Дмитриев Иннокентий Аксентьевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
TumatUola (ырытыы | суруйуу)
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
эбии
1 устуруока: 1 устуруока:
'''Дмитриев Иннокентий Аксентьевич''' (Сиэн Чолбодук) — суруйааччы, драматург, тылбаасчыт.
[[Билэ:Дмитриев Иннокентий Аксентьевич.jpg|200px|thumb|right|Дмитриев Иннокентий Аксентьевич]]
'''Дмитриев Иннокентий Аксентьевич''' (Сиэн Чолбодук) (12.04.1931—16.05.2013) — суруйааччы, драматург, тылбаасчыт.


== Олоҕун олуктара ==
== Олоҕун олуктара ==
* [[1931]] сыллаахха [[муус устар 12]] күнүгэр [[Ньурба улууһа|Ньурба оройуонугар]] [[Ньурбачаан|Ньурбачааҥҥа]] төрөөбүтэ.
* [[1931]] сыллаахха [[муус устар 12]] күнүгэр [[Ньурба улууһа|Ньурба оройуонугар]] Хордоҕойго (билигин [[Ньурбачаан]]) төрөөбүтэ. Оҕо сааһа сэрии ыар сылларыгар ааспыта, сэрии тулаайаҕа, аҕата Аҕа дойду көмүскэлин иһин олоҕун толук уурбут.
* 1950 сыллаахха Дьокуускайдааҕы пединститут иһинэн педрабфагы бүтэрэн баран Уус Маайа улууһугар Нуотара, Майда оскуолаларыгар учууталлаабыт.
* 1950 с. — Дьокуускай пединститутун иһинэн педрабфак бүтэрбитэ.
* 1953—1957 сс. — Ньурбаҕа Куочай сэттэ кылаастаах оскуолатыгар дириэктэринэн үлэлээбит.
* 1962 с. — [[Саха государственнай университета|Саха государственнай университет]] саха тылын уонна литературатын факультетын бүтэрбитэ.
* 1962 с. — [[Саха государственнай университета|Саха государственнай университет]] саха салаатын бүтэрбит.
* 1962 с. — Саха драматическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйинэн анаммыт.
* 1962 с. — Саха драматическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйинэн анаммыт.
* Ол кэннэ 7 сыл культура министерствотыгар искусство инспекторынан үлэлээбит.
* Ол кэннэ 7 сыл культура министерствотыгар искусство инспекторынан үлэлээбит.
* 1969 сылтан П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйэ.
* 1969 сылтан өлүөр диэри — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйэ.
* 2001 с. — Россия суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
* 2001 с. — Россия суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
* [[2013]] сыл [[ыам ыйын 16]] күнүгэр өлбүтэ.
* [[2013]] сыл [[ыам ыйын 16]] күнүгэр өлбүтэ.
17 устуруока: 19 устуруока:
Пьесалара Саха театр, Ньурба норуодунай театрын о. д. а. театрдар сценаларыгар туруоруллаллар.<br />
Пьесалара Саха театр, Ньурба норуодунай театрын о. д. а. театрдар сценаларыгар туруоруллаллар.<br />
Пьесаларын хомуурунньуктара: «Черное письмо» (1999), «Земная суть моя» (2000), «Изба с привидениями» (2001): кэпсээннэрин хомуурунньуктара: «Подснежник» (2002), «Хордоҕой» (2003), «В сторону дневного стояния солнца» (2004), «Девять рассказов» (2004), «Богиня Мичийэ» (2006) бэчээттэммиттэрэ.
Пьесаларын хомуурунньуктара: «Черное письмо» (1999), «Земная суть моя» (2000), «Изба с привидениями» (2001): кэпсээннэрин хомуурунньуктара: «Подснежник» (2002), «Хордоҕой» (2003), «В сторону дневного стояния солнца» (2004), «Девять рассказов» (2004), «Богиня Мичийэ» (2006) бэчээттэммиттэрэ.
==== «Ньургуһуннар» ырыа ====
Саха норуотун уоһуттан түспэккэ ылланар өлбөт үйэлээх «Ньургуһуннар» ырыа ааптара<ref>[http://sanaalar.ru/v/varlamova-anastasia/1309-.html Ырыа кырдала:Ньургуһуннар]</ref>.
{{Цитата|<poem>''Хара сир устун саас маҥнай''
''Хааман иһэр кэрэтиэн!''
''Сэрэммиттии аргыый аҕай''
''Сири көрөн иһэбин.''</poem>}}


