Дапсы (киһи)

Дапсы, Михаил Петрович Алексеев — биллиилээх саха лингвиһа, филологическай ноуука хандьыдаата, араадьыйаҕа биэрии ааптара.

Саха тыла ыраас, туруктаах буоларыгар элбэх сыратын биэрбит киһи, Саха араадьыйатыгар «Биһирэм тыл» диэн өрөбүл аайы тахсар биэриилээх.

1937 с. Үөһээ Бүлүү Боотулуутуттан Оноҕоччут нэһилиэгиттэн төрүттээх, 1943 сыллаахха Бүлүү куорат оҕотун дьиэтигэр ииттэрэ биэрбиттэр.

1945 с. Боотулуу 7 кыл. оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ. 1954-57 сс. Үөһээ Бүлүү Ис. Барахов аатынан орто оскуолаҕа үөрэммитэ. 1957-62 сс. СГУ саха тылын салаатын маҥнайгы бүтзрээччи. 1962 сылтан Хоро 8 кыл., Далыыр, Үөһээ Бүлүү орто, киэһээҥҥи оскуолатын учуутала, хомсомуол кэмитиэтигэр оскуола салаатын сэбиэдиссэйэ. 1965 с. Тыл, литература, история институтугар үлэлиир. 2 сыл горисполкомҥа инженер дуоһунаһыгар олорбута. 2 сыл «Эдэр коммунист», 13 сыл «Кыым» хаһыакка үлэлээбитэ. 1982 с. ССРС Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ буолбута. 1989 с. «Түөлбэ тылын тылдьытыгар» кыттыгас үлэтин салҕыырга ТЛИИ кэлбитэ. Билигин CP НА ГЧИ-гэ номуука аҕа үлэһитэ. «Кыым» уонна «Эдэр коммунист» хаһыаттарга үлэлээбитэ.

2000 с. «Саха тылын култуурата: тыл үйэлээх үгэһиттэн туорааһын» диэн тиэмэҕэ хандьытаатыскай дьиссэртээссийэ комүскээн, учуонай истиэпэнин ылбыта. 1992 сылтан Өрөспүүбүлүкэ араадьыйатыгар «Биһирэм тыл» диэн биэриини ыытар. «Сүр тостубатын», «Уус — кыһатынан, суруйааччы — тылынан», «Дапсы биһирэм тыла» (А.С.Саввинов киирии тыла), «Биһирэм тыл» 500 биэриитэ» диэн кинигэ автора. Түөлбэ тылыгар икки тылдьыты оҥорууга кыттыылаах.

2006 с. «Саха тылын үйэлээх үгэһин тылдьыта» үлэтэ тахсыбыта.

«Кырастаньыын килбиэнэ», «Учууталлар учууталлара», «Үтүөнү билинии» диэн наҕараадалаах.