Чыҥыс Хаан: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Addbot (ырытыы | суруйуу)
к Bot: Migrating 118 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q720 (translate me)
Addbot (ырытыы | суруйуу)
к Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q720 (translate me)
31 устуруока: 31 устуруока:
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Категория:Сахалар историялара]]
[[Категория:Сахалар историялара]]

[[min:Jenghis Khan]]
[[pms:Gengis Khan]]
[[vec:Genghis Khan]]

12:28, 9 Кулун тутар 2013 барыл

Чыҥыс Хаан
Монгол Империятын Хаҕана
(Монголлар Хааннара)
Reign 1206–1227
Coronation 1206 Курултайга, Онон өрүс, Монголия
Full name
Чыҥыс Хаан
(төрөөбүт аата: Тэмүдьин)
Монгол бичигинэн.
Titles Хаан, Хаҕан
Born c. 1162
Birthplace Khentii Mountains, Монголия
Died 1227 (65 сааhыгар)
Successor Үгэдэй Хаан

Чыҥыс Хаан (1116-1227 cc.) диэн монголлары түмпүт хаан, бүтүн дьон историятын империяларыттан саамай улахан - Монгол Империятын - тэрийээччитэ уонна бастакы баhылыга. Төрөөбүт аата - Тэмүдьин (монг. Тэмүүжин). Чыҥыс Хаан аҕата, Дьөһөгөй-Баатыр, бөрдьигин ууhун баhылыга. Ийэтэ, Одьулуун, ольхунут ууhуттан төрүттээх.

Чыҥыс Хаан элбэх көс монгол уонна түүр үөрдэрин бииргэ түмэн Монгол Империятын тэрийбитэ. Ол кэнниттэн Илин уонна Орто Азия дойдуларыгар кимэн киирини саҕалаабыта. Кини олоҕун тухары монголлар Азия улахан өттүн баhылаабыттара.

Чыҥыс Хаан 1227 с. тангуттар сирдэрин баhылаан баран өлбүтэ. Кинини ханна эрэ Монголияҕа кистээн көмпүттэрэ. Кини туйаҕын хатарааччылара Монгол Империятыгар билиҥҥи Кытай уонна Россия үгүс сирдэрин, Соҕуруу Азия, Илин Эуропа уонна Орто Илин дойдуларын бас билиннэрбиттэрэ.

Онон өрүс, Монголия. Тэмүдьин төрөөбүт уонна улааппыт сирэ.