Ушу

Усуу диэн көрдөрүүлээх даҕаны, охсуулаах, тэбиилээх уонна тустуулаах даҕаны успуорт көрүҥэ. Кытай төрүт боотурун үөрэҕиттэн үөскээбит. 1949 сылга Кытайга төрүттэммитэ, Кытай төрүт боотурун үөрэҕэр олоҕуран, биир халыыпка сөп түбэhиннэриллибитэ. Ол иннинэ 1928 сылга Нан-дьиҥҥэ Дойду Урамньытын Киин Yнүстүүтэ айыллыбытыгар, онон-манан тарҕаммыт боотур үөрэҕин үгэстэрин сааhылаан көрбүттэрэ. Усуу диэн тиэримини кытайдар "сэриилэрин урамньыларыгар" тутталлар (武 "Wu" = сэрии, 术 "Shu" = урамньы, ускуустуба). Аныгы кэмҥэ, Аан Дойду Усуутун Бэдэрээссийэтин (АаДУБ) көмөтүнэн усуу аан дойду успуордун көрүҥэ буолбута. Хас икки сыл аайы АаДУБ Аан Дойду Усуутун Чөмпүйэнээтин тэрийэр; Аан Дойду маҥнайгы Чөмпүйэнээтэ 1991 сылга Бэйдьиҥҥэ буолбута, онно Yөн Бэнчиҥ кыайбыта.