Арассыыйа импиэрийэтэ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
к r2.7.1) (робот уларытта: ru:Российская империя |
к r2.7.1) (робот эптэ: diq:İmparatoriya Rusya |
||
30 устуруока: | 30 устуруока: | ||
[[da:Russiske Kejserrige]] |
[[da:Russiske Kejserrige]] |
||
[[de:Russisches Kaiserreich]] |
[[de:Russisches Kaiserreich]] |
||
[[diq:İmparatoriya Rusya]] |
|||
[[el:Ρωσική Αυτοκρατορία]] |
[[el:Ρωσική Αυτοκρατορία]] |
||
[[en:Russian Empire]] |
[[en:Russian Empire]] |
21:34, 3 Тохсунньу 2012 барыл
Арассыыйа импиэрийэтэ (нууч. Росси́йская импе́рия, Халыып:Lang-ru-dor) — 1721 сыллаахтан 1917 сыллааҕы Олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ буолан Арассыыйа өрөспүүбүлүкэтэ тэриллиэр диэри баар буола сылдьыбыт судаарыстыба.
Импиэрийэ аатын Арассыыйаҕа 1700—1721 сыллардааҕы Хотугу сэрии кэнниттэн Петр I иҥэрбитэ[1].
Аан бастаан импиэрийэ киин куоратынан Санкт-Петербург (1721—1728) буолбута, онтон Москуба (1728—1730), онтон эмиэ Санкт-Петербург (1730 буолбуттара (1914 сыллаахха Петроград диэн ааттаммыта).
Арассыыйа импиэрийэтэ урут үөскүү сылдьыбыт судаарыстыбалартан сирин иэнинэн үһүс миэстэҕэ турар: Британия уонна Монгуол импиэрийэлэрин кэнниттэн — Хотугу муустаах байҕалтан Хара муораҕа дылы, Баалтикаттан Чуумпу акыйааҥҥа дылы. Импиэрийэ баһылыга — бүтүн Арассыыйа императора 1905 сыллаахха дылы тугунан да хааччахтаммат былаастаах этэ.
1917 сыл балаҕан ыйын 1 (14) күнүгэр Арассыыйа Быстах бырабыыталыстыбата дойдуну өрөспүүбүлүкэ быһыытынан биллэрбитэ[2] (де факто Арассыыйа эрдэ, Олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ кэнниттэн өрөспүүбүлүкэ буолбута). Ол да буоллар импиэрийэ сокуон салаатын былааһа — Государственнай Дуума алтынньы 6 (19) күнүгэр эрэ ыһыллыбыта.