== Наҕараадалара уонна ытык ааттара ==
== Наҕараадалара уонна ытык ааттара ==
* Саха Өрөспүүбүлүкэтин искусствотын үтүөлээх деятелэ (1994)
* Саха Өрөспүүбүлүкэтин искусствотын үтүөлээх деятелэ (1994)
* «Гражданская доблесть» ураты Бэлиэ (2005)
* «Гражданскай килбиэн» ураты Бэлиэ (2005)
* Ньурба улууһун Ытык Киһитэ

== Аатын үйэтитии ==
И. А. Дмитриев — Сиэн Чолбодук кэриэһигэр Дьөгүөр Бөтүрүөп анаабыт «Сүтүк» хоһооно<ref>[http://sakhatheatre.ru/index.php?newsid=327 Саха Академический Театр им. П. А. Ойунского:Иннокентий Аксентьевич Дмитриев — Сиэн Чолбодук]</ref>.
{{Цитата|<poem>'''''С'''үтүк, ыарахан сүтүк,''
'''И'''һийдэ Тыйаатыр саалата.
'''Э'''тэргэ ыарахан, истэргэ ыарахан
'''Н'''өрүйдэ дуу, хара сиргэ, ньургуһун?

'''Ч'''олбоннуу сыдьаайбыт олоҕуҥ
'''О'''ҥкулун булбута бу манна,
'''Л'''ыҥкыныыр Эн дууһаҥ кылларын
'''Б'''арытын арыйта — Тыйаатыр!
'''О'''л онтон тыллаҥҥын сахалыы саҥартыҥ
'''Д'''ойдугун аатырпыт «…хампа күөх кытылы…»
'''У'''мустуҥ муораҕа — далайга Эн көттүҥ
'''''К'''ирискин бу Сиргэ алҕааҥҥын хааллардыҥ!''</poem>}}


== Быһаарыылар ==
== Быһаарыылар ==
28 устуруока: 53 устуруока:
== Сигэлэр ==
== Сигэлэр ==
* [http://sakhatheatre.ru/index.php?newsid=12 Саха Академический Театр им. П. А.Ойунского:Дмитриев Иннокентий Аксентьевич (Сиэн Чолбодук)]
* [http://sakhatheatre.ru/index.php?newsid=12 Саха Академический Театр им. П. А.Ойунского:Дмитриев Иннокентий Аксентьевич (Сиэн Чолбодук)]
* [http://sakhatheatre.ru/index.php?newsid=327 Саха Академический Театр им. П. А. Ойунского:Иннокентий Аксентьевич Дмитриев — Сиэн Чолбодук]


{{Bio-stub}}
{{Bio-stub}}
34 устуруока: 60 устуруока:
[[Категория: Муус устар 12 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория: Муус устар 12 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория: Ньурба улууһугар төрөөбүттэр]]
[[Категория: Ньурба улууһугар төрөөбүттэр]]
[[Категория:2013 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:Ыам ыйын 16 күнүгэр өлбүттэр]]
[[Категория:Саха суруйааччылара]]
[[Категория:Саха суруйааччылара]]
[[Категория:Тылбаасчыттар]]
[[Категория:Театр]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]

15:25, 24 Ыам ыйын 2013 барыл

Дмитриев Иннокентий Аксентьевич

Дмитриев Иннокентий Аксентьевич (Сиэн Чолбодук) (12.04.1931—16.05.2013) — суруйааччы, драматург, тылбаасчыт.

