Илларионов Василий Васильевич

Илларионов, Василий Васильевич — олоҥхону үөрэтээччи, фольклорист, тыл үөрэҕин билимин дуоктара, бэрэпиэссэр, СГУ саха билэлиэгийэтин уонна култууратын бакылтыатын 2002–2007 с.с. дэкээнэ, ХИФУ Хотугулуу–Илиҥҥи норуоттар тылларын уонна култуураларын үнүстүүтүн фольклор хаапыдыратын сэбиэдиссэйэ, СӨ билимин үтүөлээх дьайыксыта, РФ үрдүк үөрэхтээhинин бочуоттаах үлэhитэ.

Василий Илларионов 1946 сыллаахха балаҕан ыйын 8 күнүгэр Сунтаар оройуонун Күүкэй нэһилиэгэр төрөөбүтэ.

Саха үнүбэрситиэтин 1973 сыллаахха бүтэрэн баран Бүлүүтээҕи педагогика училищетыгар үлэлээбитэ. Онтон билим үлэһитин быһыытынан Гуманитарнай чинчийии үнүстүүтүгэр (Дьокуускай) улэлээбитэ. 1995 сылтан Саха государственнай университетыгар саха билэлиэгийэтин уонна култууратын бакылтыатыгар үлэлиир. 2003 сыллаахха дэкээнинэн талыллыбыта.

1981 сыллаахха Алма-Атаҕа Тыл уонна литэрэтиирэ үнүстүүтүгэр "Искусство якутских олонхосутов" диэн хандьыдаат диссэртээссийэтин көмүскээбитэ. "Сказительство в системе фольклорной традиции народа саха" диэн дуоктарскай диссэртээссийэтин Улан-Удэ куоракка (Бурятия) 1997 сыллаахха көмүскээбитэ.

Библиография[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Искусство якутских олонхосутов: автореферет дис. канд. филол. наук / Акад. наук Каз. ССР, Ин—т лит. и искусства. — Алма—Ата, 1981. — 25 с.
Искусство якутских олонхосутов: монография / ред.: С. Н. Азбелев, Н. В. Емельянов; Ин-т яз. лит. и истории Якут. фил. СО АН СССР. — Якутск: Кн. изд-во, 1982. — 128 с.
Туругуруу ыһыахтара — Концепция национального праздника ысыах / в соавторстве с Л. А. Афанасьевым. — Якутск, 1992
Сергей Зверев — түһүлгэ тойуксута / «Ньургуһун» айар түмсүү. — Сунтаар, 1992. — 14 с.
Якутский героический эпос «Кыыс Дэбилийэ» / Росс. акад. наук, Сиб. отд-е, Ин-т филологии; Новосибирск: Наука, 1993. — 330 с. — (Памятники фольклора народов Сибири и Дальнего Востока).
Сунтаар оһуокайа / М. В.Николаеваны кытта; Бүтүн Россиятааҕы культура фондата. — Дьокуускай: Ситим, 1994. — 95 с.
Куорат оһуокайдьыттара / В. В. Илларионов, К. Д. Уткин; Дьокуускай куорат мэриятын культураҕа салалтата, «Опускай» о-вота. — Дьокуускай: Ситим, 1995. — 80 с. Запевалы осуохайа. В данной книге рассказывается о деятельности общества «Осуохай», об его участниках, даны образцы их запевов.
Якутский героический эпос «Могучий Эр Соротох» / Рос. акад. наук, Сиб. отд-ние, Ин-т филологии; [авт.—сост.: В. В. Илларионов; отв. ред.: Н. А. Алексеев, Н. В. Емельянов]. — Новосибирск: Наука, 1996. — 440 с. — (Памятники фольклора народов Сибири и Дальнего Востока).
Сказительство в системе фольклорной традиции народа саха /В. В. Илларионов: [дис. в виде науч. докл. на соиск. учен. степ, д-ра фил. наук]. — Якутск, 1997. — 53 с. [к69392 — НБ ЯГУ]
Олоҥхоһут А. С. Васильев олоҕо уонна айар үлэтэ / В. В. Илларионов; М. К. Аммосов аатынан Саха гос. ун-та, Саха филологиятын уонна культуратын фак., фольклор уонна терут культура кафедрата. — Дьокуускай, 2000. — 120 с. Жизнь и творчество олонхосута А. С. Васильева. [як50035, як50036, як50037 — НБ РС(Я)]. Студеннарга, учууталларга, норуот тылынан айымнъытын кэрэхсээччилэргэ аналлаах.
Саха сиэрин-туомун айымньылара = Обрядовая поэзия саха (якутов). Т. 24 / Рос. акад. наук, Сиб. отд-ние, Ин-т филологии, Акад. наук Респ. Саха (Якутия), Ин-т гуманит. исслед.; [авт.—сост.: В. В. Илларионов, Н. А. Алексеев, П. Е. Ефремов; отв. ред. Н. В. Емельянов; вступ. ст. Н. А. Алексеева, Е. Н. Кузьминой, Н. Н. Тобурокова]. — Новосибирск: Наука, 2003. — 512 с., ил., + компакт-диск. — (Памятники фольклора народов Сибири и Дальнего Востока). Том представляет собой первую полную публикацию 86 текстов (75 — впервые) заклинаний, благословений, благопожеланий, гимнов в честь якутских божеств, покровителей айыы, связанных с традиционными якутскими обрядами на якутском языке с параллельным их переводом на русский язык.
Традиция Чурапчинских олонхосутов / В. В. Илларионов. — Чурапча, 2003. — 10 с. — Текст якут.
Оччугуй Уйбаан аман өһө / В. В. Илларионов; эпп. ред. С. Т. Яковлев. — Дьокуускай: Бичик, 2004. — 152 с. Заветное слово Ивана Оччугуйа.

Бу үлэҕэ Нестеров Иван Иванович — Оччугуй Уйбаан олоҕун олуктара, Амма улууһун Алтан нэһилиэгин былыргыта уонна билиҥҥитэ сырдатыллар, сиэр—туом үгэстэрэ, норуот тылынан айымньытын холобурдара киирдилэр.

Дьааҥы олоҥхоһуттарын үгэстэрэ / В. В. Илларионов. — Дьокуускай: Бичик, 2006.
Олоҥхо алыптаах эйгэтэ / В. В. Илларионов; отв. ред. Н. А. Алексеев. — Дьокуускай: Бичик, 2006.
Эпическое сказительство народа саха / В.В. Илларионов; отв. ред. Н.А. Алексеев. —— Новосибирск: Наука, 2006.
Якутские народные сказки / Рос. акад. наук, Сиб. отд-ние, Ин-т филологии, Ин-т гуманит. исслед. акад. наук Респ. Саха (Якутия); [авт.- сост. В. В. Илларионов; отв. ред. Ю. И. Смирнов]. — Новосибирск: Наука, 2006. —