Чыҥыс Хаан: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
к r2.7.2+) (робот эптэ: udm:Чингисхан |
к r2.7.3) (бот изменил: sk:Džingischán на sk:Čingischán |
||
124 устуруока: | 124 устуруока: | ||
[[sh:Džingis Kan]] |
[[sh:Džingis Kan]] |
||
[[simple:Genghis Khan]] |
[[simple:Genghis Khan]] |
||
[[sk: |
[[sk:Čingischán]] |
||
[[sl:Džingiskan]] |
[[sl:Džingiskan]] |
||
[[so:Jinkis Khan]] |
[[so:Jinkis Khan]] |
20:38, 24 Ахсынньы 2012 барыл
Чыҥыс Хаан | |
---|---|
Монгол Империятын Хаҕана (Монголлар Хааннара) | |
Reign | 1206–1227 |
Coronation | 1206 Курултайга, Онон өрүс, Монголия |
Full name |
Чыҥыс Хаан (төрөөбүт аата: Тэмүдьин) Монгол бичигинэн. |
Titles | Хаан, Хаҕан |
Born | c. 1162 |
Birthplace | Khentii Mountains, Монголия |
Died | 1227 (65 сааhыгар) |
Successor | Үгэдэй Хаан |
Чыҥыс Хаан (1116-1227 cc.) диэн монголлары түмпүт хаан, бүтүн дьон историятын империяларыттан саамай улахан - Монгол Империятын - тэрийээччитэ уонна бастакы баhылыга. Төрөөбүт аата - Тэмүдьин (монг. Тэмүүжин). Чыҥыс Хаан аҕата, Дьөһөгөй-Баатыр, бөрдьигин ууhун баhылыга. Ийэтэ, Одьулуун, ольхунут ууhуттан төрүттээх.
Чыҥыс Хаан элбэх көс монгол уонна түүр үөрдэрин бииргэ түмэн Монгол Империятын тэрийбитэ. Ол кэнниттэн Илин уонна Орто Азия дойдуларыгар кимэн киирини саҕалаабыта. Кини олоҕун тухары монголлар Азия улахан өттүн баhылаабыттара.
Чыҥыс Хаан 1227 с. тангуттар сирдэрин баhылаан баран өлбүтэ. Кинини ханна эрэ Монголияҕа кистээн көмпүттэрэ. Кини туйаҕын хатарааччылара Монгол Империятыгар билиҥҥи Кытай уонна Россия үгүс сирдэрин, Соҕуруу Азия, Илин Эуропа уонна Орто Илин дойдуларын бас билиннэрбиттэрэ.