Олоҕун олуктара

  • 1931 сыллаахха муус устар 12 күнүгэр Ньурба оройуонугар Хордоҕойго (билигин Ньурбачаан) төрөөбүтэ. Оҕо сааһа сэрии ыар сылларыгар ааспыта, сэрии тулаайаҕа, аҕата Аҕа дойду көмүскэлин иһин олоҕун толук уурбут.
  • 1950 сыллаахха Дьокуускайдааҕы пединститут иһинэн педрабфагы бүтэрэн баран Уус Маайа улууһугар Нуотара, Майда оскуолаларыгар учууталлаабыт.
  • 1953—1957 сс. — Ньурбаҕа Куочай сэттэ кылаастаах оскуолатыгар дириэктэринэн үлэлээбит.
  • 1962 с. — Саха государственнай университет саха салаатын бүтэрбит.
  • 1962 с. — Саха драматическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйинэн анаммыт.
  • Ол кэннэ 7 сыл культура министерствотыгар искусство инспекторынан үлэлээбит.
  • 1969 сылтан өлүөр диэри — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйэ.
  • 2001 с. — Россия суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
  • 2013 сыл ыам ыйын 16 күнүгэр өлбүтэ.

Айар үлэтэ

Тылбаасчыт

30-н тахса араас омук драматын тылбаастаабыта. Ол иһигэр, пьесалар «Обжалованию не подлежит» Т. Абдумомунов, «Нэркэс» И. Юмагулов, «Белое платье матери» Ш. Хусаинов, «Черт в сундуке» Ц. Шагжин, «Проделки Долумы» Ч. Ойдов, «В ночь лунного затмения» М. Карим, «Желанный голубой берег мой» Ч. Айтматов пьесалара о. д. а.

Драмалара

Пьесалара Саха театр, Ньурба норуодунай театрын о. д. а. театрдар сценаларыгар туруоруллаллар.
Пьесаларын хомуурунньуктара: «Черное письмо» (1999), «Земная суть моя» (2000), «Изба с привидениями» (2001): кэпсээннэрин хомуурунньуктара: «Подснежник» (2002), «Хордоҕой» (2003), «В сторону дневного стояния солнца» (2004), «Девять рассказов» (2004), «Богиня Мичийэ» (2006) бэчээттэммиттэрэ.

«Ньургуһуннар» ырыа

Саха норуотун уоһуттан түспэккэ ылланар өлбөт үйэлээх «Ньургуһуннар» ырыа ааптара[1].

«

Хара сир устун саас маҥнай
Хааман иһэр кэрэтиэн!
Сэрэммиттии аргыый аҕай
Сири көрөн иһэбин.

»

Наҕараадалара уонна ытык ааттара

  • Саха Өрөспүүбүлүкэтин искусствотын үтүөлээх деятелэ (1994)
  • «Гражданскай килбиэн» ураты Бэлиэ (2005)
  • Ньурба улууһун Ытык Киһитэ

Аатын үйэтитии

И. А. Дмитриев — Сиэн Чолбодук кэриэһигэр Дьөгүөр Бөтүрүөп анаабыт «Сүтүк» хоһооно[2].

«

Сүтүк, ыарахан сүтүк,
Иһийдэ Тыйаатыр саалата.
Этэргэ ыарахан, истэргэ ыарахан
Нөрүйдэ дуу, хара сиргэ, ньургуһун?

Чолбоннуу сыдьаайбыт олоҕуҥ
Оҥкулун булбута бу манна,
Лыҥкыныыр Эн дууһаҥ кылларын
Барытын арыйта — Тыйаатыр!
Ол онтон тыллаҥҥын сахалыы саҥартыҥ
Дойдугун аатырпыт «…хампа күөх кытылы…»
Умустуҥ муораҕа — далайга Эн көттүҥ
Кирискин бу Сиргэ алҕааҥҥын хааллардыҥ!

»

Быһаарыылар


Сигэлэр