиев диэн эмиэ [[Кыргыыстар|кыргыыс]] артыыһын төрөппүт аҕата. |
||
22:58, 17 Сэтинньи 2020 барыл
Сэтинньи 18 диэн Григориан халандаарыгар сыл 322-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 323-c күнэ). Сыл бүтүө 43 күн баар.
Бэлиэ күннэр
- Арассыыйа — Дед Мороз төрөөбүт күнэ
- Латвия — Тутулуга суох буолуу күнэ
- Узбекистан — Дойду былааҕын күнэ
- Украина — Украина Сэбилэниилээх күүстэрин сержанын күнэ.
Түбэлтэлэр
- 1723 — Екатеринбург куората олохтоммут күнэ. Бу күн ыраахтааҕы Бүөтүр I ыйааҕынан Исеть өрүһүгэр тутуллубут тимир уһаарар кириэппэс-собуот үлэтин саҕалаабыт, бастакы тимир баартыйата оҥоһуллубут. Кириэппэс-собуот императрица Екатерина I аатынан ааттаммыт.
- 1916 — Аан дойду бастакы сэриитин Арҕаа фронугар биир саамай улахан хаан тохтуулаах кыргыһыы — Сомма кыргыһыыта — түмүктэммит. 1916 сыллааха буолбут арҕаа фроҥҥа Сомма уонна Верден кыргыһыылара, ону кытары Илин фроҥҥа буолбут Брусилов кимэн киириитэ сэриигэ стратегическэй инициативаны Антанта өттүгэр оҕуннарбыттар. Элбэх ресурсалаах Антанта дойдулара ыарахан кыргыһыылар кэннилэриттэн сүүйүүлээх балаһыанньаҕа тахсыбыттар.
- 1920 — "Дьахтар доруобуйатын харыстабылын туһунан" диэн РСФСР Доруобуйа харыстабылын уонна Юстиция наркоматтарын холбоһуктаах уураахтарынан Арассыыйаҕа аан дойдуга бастакынан аборт көҥүллэммит. 1936-1955 сылларга Сэбиэскэй Сойууска аборт бобулла сылдьыбыта.
- 1927 — Дьарала диэн Арҕаа Хаҥалас сиригэр конфедералистар былаас бэрэстэбиитэллэрин кытта ытыаласпыттар. Бу күн Дьокуускайга «Саха омук» культурнай сырдатар уопсастыба мунньаҕар конфедералистары утарар уонна хомуньуустары өйүүр туһунан уураах ылыммыттар. Сэбилэниилээх күүһү туһанан бэйэлэрин санааларын туруорсуу Саха АССР экономикатыгар уонна култуурунай олоҕор-дьаһаҕар мэһэйдэри үөскэтэрин эппиттэр. Ол гынан баран резолюцияҕа бастаанньаны күүс өттүнэн хам баттыыр туһунан этиилэр киирбэтэхтэр.
- 2004 — Cэтинньи 15-18 күннэригэр Дьокуускайга Польша Өрөспүүбүлүкэтин наукатын уонна култууратын күннэрэ ыытыллыбыттар. Бу күннэр истэринэн «Польша киинэлэрэ» кинофестиваль, «Польша уонна Саха сирин историческай ситимнэрэ» төгүрүк остуол, Национальнай архыып пуондатыттан быыстапка тэриллибит.
Төрөөбүттэр
- 1937 — Гермоген Крымскай — Арассыыйа, СӨ наукаларын академияларын дьиҥнээх чилиэнэ, 1988—1992 сыллардаахха Саха сиринээҕи Наука киинин Президиумун бэрэстээтэлэ, физико-математическай наука дуоктара, профессор, Саха АССР билимин үтүөлээх диэйэтэлэ.
- 1965 — Раиса Лавернова — Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, СӨ култууратын туйгуна.
Өлбүттэр
- 1922 — Марсель Пруст — Франция суруйааччыта уонна кириитигэ, Сүппүт кэми көрдөөн (À la recherche du temps perdu) диэн үлэ ааптара буоларынан ордук биллэр.
- 1943 — Владимир Лонгинов (02.09.1919 төр.) — сержант, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа.
- 1981 — Алексей Окладников — археолог, Азия былыргы култуураларын үөрэппит чинчийээччи, академик, РСФСР, Бүрээт уонна Саха АССР-дарын науукаларынн үтүөлээх диэйэтэлэ, ССРС Судаарыстыбаннай Бириэмийэтин икки төгүллээх лауреата, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
- 2002 — Болот Бейшеналиев — сэбиэскэй кэмнээҕи кинематографист, тыйаатыр уонна киинэ биллиилээх артыыһа. Кыргыстаан норуодунай артыыһа. Азиз Бейшеналиев диэн эмиэ кыргыыс артыыһын төрөппүт аҕата.
|