Кемерово уобалаһа

Кемерово уобалаһа

Кемерово уобалаһын былааҕа Кемерово уобалаһын гиэрбэтэ
Киин куората	Кемерово
Иэнэ	95 500 км²
Дьонун ахсаана	2 821 900 (2009)
Федеральнай уокуруга	Сибиир
Экономическай оройуона	Арҕаа-Сибиир
Ил тыла	Нуучча тыла
Губернатор	Аман Тулеев
Уобалас сэбиэтин Бэрэстээтэлэ
Кэм зоната	Халыып:MSK+3

Кемерово уобалаһа, (Нууччалыы: Кемеровская область) - Российскай Федерация субъега. Киин куората — Кемерово.

География

Хоту өттө дэхси сир, онтон соҕурууҥҥута хайалаах дойду, Алтаай уонна Сайаан хайа системаларын кытыыларыгар сытар, уобалас иһигэр Кузнецкай хайалара, Салаир хайалара уонна Шория хайалара бааллар. Уобалас кэтитэ: хотуттан соҕурууга: 500 км, арҕааттан илиҥҥэ: 300 км.

Климат

Клиимата континентаальнай - уһун, тымныы кыһын уонна кылгас сылаас сайын. Орто температууралар: тохсунньуга −17 … −20 °C, от ыйыгар +17 … +18 °C. Халлаан уутун түһуүүтэ, сылга: дэхси сиргэ 300 мм, хайаларга 1000 (сороҕор үрдүк) мм.

Сир баайа

Таас уонна буурай чохтор хостоноллор (аатырбыт КУЗБАСС), тимир уонна полиметаал уруудалар, кыһыл көмүс, фосфориттар уонна араас тутуу материаллара.

История

Уруук сүрүн нэһилиэнньэтэ шор уонна телеут омуктар эбиттэр. 1618 сылтан нууччалар олохсуйан саҕалаабыттара. Уобалас бэйэто 1943-үс сылга тэриллибитэ, ССРС Үрдүк Сэбиэтин Президиумун уурааҕынан.

Экономика

Уобаласка улаханнык сайдыыллыбыт таас чох хостуур промышленнастаах. Сылга 150 мөл. туонна таас чох сиртэн хостонор. Тимиир ууллары (өҥнөөх уонна хара), машиностроение, химия.

Демография

Алта саамай элбэх ахсааннаах омуктар, 2002 сыллах биэрэпис көрдөрүүтүнэн:

• Нууччалар — 2664816
• Татаардар — 51030
• Украинестар — 37622
• Ниэмэстэр — 35965
• Чуваштар — 15480
• Шордар — 11554

Сигэлэр

• Народнай депутааттарын сэбиэтин саайта (нуучч.)
• Уобалас администрациятын саайта (нуучч.)