Сэтинньи 18: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Otchut (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Otchut (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
8 устуруока: 8 устуруока:


== Түбэлтэлэр ==
== Түбэлтэлэр ==
* [[1723]] — [[Екатеринбург]] куората олохтоммут күнэ. Бу күн ыраахтааҕы [[Бүөтүр I]] ыйааҕынан Исеть өрүһүгэр тутуллубут тимир уһаарар кириэппэс собуот үлэтин саҕалаабыт, бастакы тимир баартыйата оҥоһуллубут. Кириэппэс собуот императрица Екатерина I аатынан ааттаммыт.
* [[1916]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ|Аан дойду бастакы сэриитин]] Арҕаа фронугар биир саамай улахан хаан тохтуулаах кыргыһыы — ''Сомма кыргыһыыта'' — түмүктэммит. 1916 сыллааха буолбут арҕаа фроҥҥа Сомма уонна Верден кыргыһыылара, ону кытары Илин фроҥҥа буолбут ''Брусилов кимэн киириитэ'' сэриигэ стратегическэй инициативаны [[Антанта]] өттүгэр оҕуннарбыттар. Элбэх ресурсалаах Антанта дойдулара ыарахан кыргыһыылар кэннилэриттэн сүүйүүлээх балаһыанньаҕа тахсыбыттар.
* [[1920]] — "Дьахтар доруобуйатын харыстабылын туһунан" диэн [[РСФСР]] Доруобуйа харыстабылын уонна Юстиция наркоматтарын холбоһуктаах уураахтарынан Арассыыйаҕа аан дойдуга бастакынан [[аборт]] көҥүллэммит. Сэбиэскэй Сойууска 1936-1955 сылларга аборт бобулла сылдьыбыта.
* [[1927]] — Дьарала диэн [[Арҕаа Хаҥалас]] сиригэр [[конфедералистар]] былаас бэрэстэбиитэллэрин кытта ытыаласпыттар. Бу күн Дьокуускайга [[«Саха омук» культурнай сырдатар уопсастыба]] мунньаҕар конфедералистары утарар уонна хомуньуустары өйүүр туһунан уураах ылыммыттар. Сэбилэниилээх күүһү туһанан бэйэлэрин санааларын туруорсуу Саха АССР экономикатыгар уонна култуурунай олоҕор-дьаһаҕар мэһэйдэри үөскэтэрин эппиттэр. Ол гынан баран резолюцияҕа бастаанньаны күүс өттүнэн хам баттыыр туһунан этиилэр киирбэтэхтэр.
* [[1927]] — Дьарала диэн [[Арҕаа Хаҥалас]] сиригэр [[конфедералистар]] былаас бэрэстэбиитэллэрин кытта ытыаласпыттар. Бу күн Дьокуускайга [[«Саха омук» культурнай сырдатар уопсастыба]] мунньаҕар конфедералистары утарар уонна хомуньуустары өйүүр туһунан уураах ылыммыттар. Сэбилэниилээх күүһү туһанан бэйэлэрин санааларын туруорсуу Саха АССР экономикатыгар уонна култуурунай олоҕор-дьаһаҕар мэһэйдэри үөскэтэрин эппиттэр. Ол гынан баран резолюцияҕа бастаанньаны күүс өттүнэн хам баттыыр туһунан этиилэр киирбэтэхтэр.
* [[2004]] сыллаахха сэтинньи 15-18 күннэригэр Дьокуускайга [[Польша|Польша Өрөспүүбүлүкэтин]] наукатын уонна култууратын күннэрэ ыытыллыбыттар. Бу күннэр истэринэн «Польша киинэлэрэ» кинофестиваль, «Польша уонна Саха сирин историческай ситимнэрэ» төгүрүк остуол, Национальнай архыып пуондатыттан быыстапка тэриллибит.
* [[2004]] Cэтинньи 15-18 күннэригэр Дьокуускайга [[Польша|Польша Өрөспүүбүлүкэтин]] наукатын уонна култууратын күннэрэ ыытыллыбыттар. Бу күннэр истэринэн «Польша киинэлэрэ» кинофестиваль, «Польша уонна Саха сирин историческай ситимнэрэ» төгүрүк остуол, Национальнай архыып пуондатыттан быыстапка тэриллибит.


