Рашидун Халифат

Рашидун халифат (араб. اَلْخِلَافَةُ ٱلرَّاشِدَةُ‎, аль-Хилафа ар-Рашида), ислам итэҕэлин төрүттээччи Муһаммат өлбүтүн кэннэ төрүттэммит бастакы түөрт бөдөҥ халифаттартан бастакылара. Бу халифаты 632 сылтан (хиджра 11 сыла) саҕалаан түөрт халиф (утумнааччы) бэйэ-бэйэлэрин солбуйан салайбыттара. Сунниттар бу түөрт халиф салайыытын Рашидун диэн ааттыыллар, эбэтэр «Сөпкө салаллар» халифтар (اَلْخُلَفَاءُ ٱلرَّاشِدُونَ, аль-Хулафах ар-Рашидун). Бу тиэрмини шиит ислама туттубат, тоҕо диэтэххэ шиит мусульмааннар бастакы үс халиф баһылыктары билиммэттэр.

Рашидун халифат 25 сыл иһигэр ыаллыы сытар дойдулары кыайталаан түргэнник тэнийбитэ, онтон биэс сыл тухары былааһы былдьаһыы буолбута. Рашидун аармыйата муҥутуу сайдар кэмигэр 100 000 тахса киһилээх этэ. 650-с сылларга, Аравия тумул арыытыгар эбии хоту диэки Леванты Закавказьеҕа диэри баһылаабыта; арҕаа диэки — Хотугу Африканы Эгиипэттэн билиҥҥи Туниска диэри; илин диэки — Киин Азияҕа уонна Соҕуруу Азияҕа Ираан хапталын. Рашидун халифтарын курайшит биис-уустарын бас-көс дьонун шура диэн ааттанар бөлөҕө (شُـوْرَى , «Сүбэ») талара.