Абаҕыыныскай

{{{Аата}}}
	{{{Аата}}}
Дойдута:	Сэбиэт Социалист Республикалар Холбоhуга
Дьарыга:	{{{Дьарыга}}}

Кудрин Архип Георгиевич — Абаҕыыныскай (20.01.1907—22.09.1960) — саха бэйиэтэ, тылбаасчыт.

Олоҕун олуктара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1907 сыллаахха тохсунньу 20 күнүгэр Абаҕаҕа дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ (билигин Өлүөхүмэ улууһа) төрөөбүт. Абаҕа алта кылаастаах оскуолатын бµтэрэн баран, Дьокуускайдааҕы учуутал техникумугар, онтон Иркутскайдааҕы педагогическай институкка үөрэммитэ.
Кэккэ сылларга учууталынан, Саха Сирин суруйааччыларын Сойууһун салалтатын эппиэттиир сэкиритээринэн, өр кэмҥэ уус-уран литэрэтиирэ эрэдээктэринэн үлэлээбитэ.
Сэрии сылларыгар Сэбиэскэй Аармыйа кэккэтигэр сулууспалаабыта, Японияны кытта сэриигэ кыттыбыта.
1960 сыллаахха балаҕан ыйын 22 күнүгэр өлбүтэ.

Айар үлэтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Бастакы кинигэтэ «Ырыа-хоһоон» 1927 сыллаахха тахсыбыта. Кини отуттан тахса сыллаах айар үлэтин устатыгар бэрт үгүс ырыалары, хоһооннору, поэмалары суруйан барыта 20-н тахса тус-туспа кинигэлэри таһаартарбыта. Оҕолорго анаан үгүс айымньылары суруйбута, учебниктары оҥортообута. Нуучча тылыттан Пушкин, Маяковскай, Тургенев, М. Горькай, В. Лебедев-Кумач, К. Чуковскай, С. Михалков, А. Барто айымньыларын тылбаастаабыта.

Дьоно-сэргэтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Бастакы кэргэнэ Михалева Дарья, биир уол оҕоломмуттара 5 саастааҕар өлбүт.
Иккис кэргэнэ Неустроева Анна Михайловна (Үөһээ Бүлүүттэн төрүттээх)
Убайа Кудрин Митрофан Георгиевич
Эдьиийэ Кудрина-Дорофеева Елена Георгиевна
Иккис кэргэниттэн кыргыттара:
Юдиана Архиповна Кудрина-Абагинская (18.12.1948 төр., биир уоллаах)
Айталина Архиповна Кудрина-Абагинская (08.09.1950-22.01.2001), бастакы кэргэниттэн уол, иккис кэргэниттэн кыыс уонна уол оҕолордоох (суруйааччы сиэннэрэ)^[1]

Наҕараадалара уонна ытык ааттара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Мэтээллэр

Аатын үйэтитии[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлүөхүмэ улууһун Абаҕа орто оскуолата суруйааччы А. Г. Кудрин — Абаҕыыныскай аатын сүгэр.
Төрөөбүт нэһилиэгэр суруйааччы түмэл-дьиэтэ үлэлиир.

Библиография[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Талыллыбыт хоһооннор /Ред. П. А. Ойуунускай. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1935. — 144 c.
Талыллыбыт айымньылар (1924—1945). — Дь.: Кинигэ кыһата, 1947. — 136 c.
Талыллыбыт айымньылар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1958. — 279 c.
Талыллыбыт айымньылар. — Дьокуускай: Бичик, 1997. — 222 c.
Биһиги дьааһылабыт: Хоһооннор.— М.: Дет. издат, 1935. — 16 c.
Ийэ сир: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1950. — 84 c.
Кыайыыттан кыайыыга: Хоһооннор уонна поэмалар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1939. — 80 c.
Лирика.— М.-Дь.: Кинигэ кыһата, 1937. — 32 c.
Охсуһууга үүнэбит: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1933. — 95 c.
Төгүрүк cыл. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1955. — 44 c.
Төрөөбүт дойдубар аныыбын: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1978. — 272 c.
Туллуктаана: Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1952. — 36 c.
Түөрт өҥү дьүөрэлии. — М.-Л.: Детиздат, 1936. — 13 c.
Хардыыттан хардыы (1927—1930): Хоһооннор. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1931. — 74 c.
Хоһооннор. — М.: Учпедгиз, 1936. — 64 с.; М.-Якутск: Якгиз, 1938. — 48 c.
Хоту: Хоһооннор. Оскуолаҕа киирэ илик саастаах оҕолорго. — М.: Детиздат, 1935. — 16 c.
Ырыа-хоһоон (1923—1927). — Дь.: Кинигэ кыһата, 1927. — 122 c.