== Төрөөбүттэр ==
== Төрөөбүттэр ==
* [[1937]] — [[Крымскай Гермоген Филиппович|Гермоген Крымскай]] — [[Арассыыйа науукатын академията|Арассыыйа]], [[СӨ науукаларын академията|СӨ наукаларын академияларын]] дьиҥнээх чилиэнэ, 1988—1992 сыллардаахха [[Саха сиринээҕи Наука киинэ|Саха сиринээҕи Наука киинин]] Президиумун бэрэстээтэлэ, физико-математическай наука дуоктара, профессор, Саха АССР билимин үтүөлээх диэйэтэлэ.
* [[1937]] — [[Крымскай Гермоген Филиппович|Гермоген Крымскай]] — [[Арассыыйа науукатын академията|Арассыыйа]], [[СӨ науукаларын академията|СӨ наукаларын академияларын]] дьиҥнээх чилиэнэ, 1988—1992 сыллардаахха [[Саха сиринээҕи Наука киинэ|Саха сиринээҕи Наука киинин]] Президиумун бэрэстээтэлэ, физико-математическай наука дуоктара, профессор, [[Саха АССР]] билимин үтүөлээх диэйэтэлэ.


== Өлбүттэр ==
== Өлбүттэр ==

02:56, 17 Сэтинньи 2020 барыл

Сэтинньи 18 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 322-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 323-c күнэ). Сыл бүтүө 43 күн баар.

Бэлиэ күннэр

  • Арассыыйа Арассыыйа — Дед Мороз төрөөбүт күнэ
  • Латвия Латвия — Тутулуга суох буолуу күнэ
  • Узбекистан Узбекистан — Дойду былааҕын күнэ
  • Украина Украина — Украина Сэбилэниилээх күүстэрин сержанын күнэ

Түбэлтэлэр

  • 1723Екатеринбург куората олохтоммут күнэ. Бу күн ыраахтааҕы Бүөтүр I ыйааҕынан Исеть өрүһүгэр тутуллубут тимир уһаарар кириэппэс собуот үлэтин саҕалаабыт, бастакы тимир баартыйата оҥоһуллубут. Кириэппэс собуот императрица Екатерина I аатынан ааттаммыт.
  • 1916Аан дойду бастакы сэриитин Арҕаа фронугар биир саамай улахан хаан тохтуулаах кыргыһыы — Сомма кыргыһыыта — түмүктэммит. 1916 сыллааха буолбут арҕаа фроҥҥа Сомма уонна Верден кыргыһыылара, ону кытары Илин фроҥҥа буолбут Брусилов кимэн киириитэ сэриигэ стратегическэй инициативаны Антанта өттүгэр оҕуннарбыттар. Элбэх ресурсалаах Антанта дойдулара ыарахан кыргыһыылар кэннилэриттэн сүүйүүлээх балаһыанньаҕа тахсыбыттар.
  • 1920 — "Дьахтар доруобуйатын харыстабылын туһунан" диэн РСФСР Доруобуйа харыстабылын уонна Юстиция наркоматтарын холбоһуктаах уураахтарынан Арассыыйаҕа аан дойдуга бастакынан аборт көҥүллэммит. Сэбиэскэй Сойууска 1936-1955 сылларга аборт бобулла сылдьыбыта.
  • 1927 — Дьарала диэн Арҕаа Хаҥалас сиригэр конфедералистар былаас бэрэстэбиитэллэрин кытта ытыаласпыттар. Бу күн Дьокуускайга «Саха омук» культурнай сырдатар уопсастыба мунньаҕар конфедералистары утарар уонна хомуньуустары өйүүр туһунан уураах ылыммыттар. Сэбилэниилээх күүһү туһанан бэйэлэрин санааларын туруорсуу Саха АССР экономикатыгар уонна култуурунай олоҕор-дьаһаҕар мэһэйдэри үөскэтэрин эппиттэр. Ол гынан баран резолюцияҕа бастаанньаны күүс өттүнэн хам баттыыр туһунан этиилэр киирбэтэхтэр.
  • 2004 — Cэтинньи 15-18 күннэригэр Дьокуускайга Польша Өрөспүүбүлүкэтин наукатын уонна култууратын күннэрэ ыытыллыбыттар. Бу күннэр истэринэн «Польша киинэлэрэ» кинофестиваль, «Польша уонна Саха сирин историческай ситимнэрэ» төгүрүк остуол, Национальнай архыып пуондатыттан быыстапка тэриллибит.

Төрөөбүттэр

Өлбүттэр